معرفی گروه انسان‌شناسی دانشگاه حاجت‌تپه آنکارا

امیر هاشمی مقدم

گرایش غالب و چیره انسان‌شناسی در ترکیه به‌طور کلی، انسان‌شناسی زیستی است و بنابراین بیشتر گروه‌ها و دپارتمانهای انسان‌شناسی این کشور، در این شاخه فعالیت می‌کنند.

دانشگاه حاجت‌تپه (Hacettepe Üniversitesi) آنکارا که پس از دانشگاه انگلیسی‌زبان «دانشگاه صنعتی خاورمیانه» (ODTÜ)، در رده دوم دانشگاه‌های معتبر این کشور قرار دارد نیز، از سال 1971 تاکنون رشته انسان‌شناسی را با تأکید بر شاخه زیستی/فیزیکی آن فعال نگه داشته است. این گروه در ساختمان دانشکده ادبیات (Edebiyat Fakültesi) و در کمپوس (محوطه دانشگاهی) بی‌تپه (Beytepe) قرار دارد که محوطه‌ای بسیار بزرگ در جنوب غربی شهر بوده و بیشتر دانشکده‌های این دانشگاه (به جز دانشکده‌های مربوط به پزشکی و پیراپزشکی) در آن قرار دارند. در این گروه انسان‌شناسی تنها در مقطع تحصیلات عالی (کارشناسی ارشد و دکترا) آموزش داده می‌شود. زبان اصلی آموزش در این گروه، ترکی بوده که با توجه اینکه عمده منابع (به‌ویژه برای مقطع دکترا) انگلیسی بوده و نیز بسیاری از دانشجویان خارجی هستند، گاهی تدریس به زبان انگلیسی نیز انجام می‌شود. دانشجویان خارجی عموماً یا بورسیه هستند و یا به‌واسطه برنامه‌های مبادله دانشجو در برنامه‌ها و بورسهای «اراسموس»، «فارابی» و «مولانا» به این گروه راه می‌یابند. در بخش مبادله استاد هم با کشورهای ایتالیا، انگلستان، آلمان و ژاپن همکاری شده و می‌شود. همچنین برخی دروس انسان‌شناسی توسط استادان این گروه در دیگر رشته‌های مختلفی که در پنج دانشکده این دانشگاه هستند نیز تدریس می‌شود.

اکنون تنها یک استادیار گروه در حوزه انسان‌شناسی فرهنگی فعالیت می‌کند و بنابراین در دوره کارشناسی ارشد برخی از درسهای انسان‌شناسی فرهنگی هم تدریس می‌شود. اما در دوره دکترا گرایش تقریباً به‌طور کامل با انسان‌شناسی زیستی است و چنانچه یک دانشجوی دکترا بتواند موافقت گروه را برای کار کردن در حوزه «میان‌شاخه‌ای» زیستی و فرهنگی به دست آورد، می‌تواند برخی از دروس را در دانشگاههای دیگری که انسان‌شناسی فرهنگی هم تدریس می‌شود، به‌عنوان مهمان بردارد؛ هرچند برخی از دروس فرهنگی را هم می‌توان در کنار دانشجویان کارشناسی ارشد همین گروه و دانشگاه گذراند. دوره دکترا در این گروه (همانند سایر گروههای انسان‌شناسی و دیگر رشته‌ها در این کشور) چهار ساله است.

حوزه‌های مختلفی که پژوهش و تدریس در این گروه بر آنها متمرکز است شامل: انسان‌شناسی جنایی (Adli Antropoloji)، باستان آسیب‌شناسی (Paleopatoloji)، باستان جمعیت‌شناسی (Paleodemografi)، انسان‌شناسی دندان (Diş Antropolojisi)، سنتهای خاکسپاری (Ölü Gömme Gelenekleri)، تجزیه دی‌ان‌ای های باستانی (Antik DNA(aDNA) Analizleri)، شیوه‌های زندگی گروههای انسانی باستان (Eski İnsan Toplumlarının Yaşam Biçimleri) و... می‌شود و البته در کنار آنها، برخی حوزه‌های انسان‌شناسی فرهنگی و اجتماعی (همچون انسان‌شناسی سیاسی) قرار دارد.

بخش عمده‌ای از زمان دانشجویان مشغول آموزش در این گروه، در آزمایشگاه آن می‌گذرد که از نظر اسکلت انسانهای دوران گذشته، بسیار غنی (غنی‌ترین مجموعه اسکلت آناتولی) است. همچنین این آزمایشگاه مجهز به برخی ابزارهای تکنیکی و تخصصی است. همین امر باعث شده که گاهی اوقات دانشجویان انسان‌شناسی یا باستان‌شناسی از کشورهای دیگر برای چند روز مهمان این گروه بوده و پژوهش انجام دهند. بیشتر اسکلتهای این آزمایشگاه، یافته‌های حفاری‌هایی هستند که توسط استادان و دانشجویان همین گروه انجام شده و به دست آمده است. تقریباً هر سال یک یا چند برنامه حفاری در نقاط مختلف کشور انجام می‌شود.

بسیاری از دانش‌آموختگان این گروه در نهادهای بین‌المللی (همچون سازمان ملل، صندوق کودکان یونیسف و...)، موزه‌ها، رسانه‌ها، سازمانهای دولتی و غیردولتی، نهادهای گردشگری و فرهنگی، موسسات پژوهشی و... فعالیت می‌کنند.

کادر کنونی هیئت علمی این گروه شامل این افراد است:

پروفسور ییلماز سلیم اردل (Yılmaz Selim Erdal)؛ رئیس دپارتمان

دکتر امور دیلک اردل (Ömür Dilek Erdal) دانشیار

دکتر کمرای ازدمیر (Kameray Özdemir) دانشیار

دکتر گلفام اویسال (Gülfem Uysal) استادیار

دکتر الیف باشاک آلتینوک (Elif Başak Altınok) استادیار

همچنین دو دانشجوی دکترای پژوهشی زیر نیز با این گروه همکاری دارند:

علی متین بویوک کاراکایا (Ali Metin Büyükkarakaya)

ملیحه ملیس کرویوجو (Meliha Melis Koruyucu)

 

مطالب مرتبط:

انسان‌شناسی در ترکیه

گزارش ششمین همایش ملی انسان‌شناسی در ترکیه