شنبه, ۲۹ دی, ۱۴۰۳ / 18 January, 2025
مجله ویستا

بازتاب اسطوره در بوف کور



      بازتاب اسطوره در بوف کور
گروه کتاب و رسانه

بازتاب اسطوره در بوف کور؛ (ادیپ یا مادینه جان؟) ، جلال ستاری ، انتشارات توس ، 1377
فروید عقده ی ادیپ را ، اصل و منشاء دین، اخلاق و هنر می دانست. او که با خود کاوی به کشف عقده ی ادیپ نائل آمده بود، آن را نه امری شخصی ، که پدیده ای جهانشمول می پنداشت. چنان که مدعی بود در بسیاری از اسطوره ها نیزعقده ی ادیپ متجلی است و هم چنین هنر و ادبیات نیز در ارتباط با اساطیر و انعکاس آن در روایت هایشان، نشانی از ادیپ دارند.
«بوف کور» ، کتابی است که تا کنون درباره آن بسیار سخن رانده شده است. اما تفسیر روان کاوانه ی آن، کاری است که برخی از منتقدان ایرانی و از میان جال ستاری به آن پرداخته اند. «بازتاب اسطوره در بوف کور»، کتابی است که از دیدگاهی روانکاوانه به جستجوی ادیپ در بوف کور – چنان که پیش تر نیز از این منظر بررسی هایی انجام گرفته است – می گردد.
جلال ستاری در این کتاب مجمل، در فصول ابتدایی از عقده ی ادیپ و تاثیر آن بر هنر و ادب سخن به میان می آورد و پس از آن به سراغ نشانه هایی از ادیپ – که پایه و اساس هر نظریه در دانش روان کاوی است – و مادینه جان، با استناد به نظریات برخی از روانکاوان ازجمله یونگ و فروید، در پی ارائه ی خلاصه ای از داستان بوف کور، می رود و بازتاب اسطوره و نمادهای انعکاس یافته اش ( مانند گل نیلوفر که در این داستان مدام تکرار می شود)  را در این داستان نشام می دهد، و ما را با غنای این داستان هرچه بیشتر آشنا می سازد و ارزش چندین باره خواندن آن را برای کشف وجوهی مختلف از اسطوره و ادب در پس پرده ی آن روشن می سازد.
این کتاب، هم چنین با سه پیوست : "ادیپ در راه" ، "اسطوره از دیدگاه روانکاوی" ، مادینه جان-نرینه جان" ، که به حضور علم روان کاوی در اسطوره اشاره دارد و به خواننده در شناخت این سه مبحث مهم در روان شناسی یاری می رساند، کامل می شود.
فصول کتاب:
-    عقده ی ادیپی و دریافت های گوناگون از آن
-    نشان عقده ی ادیپی در ادب و هنر
-    نقد تحلیلی ادیپی بوف کور
-    دیدار با مادینه جان
+ سه مقاله ی پیوست