باب مارلی از نگاه اسکورسیزی

ترجمه محسن قادری

باب مارلی زنده است.اما اگر بمیرد؟ جهنم! ریتا زنده است. جامائیکا زنده است. من اما…پایم می سوزد! می خواهم ساز بزنم…گیتارم کجاست؟ ریتا…
پس از نوری بتابان، مستند اسکورسیزی درباره کنسرتی از رولینگ استونز به همین نام، وی درپی ساخت مستندی دیگر، این بار درباره چهره برجسته موسیقی رگه، باب مارلی است.شرکت های تاف گانگ و شانگ ریلا تهیه کنندگان فیلم اند و برای این کار مجوز خانواده مارلی را دریافت کرده اند.گرچه فیلم هنوز بی نام است اما زمان پخش رسمی آن مشخص شده است: ششم فوریه 2010 که با شصت و پنجمین زادروز باب مارلی همزمان است.  زیگی مارلی فرزند این خواننده که مدیر تهیه فیلم خواهد بود اعلام داشت:« خوشحالم که خانواده مارلی همگی سرانجام امکان دادند که میراث پدرم با فیلمی مستند در اختیارجهانیان قرار گیرد.افتخار بزرگی است که این کار به دست آقای اسکورسیزی انجام می شود.».مستند دیگر اسکورسیزی که آغازگر جشنواره 2008 برلین بود در شانزده آوریل 2008 در فرانسه به نمایش درمی آید. باب مارلی درسال 1981 در سن سی و شش سالگی درگذشت.
اسکورسیزی تا آن زمان فیلم دیگرش «شاترآیلند» را خواهد ساخت که فیلمی داستانی است و به ماجرای گریختن زنی بیمار،راشل سولاندو، از بیمارستانی روانی می پردازد که تدابیر امنیتی سختی برآن فرمان فرماست.این بیمارستان در جزیره شاتر آیلند درفاصله یک ساعتی بوستون جای دارد.فیلم در سال 1954 می گذرد وفیلم نامه آن اقتباسی از رمان شاترآیلند( 2003) نوشته دنیس لهین است.
این فیلم چهارمین مستندی است که اسکورسیزی با درونمایه موسیقی می سازد.آخرین والس، فیلم دیگر او، مستندی بود که وی از « کنسرت بدرود» گروه راک کانادایی با نام « باند» ساخت.این کنسرت در 25 نوامبر 1976 در وینترلند بالروم در سان فرانسیسکو برگزار شد و چهره های شناخته شده ای چون اریک کلپتون، نیل دیاموند، باب دیلان، رونی هاکینز، نیل یانگ و بسیاری دیگر درآن گرد آمده بودند.کنسرت را اسکورسیزی به فیلم درآورد ومستندی از آن بیرون کشید که در1978 پخش شد. این فیلم دربردارنده اجراهای کنسرت، صحنه های فیلم برداری شده در استودیوی ضبط و گفت وگوی اعضا گروه با اسکورسیزی است.آخرین والس یکی از بهترین کنسرت های به فیلم درآمده دانسته شده است. بنگرید برای نمونه، مقاله «آخرین والس» نوشته مایکل ویلمینگتون. با این همه، نوازنده طبل گروه، لی ون هلم، در کتابش این فیلم را از آن رو به نقد گرفته که فیلم ساز بیش ترین نگاه را بر روبی رابرتسن، نوازنده گیتار انداخته و دیگر نوازندگان را نادیده گرفته است.
اسکورسیزی در سال 2005 مستندی نیزدرباره باب دیلان ساخت: راهی به خانه نیست.اما این فیلم کنسرتی فیلم شده نیست بلکه زندگی نامه است،یک زندگی نگاره. دراین فیلم دیلان را برروی صحنه می بینیم و نیز سکانس هایی با تصاویر بایگانی، و گفت و گوهایی که روزهای آغازین کار پدید آورنده آهنگ « مانند یک رولینگ استونز»(1965) را پی می گیرند.در نوری بتابان اسکورسیزی به هم آمیزی رو می آورد: او کنسرت برگزارشده در نیویورک را به فیلم در می آورد و هم زمان نشان می دهد که چگونه این فیلم ساخته شده است و به این هردو، تصاویر بایگانی را می افزاید.
مستند اسکورسیزی نه تنها به موسیقی مارلی ،نماد برجسته موسیقی رگه ،که به کوشش های صلح خواهانه و ایمان او نیز خواهد پرداخت.