تختی در قاب

گروه اخبار

نشست «تختی در قاب» با هدف نقد و بررسی نمایشگاه جهان پهلوان با حضور زروان روح بخشان، بهمن نامور مطلق و ناصر فکوهی روز سه شنبه 23 دیماه 1393 ساعت 18 در گالری شیرین برگزار می شود.
در این نشست که با سخنرانی منتقدان دعوت شده و گفتگو میان هنرمندان حاضر در نمایشگاه، همراه خواهد بود، زروان روح بخشان، هنرمند و منتقد تجسمی، درباره جایگاه نمایشگاه گردان در هنر معاصر ایران؛ بهمن نامور مطلق، نشانه نشاس و استاد دانشگاه شهید بهشتی، درباره «نشانه-اسطوره شناسی تصویر تختی در آثار هنری» و ناصر فکوهی، انسان شناس و استاد دانشگاه تهران درباره «تختی به مثابه فلکلور شهریِ مدرن» سخنرانی خواهند کرد. اجرای این جلسه نیز به عهده سجاد باغبان، پژوهشگر هنری است.

نمایشگاه جهان پهلوان، به نمایشگاه گردانیِ آرش تنهایی و با آثاری از حدود 110 هنرمند معاصر ایرانی، از 12 دیماه در گالری شیرین برپا شده و همزمان با نشست نقد و بررسی به پایان می رسد. علاقه مندان برای حضور در این برنامه و شرکت در گفتگو با هنرمندان و منتقدان، می توانند روز سه شنبه 23 دی ساعت 18 به گالری شیرین واقع در خیابان ثنایی خیابان 13 پلاک 5 مراجعه نمایند.

خلاصه ای از مقاله ناصر فکوهی، مدیر انسان شناسی و فرهنگ را در زیر می خوانیم:

«تختی» به مثابه «فلکلور» شهری ِ مدرن

شهر مدرن، که بهترین تحلیل از آن را مارشال برمن ارائه داده است، صرفا بر اساس مجموعه زیر ساختارهای  فناورانه، معماری و شهرسازی، تراکم جمعیت و خدمات رفاهی و اقتصادی شکل نمی گیرد. تونیس در در اواخر قرن نوزدهم، بر گذار مهمی تاکید می کند که در شهر از گماینشافت (اجتماع یا جماعت) به گزلشافت(جامعه) اتفاق می افتد. از  آشنایی و نزدیکی و کم رنگ بودن حریم خصوصی  در  موقعیت های پیش شهری، تا ناشناسی و دوری و سخت شدن حریم خصوصی در موقعیت های  شهری. اما در انسان شناسی شهری جدید،  و به ویژه در مکتب مردم نگاری آمریکایی،  هر چه بیش از پیش بر  پیش زمینه های اسطوره ای و  در زبان این مکتب «فولکلور شهری»  در شکل گیری شهر مدرن سخن گفته می شود. شهر و به ویژه کلانشهر، با جمعیت بزرگی که در خود گرد می آورد  نیاز به  روابطی نمادین، اسطوره ای و نوعی خیال شهری دارد که در قالب های فلکلوریک یعنی نوعی روایت مردمی، امکان دهد شهروندان با یکدیگر احساس نزدیکی کنند. رادیو، تلویریون، مطبوعات و به خصوص برخی از برنامه های آنها، سینما، بعضی از فیلم ها و هنرپیشگان، موسیقی مردمی (پاپ)، ورزش و ورزشکاران، ... اسطوره ها، قهرمانان و  روایت های خیالین شهر را می سازند که بدل به تاریخی کوتاه مدت اما موثر برای شهر مدرن می شوند.  با نگاه از این زاویه،  پدیده «تختی» را  فراتر از همه  خوانش های سیاسی که اغلب بدان سوی رانده شده است، می توان به مثابه یک  فلکلور یا اسطوره شهری بسیار تاثیر گذار مطالعه کرد: قهرمانی که در شهری بزرگ،  پایین ترین  اقشار اقتصادی را به بالاترین آنها پیوند می دهد، پدیده ای که می تواند برغم گذشت نزدیک به پنجاه سال توانسته است، حتی یک انقلاب اجتماعی را پشت سر بگذارد و هنوز همچنان زنده است،  تختی به مثابه خاطره و هویت مدرن شهری،  که تاثیر آن را نه تنها در گروه های  مردمی  و از خلال روایت های رسانه ای می توان مشاهده کرد، بلکه  تاثیر گزاری اش را روی حوزه از  خوانش  نخبه از شهر، همچون هنرهای  تجسمی و در اینجا نقاشی، به روشنی  می توان شاهد بود. در این  مقاله تلاش می شود که از دیدگاه انسان شناسی شهری، سازوکارهای این جنبه ها از  پدیده تختی،  که در کارکرد رمز گونه و در حقیقت مناسکی آن جاذبه و افسونی هویت ساز را ایجاد می کند را تحلیل کنیم و نشان دهیم چرا  تختی با مشخصاتی که داشت  می توانست در مرکز این برساخته  فلکلوریک برای کلانشهر تهران با مشخصات آن قرار بگیرد.

کلید  واژگان:  اسطوره شناسی شهری، انسان شناسی شهری، روایت مردم نگاری، فلکلور شهری، کلانشهر