علل و درمان سردرد در بارداری

سردرد یکی از شایع‌ترین شکایت‌های دوران بارداری است. از یک سردرد خفیف که با استراحت بهبود می‌یابد، گرفته تا یک سردرد شدید توام با علایم دیگر که ممکن است نشانه‌ای از وضعیت‌های خطرناک باشد. به همین دلیل یکی از آموزش‌هایی که همیشه به مادران باردار داده می‌شود این است که سردرد را جدی بگیرند و همیشه در صورت ابتلا به آن به پزشک معالج خود گزارش دهند.

بیشتر زنان باردار طی 16 هفته اول بارداری، یک سردرد خفیف را تجربه می‌کنند که به درمان‌های معمول پاسخ می‌دهد و گذراست و شدت آن هم چندان زیاد نیست. به بیان دیگر، سردرد‌های مربوط به بارداری بدون هیچ علامت دیگری هستند و فشار خون مادر و سایر بررسی‌های وی طبیعی است. این سردرد‌ها اهمیتی ندارند وپس از پایان سه ماهه اول به خودی خود بهبود می‌یابند.

سردرد در بارداری ممکن است در تمام سر، قسمت پیشانی و یا پشت سر مادر بروز کند و با علایم فشاری، ضربانی و یا در موارد شدید همراه با تهوع و استفراغ باشد.
در بعضی خانم‌ها این سردردها معمولا صبحگاهی‌اند و در برخی دیگر بعدازظهر‌ها شروع می‌شوند.

در موارد نادر، سردردهای بارداری می‌توانند نشانه بیماری جدی نهفته باشند. با مطالعه ادامه این مطلب، با علل مختلف و شیوه‌های پیشگیری سردردها در دوران بارداری آشنا خواهید شد و متوجه می‌شوید که چه زمانی لازم است با پزشک تماس بگیرید.

علت سردردهای معمول در دوران بارداری:

بسیاری از عللی که می‌توانند در زمان بارداری منجر به سردرد شوند، همان عواملی هستند که پیشتر و در زمانی که هنوز باردار نبودید هم باعث سردرد شما می‌شدند.
از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوسانات هورمونی
• گرفتگی عضلات سر، گردن و پشت
• گرفتگی سینوس‌ها
• بی آبی بدن
• ترک کافئین
• فشارخون پایین
• میگرن
• گرسنگی
• استرس 
• استفاده از قرص‌های ضد بارداری و ...

علت و انواع سردردهای خطرناک در بارداری:

گاهی علت سردردهای دوران بارداری فراتر از موارد ذکر شده در بالاست و به عواملی که در ادامه می‌آید بستگی دارد:

• پره اکلامپسی که یک بیماری خطرناک فشارخون بالا است.
• سینوزیت که به مصرف آنتی بیوتیک نیاز دارد.
• بیماری های عصبی (بسیار نادر هستند.)

خطر مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی را جدی بگیرید!

برخلاف سردرد‌های سه ماهه اول بارداری که اهمیت بالینی چندانی ندارند، سردردهای سه ماهه سوم بارداری همیشه زنگ خطری برای سایر بیماری‌ها هستند و نمی توان ساده از کنار آنها گذشت.
پزشکان با تاکید بر این که مهم‌ترین وضعیتی که ممکن است با سردرد سه ماهه سوم بارداری همراه باشد، مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی) است، توضیح می‌دهند، مسمومیت بارداری وضعیتی است که در آن معمولا فشار خون مادر بالاست و غالبا دفع پروتئین از ادرار وجود دارد. در این شرایط ممکن است همه ارگان‌های بدن ازجمله کبد و کلیه هم در گیر شوند. اهمیت سردرد در مسمومیت بارداری این است که ممکن است مقدمه تشنج مادر باردار باشد. به همین دلیل سردرد در بارداری یک علامت مهم و خطرناک است.

سردرد سینوزیتی:

سردرد سینوزیتی در فصل زمستان شایع است که معمولا در پیشانی و گونه‌ها ایجاد می‌شود و صبح‌ها شدیدتر است. این خانم‌ها اغلب از ترشحات چرکی و خلط مداوم شکایت دارند که حتما باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند.
اگر خانمی در سه‌ماهه سوم دچار سردرد می‌شود و فشارخون و دفع پروتئین ادراری او بالاست، باید حتما به پزشک مراجعه کند و احتمال ابتلا به مسمومیت بارداری را بررسی کند.

سردرد میگرنی:

افرادی که سابقه ميگرن داشته‌اند، ممکن است با باردارشدن سردردهايشان افزايش يا کاهش يابد.
سردرد ميگرن ممکن است به دليل استرس، شرايط محيطي گرم يا پرنور، خستگي، بي‌خوابي يا موادغذايي هيستامين‌دار مثلا تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگي شروع شود بنابراين خانم‌هايي که قبلا سابقه ميگرن داشته‌اند و حالا مي‌خواهند باردار شوند بهتر است قبل از اقدام به بارداري به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند تا علت ميگرن آنها تشخيص داده شود و تا حدامکان از تاثير آن بر بروز سردرد پيشگيري شود زيرا در دوران بارداري امکان افزايش شدت و تکرر اين سردردها وجود دارد که به مسکن‌هاي معمولي هم جواب نمي‌دهند.

 مثلا اگر کسي با قرار گرفتن در نور شديد آفتاب يا شلوغي، دچار سردرد مي‌شود، بهتر است مراعات کند تا در دوران بارداري دچار اين سردردهاي شديد نشود تا بخواهد از مسکن استفاده کند.

درمان سردرد در بارداری:

بهترین روش برای درمان سردرد در دوران بارداری استفاده از روش‌های غیردارویی مانند؛

• خواب کافی و منظم
• دوری از گرسنگی
• وعده‌های غذایی سالم و کم حجم در وعده‌های متناوب
• پیاده روی منظم
• ریلکسیشن و کاهش استرس
• سردرد ناشی از سینوزیت را با گذاشتن پارچه گرم یا کیسه آب گرم بر روی بینی یا چشم‌های‌تان بهبود ببخشید
• سردرد تنشی را با کمپرس سرد به دور گردن‌تان بهبود ببخشید
• در اتاق تاریک و آرامی بخوابید و تکنیک‌‌های تنفس عمیق را تمرین کنید
• ماساژ گردن و شانه را امتحان کنید
• با حمام یا دوش آب گرم به خودتان آرامش ببخشید

البته می‌توان از استامینوفن ساده و بدون کدئین نیز بدون هیچ‌گونه عارضه‌ای بر جنین سود برد. بسیاری از داروهای دیگر هم وجود دارند که با نظارت پزشک متخصص بدون هیچ‌گونه عارضه‌ای قابل استفاده هستند.

اکثر پزشکان تاکید می‌کنند، علت سردرد هرچه باشد و شدت آن هرچقدر هم خفیف باشد و در هر زمانی از بارداری که باشد باید به پزشک گزارش شود. فقط پزشک است که پس از اخذ شرح حال و انجام معاینه و در صورت لزوم آزمایشات لازم می‌تواند تشخیص دهد آیا سردرد مادر باردار نیاز به پیگیری و درمان خاص دارد یا این که با درمان‌های حمایتی و اطمینان خوب می‌شود.

در چه شرایطی حتما باید به پزشک مراجعه نمود؟

اگر سردردتان با یکی از علایم زیر همراه شد، حتما به سرعت با پزشک تماس بگیرید:

• مشکل در حرف زدن، ناتوانی حرکتی، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست ها یا پاها
• شروع ناگهانی درد شدید
• درد در قسمت فوقانی راست شکم
• از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع
• درد جدید یا شدت گرفتن درد یا دردی که از بین نمی‌رود
• تغییر در بینایی
• افزایش ناگهانی وزن و یا تورم در دست‌ها و صورت

گردآوری: مجله اینترنتی وب