نگاهی به جبهه های جنگ افغانستان

تصمیم آمریکا برای اعزام هزار نیروی بیشتر به افغانستان برای مردم روستای «سنگی خل» در شمال افغانستان هیچ فرقی نمی کند، زیرا آنها با طالبان نمی جنگند، بلکه طرف درگیری آنها گرسنگی است. به گزارش ایسنا، خبرگزاری رویترز در این گزارش به این مساله پرداخته است که اگر بار دیگر شورشی گری طالبان در افغانستان جنگ زده زنده شده، اما مشکلات حاد دیگری نیز همانند نبود مواد غذایی گریبان مردم فلاکت زده افغان را در شمال این کشور به سختی می فشارد. در این گزارش می خوانیم: باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا، دستور داد تا ۱۷ هزار نیروی دیگر آمریکایی به افغانستان اعزام شوند تا شورشی گری تشدید شده در سراسر جنوب و شرق این کشور آسیایی، سرکوب شود؛ اما افغان های ساکن شمال این کشور با درگیری نسبتا متفاوت تری رو به رو هستند.
قحطی شدید و قیمت های سر به فلک کشیده مواد غذایی باعث شده است صدها هزار تن روزانه برای جان سالم به در بردن از سرمای شدید زمستان با شرایط بد بجنگند. کمیته بین المللی صلیب سرخ (ICRC) اعلام کرده است که در حدود ۲۸۰ هزار افغان در شمال این کشور از بدترین قحطی چند دهه اخیر رنج می برند و نمی توانند نیازهای اساسی غذایی خود را تامین کنند. اگر چه معمولا این کار وظیفه این کمیته نیست، اما این نهاد به همراه هلال احمر افغانستان مواد غذایی را در بعضی از مناطق که تاثیر قحطی بیشتر بوده، توزیع کرده اند که این نشان می دهد مقیاس این بحران به چه اندازه بزرگ است. افزون بر این، نبود کمک در این بخش از کشور نیز به چشم می آید. عظیم نورانی، یک عضو کمیته بین المللی صلیب سرخ در شمال افغانستان می گوید «ICRC به دلیل نیاز شدید مردم وارد عمل شد. هزاران هزار تن از این قضیه رنج می برند».
● ثروتمندان، پول دارتر می شوند
اگر چه افغانستان یکی از فقیرترین کشورهای جهان به شمار می رود و سالانه به میلیاردها دلار کمک خارجی وابسته است، سطح فقر از منطقه به منطقه آن فرق می کند به طوری که بعضی از مناطق از لحاظ مالی خیلی از دیگران بهتر هستند. بر اساس گزارش سال ۲۰۰۸ سازمان ملل متحد و بسیاری از شاخص ها، استان هلمند در جنوب افغانستان، محل تولید دو سوم از تریاک و پایگاه قوی شورشی گری، در میان سه استان ثروتمند افغانستان است. نرخ مالکیت خودرو در این استان در کل افغانستان زیادتر از جاهای دیگر است.
اما استان های جنوبی مانند هلمند با وجود ثروتمندی تقریبی شان و نقش آنها به عنوان مرکز تجارت سه میلیارد دلاری تریاک از بیشتر کمک ها برخوردار می شوند. آژانس توسعه بین المللی آمریکا (USAID) به مراتب بزرگ ترین اهدا کننده کمک در افغانستان است و میلیون ها دلار به هلمند تزریق کرده است. اگر هلمند یک کشور بود، پنجمین دریافت کننده بزرگ کمک مالی USAID می شد. به گفته آژانس های کمک رسانی، بین سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ وعده داده شده به هر فرد در استان هلمند ۴۰۳ دلار کمک شود، در حالی که در استان بلخ به هر تن ۱۵۳ دلار داده می شود. علاوه بر این، استان های همجوار «ساری پل» و «قندوز» وضعیت بسیار بدتری دارند؛ به گونه ای که به ترتیب هر نفر در این استان ها ۵۳ و ۵۵ دلار دریافت می کند. برای مردم ساکن سنگی خل و منطقه «چمتال» در استان بلخ، صدها مایل دورتر از هلمند در شمال، زندگی صدها سال است که هیچ تغییری نکرده است. تماس با جهان خارج نادر و کمک نیز امری نادرتر است. محمد رافی ۲۵ ساله در محل توزیع غذای کمیته بین المللی صلیب سرخ در سنگی خل می گوید: دولت هیچ کمکی نمی کند، آنها به ما وعده دادند که غذا بدهند، اما ندادند. به گفته محمد رافی، اگر چه نیروهای نظامی به رهبری سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بلخ حضور دارند، اما سربازان بین المللی به ندرت در چمتال دیده می شوند. رافی به همراه صدها افغان دیگر از مناطق اطراف به سنگی خل آمدند تا مواد غذایی اضطراری را همانند برنج، لوبیا، روغن و چای که ICRC به آنها اهدا کرده، بگیرند.
● چرخه باطل
ICRC به تقریبا ۳۰ هزار تن در سراسر این سه استان شمال افغانستان غذا توزیع می کند که سال پیش هیچ محصولی برای درو نداشتند. حبیب الله ۴۵ ساله، کشاورز ساکن سنگی خل و پدر ۱۰ فرزند، در این باره می گوید: زندگی خوب نیست. پارسال هیچ چیز نداشتیم. نه آب، نه گندم. امسال اگر آب نداشته باشیم، باید این جا را بگذاریم و به شهر برویم، مهاجرت خواهم کرد. او که صورتش گویای سختی های زندگی می باشد، به آرامی و شکیبایی در حالی این داستان را تعریف می کرد که در صف توزیع غذا ایستاده بود. در پشت سر او کرت های خالی از محصول دیده می شد. افغان ها سال هاست که از قطحی و خشکسالی جان سالم به در برده اند، اما بدون یک توسعه بلند مدت، میلیون ها افغان که نخواهند توانست چرخه فقر را بشکنند، در برابر گروه های شبه نظامی که از افغان های فقیر ناراضی بهره می گیرند، آسیب پذیر خواهند شد. مردم چمتال اما در دام یک چرخه باطل افتاده اند. نبود آب یعنی نبود محصول و این یعنی نبود بذر برای کاشت در سال های آینده، بسیاری از کشاورزان منطقه را ترک کرده اند تا به شهر رفته و کار پیدا کنند.
● معضلی به نام افکار عمومی
از سوی دیگر ۱۷ هزار سرباز اضافی که دولت اوباما در تدارک اعزام آنها به افغانستان است، هم با شبه نظامیان متجاوز و مسلح طالبان و هم با یک دشمن غیر مسلح ولی دلهره آور بنام «افکار عمومی» در افغانستان مواجه هستند. واشنگتن پست در گزارشی در این زمینه نوشته است، مردم افغانستان گفته اند به جای کمک به شکست شبه نظامیان و آرام کردن خشونت که کشور را فرا گرفته، سربازان خارجی بیشتر، مشکلات موجود را بدتر خواهند کرد. به گزارش دیپلماسی ایران این اظهارات تکرار نتایج نظرسنجی های اخیر شبکه های بی. بی. سی وای .بی. سی هستند مبنی بر اینکه اگر چه ۹۰ درصد مردم افغانستان مخالف طالبان هستند، کمتر از نیمی از آنها طرفدار ایالات متحده آمریکا هستند که نسبت به سال قبل کاهش چشمگیری نشان می دهد و یک چهارم می گویند که حملات به سربازان آمریکا می تواند موجه باشد.
در این نظرسنجی ها، بیشتر مردم گفتند، طالبان را دوست ندارند و از حملات انتحاری که اغلب در اماکن عمومی اتفاق می افتد می ترسند؛ اما آنها همچنین درباره نیروهای ائتلاف تحت امر آمریکا با عصبانیت حرف می زنند و انگیزه های آنها را زیر سوال برده و نسبت به تلفات غیر نظامیان - حمله به خانه ها و دیگر بدرفتاری ها که از سوی سربازان آمریکایی و ناتو انجام می شود و آنها از آن رنج می برند، شکایت دارند. واشنگتن پست می افزاید، افزایش روز افزون عقاید منفی به نیروهای خارجی نگران کننده است، زیرا طراحان نظامی ارتش آمریکا می گویند، آنها اکنون بر روی تعامل و همکاری بیشتر با غیر نظامیان افغان به عنوان یک مکمل حیاتی برای استفاده بیشتر از سربازان برای حمله به شبه نظامیان هستند. ناظران می گویند، این یأس و ناامیدی علنی چند دلیل دارد؛ یکی از آنها این است که مردم همزمان با افزایش تعداد سربازان خارجی، اوضاع امنیتی را رو به وخامت می بینند و به این نتیجه می رسند که باید یک ارتباط بین این دو باشد. دلیل دیگر این است که رهبران سیاسی افغان به ویژه حامد کرزای رئیس جمهوری افغانستان بمباران های نیروهای ائتلاف را که باعث کشته شدن غیر نظامیان شده به شدت محکوم کرده ولی در انتقاد از حملات طالبان کمتر صراحت به خرج داده اند. کرزای اغلب طالبان را با لفظ «برادران» خطاب می کند.
احمد نادر نادری، عضو کمیسیون حقوق بشر مستقل افغانستان می گوید: «مردم در حال دریافت پیام های ضد و نقیض هستند. آنها ویدئوهایی از بدرفتاری های طالبان را می بینند ولی دولت تنها درباره بمباران های نیروهای ائتلاف حرف می زند. آنها می شنوند که نیروهای آمریکایی بیشتری در حال آمدن هستند ولی ناتو نمی خواهد هیچ نیرویی به افغانستان بفرستد. اکنون جو سردرگمی و عدم اطمینان در افغانستان حاکم است.»
حامد کرزای پس از گفتگوی تلفنی اخیرش با باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، از لفاظی های سخت خود درباره بمباران های نیروهای ائتلاف عقب نشینی کرد و دولت های دو کشور توافق کردند، همکاری نزدیک تری در مورد هماهنگی های نظامی داشته باشند. افغان ها علاوه بر انتقاد از سلسله تلفات جنجالی غیرنظامیان در حملات هوایی نیروهای ائتلاف، نسبت به بدرفتاری های سربازان خارجی نیز شکایت دارند. بیشتر افغان ها می گویند که حل و فصل مسالمت آمیز مسائل با شبه نظامیان را به مبارزه نظامی شدیدتر علیه آنها ترجیح می دهند. بسیاری معتقدند نیروهای طالبان، هموطنان افغان آنها و مسلمان هستند و کشور سابقا مناقشات را از طریق جلسات قبیله ای و جوامع حل کرده است. افغان ها به طور دقیق در حال پیگیری پیشرفت توافق صلح در پاکستان بین دولت پاکستان و گروهی از نیروهای طالبان در دره سوات در شمال غربی این کشور هستند.
بر اساس این توافقنامه، نیروهای طالبان اقدامات خشونت آمیز خود را در ازای اجرای قانون شریعت در این منطقه کاهش خواهند داد. منتقدان در پاکستان و خارج ازاین کشور می گویند، این توافقنامه زمینه تحمیل ایدئولوژی دینی شبه نظامیان را در پاکستان برای گروه های افراطی فراهم می کند ولی دیگران آن را یک الگوی ممکن و تحمل برای افغانستان می دانند. ریچارد هالبروک فرستاده ویژه آمریکا به منطقه، هشدار داده که این توافقنامه ممکن است معادل تسلیم دولت باشد، اما رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا گفته است تحت شرایط مناسب ما از قراردادی نظیر قرارداد دره سوات برای افغانستان بسیار استقبال خواهیم کرد. ناظران در افغانستان همچنین گفتند به رغم نگرانی ها، بیشتر افغان ها هنوز خواستار ماندن سربازان خارجی هستند زیرا آنها می دانند که رفتن سربازان می تواند به بروز یک دوره جدید مناقشه داخلی، اغتشاش و جنگ سالارگرایی منجر شود.

منبع : روزنامه ابرار