چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
گزارش نشست «انسان شناسی، فرهنگ و رسانه» با تمرکز بر موضوع موسیقی
در این نشست که در همکاری میان «انسان شناسی و فرهنگ» و پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی روز پنجشنبه 5 اسفند برگزار شد، دکتر ناصر فکوهی، افشین داورپناه (مدیر گروه پژوهش هنر پژوهشکده فرهنگ و هنر) و حسن خادمی(پژوهشگر علوم اجتماعی و مستندساز) با رویکردی انسان شناختی و بر اساس مطالعات تجربی انجام شده، درباره موسیقی، به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده فرهنگ در هر جامعه، به ارائه مقاله پرداختند.
ناصر فکوهی در این نشست از سه حوزه رسانه، هومیت و موسیقی سخن گفت، در واقع جهان رسانه ای شبکه ای و الزامات حاصل از انقلاب ارتباطاتی دهه های 80 و 90 میلادی و رابطه آن با حوزه موسیقی و قومیت و تاثیر و تاثر های آنها بر یکدیگر موضوع اصلی مقاله وی بود.
فکوهی در این باره چنین گفت: در اینجا بنا دارم به طرح یک چهار چوب نظری بپردازم که خود بنیان تحقیقات میدانی در این زمینه را فراهم سازد. اولین نکته این است که جهان ارتباطی که ابتدا با کامپیوترهای خانگی و بعدها با شبکه های اینترنتی به وجود آمد برای بسیاری از مردم و مسئولان هنوز امری ناشناخته محسوب می شود و در حالی که نمود های اجتماعی آن دیده می شود از چگونگی وقوع آن بی اطلاع هستند. این انقلاب بزرگ فنآورانه ابعادی به مراتب بزرگ تر و سرعت بسیار بیشتری نسبت به انقلاب صنعتی در تغیر وضعیت جهانی خواهد داشت؛ در واقع باید تاکید کنم که هر انقلاب فنآورانه جدیدی تاثیرات بیشتری به نسبت گذشته خواهد داشت و از سوی دیگر این تاثیرات به شکل پرش های اجتماعی با سرعت به مراتب بیشتری ظهور می یابند.
حادثه بزرگ انقلاب اطلاعاتی این بود که جهان را از یک جهان فیزیکی و بلافصل به جهانی با روابط مجازی و جهانی بر مبنای ارتباط رسانه ای تبدیل کرد؛ جهانی که بر شبکه های بی شماری چون توئیتر و فیس بوک مبتنی است و وصل شدن کنشگران اجتماعی از طریق فضای مجازی به یکدیگر بدون هرگونه کنترل و نظارت انجام می پذیرد.
فکوهی درادامه بحث، درباره ارتباط جهان اطلاعاتی و شبکه ای نوین با هویت و موسیقی گفت: در یک جامعه شبکه ای ارتباطات به شکل تصاعدی رو به رشد هستند؛ امروزه یک فرد عادی با صدها نفر در آن واحد ارتباط دارد و یکی از مسائلی که در این بین و با افزایش ارتباطات رخ می دهد آن است که کسانی که پا به این جهان شبکه ای می گذارند، نیازمند آن هستند که هویت خود را حفظ کنند و یا حتی هویت هایی متعدد برای خود ایجاد کنند. در این مرحله است که عناصر هویت بخش مورد توجه قرار می گیرند و هنر و موسیقی به عنوان مهمترین ابزار های هویت بخش مورد توجه قرار می گیرند.
از دیدگاه فکوهی، در چنین فضایی که هویت خواهی، هویت طلبی و هویت سازی به شدت در حال افزایش است و موسیقی بیش از هر هنر دیگری می تواند به این هویت سازی های متعدد و متکثر افراد کمک کند. زیرا زبان و بیان موسیقی امکان تلفیق و در هموآمیختگی را تا بی نهایت به وجود می آورد و هر بار یک هویت می تواند به هویت های متعدد دیگری تقسیم شود که در یکدیگر متداخل باشند. از سوی دیگر، امکانات شبکه ای جدید نیز به هر فرد امکان می دهد که در عین حال دارای هویت های متعدد و از جمله از خلال زبان موسیقایی متکثری باشد؛ در واقع، افراد از طریق تعلق خود به موسیقی، هویت های متکثر خود را شکل میدهند.
فکوهی معتقد است این بعد مثبت موسیقی در کنار خود، امکان تخریب هویت ها را نیز به همراه دارد و همانطور که می تواند هویت ساز باشد می تواند هویت ها را نیز تخریب کند. رابطه ای که برای ابزاری مثل موسیقی و هویت می توان تعریف کرد یک شمشیر دو لبه است که هم می تواند مخرب و هم می تواند فرصت باشد و اینجا است که سیاست گذاری فرهنگی اهمیت پیدا می کند.
از نظر فکوهی، آن گونه از موسیقی که موسیقی زیر زمینی نامیده می شود نیز براساس اقتضائات شبکه های اینترنتی، غیر قابل کنترل و نظارت است و به هیچ وجه نمی توان در سیاستگزاری های فرهنگی برای محدود کردن آن برنامه ریزی کرد. در واقع غیر قابل نظارت بودن، محدودیت ناپذیری و امکان هویت بخشی، از نتایج مشخصی است که حاصل پیوند موسیقی با شبکه های اجتماعی و جامعه اطلاعاتی نوین است.
سخنران دوم این نشست، افشین داورپناه، مدیر گروه پژوهشکده فرهنگ و هنر، بود که به ارائه نتایج مطالعات یکساله خود درباره موسیقی های زیرزمینی اقوام مختلف ایرانی در فضای اینترنت پرداخت.
از دیدگاه داورپناه، موسیقی زیر زمینی گونه هایی از موسیقی حرفه ای یا غیر حرفه ای است که خارج از نهاد های نظارتی کشور تولید و بدون مجوز آنها منتشر می شود. بخشی از این گونه ها در تضاد با فرهنگ و گفتمان رایج حکومتی است و در مواردی نیز ممکن است در تعارض با فرهنگ عمومی جامعه و یا برخی خرده فرهنگ های جامعه ایرانی قرار گیرد.
وی در ادامه به بیان نتایج پژوهش خود پرداخت.
در ادامه نشست، حسن خادمی(پژوهشگر علوم اجتماعی و مستندساز) نیز بر اساس پژوهشی درباره چند و چون موسیقی زیرزمینی، ویژگی های اجتماعی و انسانی این نوع از موسیقی را برشمرد.
از دیدگاه خادمی، فضای زیرزمینی شدن، فضایی است که در این چند سال، به طور مداوم در حال رشد و گسترش بوده است؛ به نحوی که این روزها می توان از موسیقی، سینما و کتاب زیر زمینی و ... نام برد؛ در این فرایند در واقع جامعه ایرانی به دوبخش زیر زمینی و روی زمین تفکیک می شود؛ شکافی که از سویی نشان دهنده بحران های جامعه ایرانی و از سوی دیگر خود از عوامل ایجاد یا تقویت کننده بحران هاست.
این نشست از مجموعه نشست های علمی ـ تخصصی «موسیقی و رسانه» بود که با همکاری سایت انسان شناسی و فرهنگ و گروه انسان شناسی فرهنگی انجمن جامعه شناسی ایران، روز پنجشنبه (5/12/1389)، از ساعت 16:30 تا 18 در پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی برگزار شد.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست