حزب زورگو

از ازدحام جمعیت و زیبایی های دلفریب دمشق كه بگذریم، سوریه اگرچه كشوری شكوفا به لحاظ اقتصادی نیست، ولی حداقل در ظاهر آرام و بی سرو صدا به نظر می رسد. البته این ظاهر امر است. اگر سری به نواحی شمال شرق این كشور بزنید، شما هم به راحتی یك حس اضطراب همراه با تنفّر گسترده را در میان ساكنان كرد این منطقه كه سال هاست به شدت و به بهانه های مختلف از جانب حكومت مركزی سركوب می شوند، احساس خواهید كرد. در این منطقه از كشور، قبایل كُرد و عرب بومی از اینكه براساس سیاست حزب بعث مبنی بر تضعیف و سركوب اكراد، همه مواهب اعم از مشاغل دولتی و حتی سلاح های دفاعی در اختیار اعراب غیربومی بی قبیله قرار گرفته است، به شدت ناراحت و خشمگین هستند. اما تنش ها و ناراحتی های نهفته در دل مردم كرد این منطقه، هر از چندگاهی سر باز كرده است. برای مثال، اوایل ماه گذشته حدود ۵۰ هزار نفر از مردم كرد ساكن استان قامیشلی - كه بزرگ ترین شهر كردنشین منطقه شمال شرق كشور سوریه می باشد - در اعتراض به مرگ مرموز یكی از وعّاظ اصلاح طلب كرد به نام شیخ معشوق غزنوی در مركز این شهر، تظاهرات اعتراض آمیز برگزار كردند. هنگامی كه این گروه از مردم در حال راهپیمایی بودند، پلیس ضمن مسدود كردن مسیرهای راهپیمایی، با اشاره به گروهی از اعراب ساكن محله های كثیف و بدنام شهر اجازه داد تا تمام مغازه ها و مراكز تجاری كردها را غارت نمایند. به گفته فعالان كرد منطقه، اكثر غارتگران از گروه های جوان وابسته به حزب بعث بودند. قبل از این هم عوامل حكومت مركزی شب نامه های فراوانی را در میان اعراب منطقه پخش كرده بودند كه در آنها، كردها عوامل جرج بوش و سازمان جاسوسی اسراییل (موساد) خوانده شده بودند. البته كردهای سوریه كه بیش از ۱۰ درصد جمعیت ۱۸ میلیونی این كشور را تشكیل می دهند، مدت هاست كه به این وضع عادت كرده اند. حتی ۴۰ سال پیش كه هنوز چند سالی از حاكم شدن حزب بعث بر سوریه نمی گذشت، به دستور سران این حزب ۱۰۰ هزار تن از كردهای این كشور، ملیت سوریه را از دست دادند. از آن زمان تاكنون، این گروه همراه با فرزندانشان همگی حق ثبت املاك، اخذ گذرنامه و یا تصدی مشاغل و مناصب دولتی را به كلی از دست داده اند. در حال حاضر هم هیچیك از كردهای كشور در كابینه دولت و سمت های حساس نظامی، قضایی و یا در شاخه های حزب بعث حضور ندارند. ده ها حزب و دسته كرد هم كه تا به حال از دولت تقاضای به رسمیت شناختن زبان كردی و حق ورود نمایندگان كرد به مجلس را داشته اند، به طور كامل تعطیل شده اند. با این اوصاف، كاملاً آشكار است كه كردها نباید شعارهای اصلاح طلبانه ای كه اخیراً به واسطه فشارهای خارجی به ویژه تهدیدات كاخ سفید از دمشق زمزمه می شود را باور كنند. جالب است بدانید كه این شعارها درست قبل از آغاز به كار كنگره سراسری حزب بعث در اوایل ماه جاری بر سر زبان ها افتاد؛ هرچند تا به حال هیچكس در سوریه این شعارها را جدی نگرفته و آنها را حرف هایی بی اهمیت تلقی كرده اند. از شعارهایی كه اخیراً در میان محافل مختلف سوری رواج پیدا كرده می توان به مواردی نظیر بررسی مجدد قوانین و مقررات اضطراری وضع شده از زمان به قدرت رسیدن حزب بعث تاكنون، اقدام جهت خارج كردن تدریجی كنترل دولت از دست حزب بعث، آزادسازی تدریجی مطبوعات و آزادی تشكیل احزاب سیاسی اشاره كرد. بسیاری از تحلیل گران خارجی معتقدند كه دولت سوریه فرصت ترمیم وجهه خود در نزد مقامات آمریكایی را از دست داده است. آنها برای این منظور به مواردی نظیر خروج تحقیرآمیز نیروهای سوری از خاك لبنان، وضع تحریم های جدید كاخ سفید بر ضدّ دمشق، ناراحتی دولت بوش از ناتوانی دولت سوریه در متوقف كردن ورود تروریست ها از خاك این كشور به داخل عراق، افزایش نرخ بیكاری و بروز ناآرامی در میان كردها، سنی های اسلام گرا و روشنفكران لیبرال این كشور اشاره می كنند كه به عقیده آنها، نشانه زوال حزب بعث در آینده نزدیك است. به علاوه، آنها به سر و صداهای اخیر برخاسته از واشنگتن اشاره می كنند كه آشكارا نشان می دهد آمریكایی ها بعد از مدت ها تردید و دودلی در این زمینه، اكنون به منزوی كردن هر چه بیشتر دولت بعثی سوریه تمایل بیشتری پیدا كرده اند. به همین دلیل، كاخ سفید چند صباحی است كه مرتباً سوریه را عامل خشونت های لبنان معرفی می كند. حتی آنها پا را از این هم فراتر گذاشته و به طرح هایی اشاره كرده اند كه قرار است براساس آنها، یك كریدور امنیتی یا منطقه پرواز ممنوع در كنار مرز عراق برای سوریه ایجاد شود. ولی در این میان، هیچ نشانه ای دالّ بر تضعیف قدرت رییس جمهور سوریه، بشار اسد، مشاهده نمی شود. حتی در برخی موارد قدرت پرزیدنت اسد بیشتر هم شده است. یكی از دلایل اصلی بروز این وضعیت این است كه مخالفان حزب بعث هنوز نتوانسته اند با یكدیگر ائتلاف نمایند كه نمونه بارز آن تفرّق و از هم پاشیدگی احزاب كرد می باشد. طبقه متوسط جامعه نیز از ترس گرفتار شدن به وضعیت همسایه های خود یعنی عراق و لبنان، بیشتر ترجیح می دهند كه همین وضعیت ادامه داشته باشد. از سوی دیگر، بشار اسد در حال حاضر از محبوبیت فراوانی برخوردار است. صدور مجوز برخی آزادی ها نظیر استفاده از آنتن های ماهواره ای، گسترش شبكه های خدمات اینترنتی و كاهش تعرفه های وارداتی نیز بر محبوبیت وی بیش از پیش افزوده است. با این وجود، تغییر و تحولات جاری آن چنان عرصه را بر سوریه تنگ كرده كه رییس جمهور جوان این كشور چاره ای جز چشم پوشی از سیاست های گذشته و باز كردن مسیر اصلاحات، پیش روی خود نمی بیند.

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران