معرفی جاذبه های گردشگری میبد یزد

شهر میبد یزد با قدمت چندین هزار ساله، دومین مرکز شهری و تجاری استان یزد محسوب می‌شود و به واسطه بافت تاریخی ارزشمند خود بیشتر نقاط شهر در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. در زیر نگاهی به مهم‌ترین جاذبه های گردشگری میبد انداخته‌ایم.

موقعیت جغرافیایی جاذبه های گردشگری میبد یزد

۱. نارین قلعه

نارین قلعه در واقع ارگ حکومتی شهر تاریخی میبد یزد است که در پشته‌ای طبیعی با ارتفاع بیش از 25 متر همچنان از دوره ساسانیان استوار  باقی مانده است. از فراز قلعه، چشم‌انداز تاریخی و طبیعی شهر با مجموعه‌های به‌هم‌ پیوسته‌ای از ساخت‌ و سازهای خشت و گلی و باغات درهم‌تنیده پیداست. بیرونه‌ها نیز شامل مسیرهای ارتباطی برای تعامل شهر با محلات بیرونی و دیگر آبادی‌های پیرامون، مزرعه‌ها و باغ‌ها، گورستان و محلی برای کاروانیان بوده است.این قلعه به لحاظ ساختار دفاعی با پنج حصار و دربند از ساختار پیچیده و منحصر به فردی بنا شده است که تقریبا نفوذ دشمن به داخل قلعه را غیر ممکن می‌ساخته است.

باقی مانده‌هایی از نارین قلعه

---

۲. یخچال میبد

ساختمان عظیم این یخچال خشتی از چهار قسمت اصلی، حوض یخ بند، دیوارهای سایه انداز، گنبد اصلی و مخزن یخ تشکیل شده است این بنا مخصوص ساخت و نگهداری یخ بوده و با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه یکی از نشانه های تمدن مردم این منطقه به شمار می رود.یگانه سازمانده یخچال های قدیمی این منطقه است که در داخل شهر میبد و در فاصله 50 کیلومتری شمال یزد، درکنار راه کاروانسرا و در جوار چاپارخانه، آب انبار و رباط اصلی مشهد قرار دارد. 

ساختمان یخچال کاملا از خشت و گل خام است و خوشبختانه هنوز قسمت اعظم این بنا باقی است و به عنوان یکی از نمونه های چشمگیر معماری این گونه آثار به شمار می آید. یخچال ها عموما 4 قسمت اصلی به نام های حوض یخبند، دیوارهای سایه دار، مخزن یخ و گنبد بزرگ دارند، محوطه یخبند یخچال میبد حوض گلی و کم عمق تقریبا 5/0 متر به مساحت تقریبی 8000 متر مربع است و دیوارهای بلند سایه انداز با ضخامت دو متر و ارتفاع 8 متر در سه جهت جنوبی ( با طول 42 متر) شرقی و غربی با طول 20 متر قرار دارند.

از این نوع یخچال ها هنوز دو عدد در کرمان، کاشان، زواره، نایین، بم، سیرجان و میبد وجود دارد یخچال میبد که به شماره 1826 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده از خشت و گل ساخته شده است.

یخچال تاریخی میبد

---

۳. قلعه مهرجرد

قلعه مهرجرد، قلعه‌ای متعلق به دوره‌های زندیه و افشاریه در شهر میبد در یزد است. این قلعه از خشت و گل ساخته شده و 3 طبقه دارد. در ورودی قلعه از جنس چوب است. حصارهای قلعه مهرجرد، چینه‌ای بوده و روی آن‌ها تزییناتی از مصالح اصلی کار شده است. قلعه مهرجرد در شهر میبد، در محله‌ای به نام «در قلعه» در خیابان آیت‌الله حانری قرار دارد. قلعه مهرجرد در مهر 1380 ثبت ملی شده است.

نمای بیرونی قلعه مهرجرد

---

۴. چاپارخانه میبد

چاپارخانه میبد قدمت آن به دوره قاجار بر می گردد كه به شماره ثبتي 2767 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است. یکی از مراکز عمده پستی و چاپاری قدیم بوده است که در مسیر راه باستانی ری کرمان و در کنار کاروانسرای میبد احداث شده است. ساختمان این بنا به دلیل اینکه مکانی جهت حفظ و نگهداری امانات دولتی و پیامها و نامه های پر اهمیت بوده است به صورت دژ و قلعه ای ساخته شده که دفاع و حفاظت از آن میسرباشد و این اهمیت از برجها ،دیوارهای بلند، روزنه های دیده بانی، تیرکشها و موقعیت خوب دفاعی آن پیداست.

این چاپارخانه شامل یک محوطه روباز و دو محوطه سرپوشیده و اتاقهایی مخصوص رئیس چاپارخانه و اقامت پیکها و نگهبانان و نگهداری اسبها می باشد. این بنای خشتی جهت بهره برداری و تبدیل به موزه پست به صورت امانی به اداره کل پست استان یزد واگذار گردیده است.

چاپارخانه مرمت شده‌ میبد

---

۵. برج کبوترخانه

قدمت برج کبوترخانه میبد به دوران قاجار برمی‌گردد و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در جنوب شرقی باروی قدیم شهر میبد واقع شده است. این برج به صورت استوانه‌ای ساخته شده و دارای تزیینات قطار بندی آجری و گچی است که مانع تردد مارها به داخل برج می‌شود، ولی در برج‌های مکعبی و چند قلو ترفندهای دیگری مانند ایجاد قوس به داخل انجام شده است. زمانی که کبوتران احساس خطر می‌کنند به طور ناگهانی به پرواز در می‌آیند که این امر موجب ایجاد ارتعاشی داخل برج می‌شود و برای رفع این مشکل، علاوه بر ساختن یک طبقه در میانه برج، طاقهایی بین استوانه خارجی و داخلی ایجاد کرده‌اند تا طول برج کاهش یافته تا ضمن استحکام سازه از ارتعاشات نیز جلوگیری می‌کند.

نوارهای گچی اطراف دیوار، تله مارگیر، گنبد کنگره‌ای و طاق بندی با گچبری‌های خاص از دیگر ویژگی‌های برج کبوتر خانه میبد است. ساخت کبوتر خانه، یکی از تجربیات ارزنده کشاورزی سنتی یزد و اصفهان است که‌در استان یزد دو کبوترخانه میبد و کسنویه باقی مانده است.پیش از رواج کودهای شیمیایی کشاورزان مناطق کویری یزد واصفهان از فضله پرندگان برای افزایش بهره‌وری خاک استفاده می‌کردند وبرای‌این منظور بناهایی که کبوترخانه نامیده می‌شد، در اطراف آبادی‌ها می‌ساختند. این بنا در جنوب شرقی باروی قدیم میبد واقع است (محل کنونی فرمانداری میبد) بنا از خارج به صورت برجی مدور و آراسته به نقشهای ویژه و از داخل دارای سه طبقه و مجهز به هزاران لانه برای جلب و نگهداری پرندگان مهاجر است.

برج کبوترخانه میبد یزد

---

۶. موزه زیلو میبد

زیلو از قدیمی‌ترین صنایع دستی ایرانی است که از آن به عنوان زیرانداز در خانه ها یا مساجد، مدرسه‌ها و زیارتگاه‌ها استفاده می‌شده است. طبق شواهد تاریخی، بافت زیلو از قدیم در شهرهای استان فارس، خراسان، آذربایجان و شهرهای کویری رواج داشته است. در یزد نیز بهترین زیلوها در میبد بافته می‌شده است. موزه‌ی زیلو در میبد در سالن شرقی کاروانسرای میبد قرار دارد. با ساخت این موزه، زیلو به ایرانیان و جهان معرفی شد. موزه زیلوی میبد، اولین و تنها موزه زیلو در کشور است. بازدید از این موزه رایگان است.

نمایی از درون موزه زیلو میبد 

کلام آخر

به غیر از دیدن جاذبه های گردشگری میبد، پیشنهاد می‌کنیم سوغاتی مانند زیلو یا خوراکی‌های محلی را تهیه بفرمایید. به علاوه در فصل تابستان کرم ضد آفتاب، عینک دودی و کلاه خود را همراه داشته باشید.

منابع: ویکی پدیا، کجارو و سیری در ایران

گروه گردشگری وب