«نوکیسگان و فرهنگ مصرفی» در شصت و یکمین یکشنبه انسان‌شناسی و فرهنگ

روابط عمومی

پوستر: محسن ‌شکن/ شصت و یکمین نشست «یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ» با موضوع: «نوکیسگان و فرهنگ مصرفی» روز یکشنبه ۳ آبان ماه ۱۳۹۴، از ساعت ۴ تا ۷ بعداز ظهر در مکان جدید برگزاری نشست یکشنبه ها واقع در پژوشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار خواهد شد.

در این نشست فیلم مستند «نان، اتش و پيرمرد» ساخته آقای شهروز توکل به نمایش در خواهد آمد. سخنران اول این مراسم آقای دکتر ناصر فکوهی (مدیر انسان شناسی و فرهنگ و استاد دانشگاه تهران) هستند که با عنوان «نگاهی تطبیقی و تحلیلی به پدیده نوکیسگی در ایران و جهان» صحبت خواهند کرد. سخنرانی دوم نیز توسط خانم دکتر شایسته مدنی (جامعه شناس و مدیر صفحه اقتصاد و فرهنگ در انسان شناسی و فرهنگ) با عنوان «روایتی از فرهنگ و مصرف» انجام خواهد شد.

دوستان دقت کنند که محل پیشین تغییر کرده و محل جدید در نزدیک همان سالن است، اما آدرس جدید را در زیر می یابید: 

محل: میدان ولی عصر، خیابان ولی عصر، خیابان دمشق، شماره 9، پژوشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات زمان:  ساعت ۴ تا ۷ بعداز ظهر  یکشنبه  ۳ آبان ماه ۱۳۹۴ برنامه راس ساعت  ۴ بعد از ظهر شروع می شود، لطفا یک ربع پیش از شروع،  در محل حاضر باشد   ورود برای همه علاقمندان آزاد است.   چکیده سخنرانی اول٬ دکتر ناصر فکوهی: نگاهی تحلیلی – تطبیقی به پدیده نوکیسگی در ایران و جهان  در این گفتار تلاش می شود که ابتدا تعریفی از پدیده  نوکیسه گان (nouveaux riches) ارائه شود و  تلاش کنیم آن را، فراتر از پدیده باستانی، در منطق شکل گیری سرمایه داری از قرن شانزده به بعد تمایز دهیم. برای این کار  چندین الگوی امروزی در جهان وجود دارند که می توان از آنها به مثابه مصداق های روشن و  آشنا استفاده کرد: مهم ترین نمونه هایی که در اینجا مورد بحث قرار خواهند گرفت، نظام های استبدادی نظامی، نظام های توتالیتر ایدئولوژیک، نظام های مافیایی، بهشت های مالیاتی، نظام های سرمایه داری متاخر پولی و نظام های نفت خیز است. در هر یک از این نظام ها  فرایند  انباشت سرمایه مالی و مصرف کالایی  تخت تاثیر فرهنگ  و محیط متفاوتند اما شباهت هایی نیز دارند. در تحلیل پدیده نوکیسگی می توان به گروهی از مفاهیم  اقتصاد سیاسی  از قرن نوزدهم تا امروز اشاره کرد و آنها را  با مفاهیمی  برون آمده از  انسان شناسی اقتصادی  جوامع غیر اروپایی مقایسه کرد تا به الگوهای تحلیلی جدید دست یافت. مهم ترین  مفاهیمی که در این گفتار  از اقتصاد سیاسی  به آنها اشاره می کنیم «دست پنهان»، «انباشت سرمایه» ، «خلاقیت مخرب سرمایه»  و «از خود بیگانگی مصرفی»  هستند و در زمینه انسان شناسی مفاهیم «پتلاچ»، «تخیل لذت» و «توهم جاودانگی» بررسی می شوند. هدف اساسی ما در این گفتار  نشان دادن خطرات  پدیده نوکیسگی به ویژه در هنگامی است که در یک پهنه ای فرهنگی با پیشینه اندک دموکراتیک و نبود یا کمبود  فرایندها و نهادهای بازدارنده رسانه ای  با نظام های سنتی منفی در هم می آمیزد و قدرت تخریب عظیمی پیدا می کند.     چکیده سخنرانی دوم٬ دکتر شایسته مدنی: روایتی از فرهنگ و مصرف یکی از رویدادهای مهم در گسترش فرهنگ مصرفی، ظهور فروشگاه‌ها و مراکز خرید بوده است. دلیل این ظهور، تغییرات نظام تولیدی بوده به این معنی که کارخانه‌ها کالاهای بیشتر و بیشتری تولید می‌کردند که سرعت تولید آنها بیش از تولید دستی بوده است که تا پیش از آن وجود داشت و بنابراین خروجی‌های کارآمدتری نیاز بود. صنعتی شدن، مشوق حضور مراکز فروش به شکل گسترده شد که در آن عملا هرچیزی خریداری می‌شد. خرید کردن در فروشگاه‌ها تجربه‌ی کاملا متفاوتی بود، به این معنی که قیمتها ثابت بودند و ورودی آن آزاد بود و پول هرکسی به اندازه‌ی دیگری اعتبار داشت. اندازه‌ی وسیع و محدوده‌ی عظیم فروشگاه‌های جدید به معنی این است که ساعتها می‌توان سرگردان بود. خریداران، از چانه‌زنان فعالی که در صورت نیاز داشتن به چیزی وارد مغازه می‌شدند، به پذیرندگانی منفعل با قیمتهایی ثابت تبدیل شدند که می‌توانستند آزادانه در میان کالاها گردش کنند بدون اینکه مجبور باشند چیزی بخرند. همه‌ی طبقات مردم می‌توانستند وارد شوند و بنابراین هر طبقه به شیوه‌ی خود می‌توانست شکلی از رفتار مصرفی را بدست آورد که «دموکراتیزه شدن تجملات» نامیده شده است. در این سخنرانی به جنبه‌هایی از فرهنگ و مصرفی که رابطه‌ی خریدار با این مراکز را شکل می‌دهد پرداخته شده که در آن از مفاهیمی که بیانگر چگونگی شکل‌گیری این مناسبات هستند استفاده خواهد شد.  

سایر پیوندهای مرتبط:
درباره دکتر ناصر فکوهی
درباره دکتر شایسته مدنی
درباره آقای شهروز توکل
درباره فیلم مستند پیرمرد، نان و آتش

از لینک زیر می‌توانید وارد بخش یکشنبه‌ها در سایت انسان‌شناسی و فرهنگ شده و گزارش این جلسات را مطالعه فرمایید:

http://www.anthropology.ir/sundays