نمایی دیگر از مصطفی علی مدد

محمد شلیله

در پنجمین سالِ درگذشتش ( 1315 – 1391 )

حس و برداشت خویش از دیگری را از درون رابطه یی شخصی برکشیدن و در رسانه یی جمعی با دیگران در میان گذاشتن شیوه ی شاید منصفانه ای نباشد ، مگر به توصیفِ الگویی از رفتار و توضیح و تفسیر نوعی از عملکرد یا مصداقِ مفهومی اخلاقی بینجامد  و برگنجینه ی تجربه ی جمعی بیفزاید ؛ بویژه اگر وصف کسی در میان باشد که عمر در عرصه یی از نظر اندازه ی جمعیتی که بازش می شناختند محدود گذاشت  و در حوزه یی که  از نظر توجه جامعه مهجوربود ؛ نه مثل کسی چون جلال آل اجمد و سیمین دانشور و فروغ فرخ زاد  یا مانندِ غلامرضا تختی ، محمد رضا لطفی  ، سیمین بهبهانی ، مرتضی پاشایی و پرویز کلانتری که همین روزها  ترک مان کرد  و یا مثل کسانی چون علی نصیریان  و ترانه علیدوستی و اصغر فرهادی و شهاب حسینی و دیگران که این روزها نامشان برسر زبان هاست و در خاطره ی جمعیتی گسترده تر و حتی نسل های بعدی می مانند ؛ بلکه مثلِ  خودِ مصطفی علی مدد که  پژوهشگر مدیریت مالی و سرمایه گذاری و حسابداری بود با گرایش توسعه ی اقتصادی که باز شناختن او و همانندانش که رفته اند  و باز گفتن از آنها  دین و وظیفه ای بر دوش ما ست که مانده ایم  تا  به اثر گذاری آنها تداوم ببخشیم و تجربه های آنها از دست ندهیم  ؛ که هم شرط وفا داری بجای آورده باشیم و هم بر اعتماد به نفس جامعه بیفزائیم که چنین مشی ها پیش گیرند و از سقوط شرف و اخلاق پیشگیری . دیگر آنکه شیوه ی کار و زندگی و رویکرد و رفتار این کسان را مستند سازیم و به خاطره ی جمعی بسپاریم .

 

نگارنده بارها در باره ی مصطفی علی مدد نوشته است ، چه آنگاه که  در میان ما بود ؛ و بعد ،  پس از آنکه ما را گذاشت و رفت و از جمله  مقاله ی  سرشتِ روشنفکرانه‌ی مصطفی علی‌مدد در انسان شناسی و فرهنگ که در آن پیشینه ، عملکردها و دستاوردهای و ویژگی های او را به فشرده ترین بیان بازگفته  و نوشته ام ، اما  این بار ؛  تنها بر مصداق مفهوم " شفافیت " که یکی از ویژگی های شخصیت او در مقامِ  " پژوهشگر"  ، " کارشناس " و " روشنفکر" است تاکید گذاشته ام ؛ به بهانه ی پنجمین سال درگذشتش .

 

نزدیک به چهل سال شد که او را می شناختم ؛ از زمانی که شدم دانشجوی حسابداریِ  در موسسه ی عالی حسابداری و بعد  نزدیک به سه دهه که  با هم نزدیک تر شدیم ؛ ازآن زمان که به فعالیت در زمینه ی توسعه ی اجتماعی حرفه ی حسابداری پرداختم . در همه ی این دوران ، شفافیت او در رفتار و کردار و در اظهار نظر و قضاوت و حتی عرضه ی تمامیتش توجه ویژه ای را بر می انگیخت .  او هیچ چیز را از آنچه در ذهنش در باره ی موضوعی می گذشت پنهان نمی کرد . او چیزی را که می گفت همان بود که مخاطب می شنید و می فهمید و  این ویژگی " مَنِ " سالم ،  کارساز ، مستحکم  و اثر گذاری را در او سرشته بود  و سبب شده بود همگان به طرز خدشه نا پذیری به او اعتماد کنند . او نیز به کنش و گفتار و رفتار دیگران به دیده ی شک نمی نگریست  و قضاوت خویش را بر آنچه بی واسطه از عملکرد دیگران برداشت می کرد  بنیاد می کرد . با دیگران درگیر نمی شد . روش او ساده بود ؛ می دانست دانش او در چه زمینه ای است  و در چه عرصه هایی از کار صلاحیت فنی و تجربی و زمینه ای دارد ، بر همین سیاق به انتقاد از خویش توجه می کرد و به راحتی انتقاد را می پذیرفت یا تا آنجا که نقدی که بر نظر او وارد شده بود تاب استدلال داشت  به صراحت پاسخ می داد .؛ اما بر موضوع مشخص و پیامدهای آن در چارچوبی تحلیلی و متکی بر داده های واقعی و مستند و با در نظر گرفتن قواعد و مقررات مربوط تاکید می کرد ، اما  اشخاص ، سازمان ها  و نهادهای مربوط را به پرسش نمی گرفت . او در موقعیت کارشناس ِ روشنفکر مسئولیت خود را در محدوده ی دانش تخصصی و تجربی خویش تعریف می کرد . این رویکرد او هم  سبب شده بود مناسبات و ارتباطات او با جامعه ، با موسسات و با نهادها و اشخاص محفوظ بماند و فرصت اثر گذاری برای همیشه از بین نرود . از این راه طرف های او در موقعیت هایی که او در آنها قرار می گرفت به دیده ی کسی که به ارزیابی شخصیت و تمامی جنبه های آنها می پردازد نگاه نمی کردند . بر اثر گذاری مصطفی علی مدد باید از یک ویژگی دیگرِ او نیز یاد کرد و آن اینکه او نه در پی نفع شخصی خویش جز آنچه که در عرف باید به آن دست می یافت  بود و نه در سودای تفوق و برتری بر دیگران .

مصطفی علی مدد با چنین روش ها و رویکردها دانش حسابداری ، زبان ، ادبیات و نشرِ حسابداری و تشکیل و تداوم و توسعه ی نهادهای حرفه ای و عملکردها در این زمینه  را  به قدرچمشگیر و غیر قابل تصوری پیش برد و توسعه داد یا در پیش برد آنها  مشارکت تعیین کننده  داشت  . او چندان پر کار و چنان اثر گذار بود که هنوز و همیشه می توان از گفت و از او نوشت .

علی مدد در ویکیپدیا
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%AF%D8%AF