جهانی شدن (برای بخش فرهنگ آنلاین و جهانی شدن)

سراجی جهرمی، حسین

مفهومی است که ما را به افزایش چند جهتی((multi-directional پیوندهای اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و سیاسی که در حال شکل دهی سرتاسر جهان و آگاهی ما از جهان هستند ارجاع می دهد. بدینسان،  جهانی شدن مستلزم فشرده شدن فزاینده ی جهان و آگاهی رشد یابنده ی ما از این فرآیندهاست. در حالی که فشرده شدن جهان می تواند با ملاحظه ی توسعه طلبی نهادهای تجدد(modernity) فهمیده شود ، تشدید بازتابی آگاهی از جهان را به صورت مفیدی می توان در عبارات فرهنگی درک نمود.

 ((Globalization

بارکر،کریس((Barker, Chris،2004، واژه نامه ی مطالعات فرهنگی سیج(Sage Dictionary of Cultural studies)

جهانی شدن(Globalization)

 جهانی شدن در فعالیت های اقتصادی مقیاس سیاره ای((planetary scale که ایجادکننده ی ارتباط تنگاتنگ در اقتصاد جهانی است، شکل گرفته است. به این ترتیب، 200 شرکت فراملی(transnational) که یک سوم و نیمی از تولید جهانی را تولید می کنند 50 درصد از بزرگترین واحدهای اقتصادی جهان را تشکیل می دهند. در بخش مالی فروپاشی مکانیسم مبادله ای اروپا(European Exchange Mechanism) ، دوشنبه ی سیاه در سهام ارز و اصطلاحا "بحران اقتصادی آسیایی"( (Asian economic meltdown دهه ی 1990 نشان داده است که دولت ها بنابر بازارهای مالی جهانی می زیند. ظهور و رشد فعالیت اقتصادی جهانی کاملا جدید نیست اما مرحله ی فعلی، که از اوایل دهه ی 1970 شروع می شود، با شتابی در فشرده شدن زمان-فضا(time–space (compression مشخص می شود که به واسطه ی جستجوی شرکت های فراملی برای منابع جدید سود در مواجهه ی با بحران فوردیسم(Fordism) به راه افتاده است.بنابراین، جهانی شدن شتابنده اشاره به مجموعه ای از فعالیت های اقتصادی مرتبط دارد که به عنوان رویه های سرمایه داری در دوران"بی سازمانی"( (disorganized eraآن فهمیده می شود.

جهانی شدن تنها یک امر اقتصادی نیست بلکه به مسائل معنای فرهنگی((cultural meaning نیز مربوط است.در حالی که ارزش ها و معناهای متصل به محل همچنان معنادار باقی می مانند، ما به طور فزاینده ای در شبکه هایی درگیریم که فراتر از مکان های بلافاصله ی فیزیکی ما گسترش می یابند. ما هنوز بخشی از یک جهان-دولت(world-state) یا جهان-فرهنگ واحد((unitary world-culture نیستیم اما می توانیم فرآیند های فرهنگی جهانی یکپارچگی و تجزیه ی فرهنگی  را که از روابط بین دولتی(inter-state) مستقلند تشخیص دهیم . به خصوص جهان وطن گرایی(cosmopolitanism) جنبه ای از زندگی روز به روز غربی است چراکه فرهنگ های گوناگون و دوراز دسترس و پرت((remote Cultures ، به مثابه ی نشانه ها(signs) و کالاها، از طریق تلویزیون ها، رادیوها ، فروشگاه های بزرگ و مراکز خرید دسترس پذیر گشته اند.  علاوه براین الگو های حرکت و اسکان جمعیت که در دوران استعمارگرایی(colonialism) و پس از آن بنا نهاده شده و ترکیب شدن آن با فشردگی اخیر جهانی شدن، به ویژه ارتباطات الکترونیک، مجاورت(juxtapositioning)، ملاقات و آمیختگی فرهنگی افزایش یافته را فعال کرده است. عموما استدلال شده است که جهانی شدن پیامد پویایی(dynamism) و ویژگی ذاتا جهانی گرای نهاد های تجدد است.درواقع ، گیدنز((Giddens نهادهای تجدد را به نیروی منهدم کننده ی غیرقابل کنترل قدرت عظیمی تشبیه می کند که هرچیزی را در سر راه خود جارو می کند و از بین می برد. خصوصا ، جهانی شدن با درنظر گرفتن توسعه طلبی اقتصاد سرمایه داری جهانی ، سیستم اطلاعات جهانی، نظام دولت-ملتی و نظم نظامی جهانی فهمیده می شود. با این دید، تجدد در اروپای غربی پایه گرفته و متعاقبا سراسر جهان را در می نوردد. با این حال، به این ویژگی سازی(characterization) این نقد وارد شده است که اروپامحور(Eurocentric) و ناظر بر تنها یک گونه از تجدد، و آن هم غربی آن، است.در عوض ، می توان ادعا کرد که مناطق مختلف زمین در تنوعی از شیوه ها متجدد می شوند که ما را به سخن گفتن از تجددهای جهانی در کثرت وادار میکند. بدیهی است، جهانی شدن در سطح فرهنگ، با فرآیند توسعه طلبی غربی که توسط ضرورت های اقتصادی رانده شده همتراز نیست. در عوض، بهتر است با ملاحظه ی روابط فصلی میان جریانات پول ، فناوری، رسانه ها ، انگاره ها(ideas) و مردم مشخص شود. این است که جهانی شدن جنبش های پویای گروه های قومی((ethnic groups ، فناوری، معامله های مالی، تصاویر رسانه ای و تنازعات ایدئولوژیک را درگیر می کند که بسادگی توسط یک "طرح جامع"(master plan) هماهنگ تعیین نمی شوند. برعکس ، سرعت،قلمرو و تأثیر این جریانات شکسته و قطع شده است. استعاره های عدم قطعیت، احتمال و اتفاق(contingency) و آشفتگی(chaos) درحال جایگزین شدن با استعاره های نظم، ثبات و نظام مندی(systemacity) هستند. جهانی شدن و جریانات فرهنگی جهانی نمی تواند از طریق مجموعه ی شسته و رفته ای از تعینات(determinations) خطی(linear) فهمیده شود بلکه بهتر است به عنوان زنجیره ای از شرایط همپوشانه((overlapping بیش تعیین شده(overdetermined( ، پیچیده و آشفته(chaotic) درک شود که در بهترین حالت ، کلیدی است برای نقاط کور مسأله.

پیوندها شهر، امپریالیسم فرهنگی ، جهان محلی شدن، تجدد، نظریه ی پسااستعماری((postcolonial theory