مشاغل جدید برای زنان الجزایری

زنان الجزایری در پست هایی چون قضاوت و رانندگی قطار مشغول به کار هستند و بخش اعظم دانشجویان این کشور را هم زنان تشکیل می دهند. به جرات می توان گفت در هیچ کشور عربی دیگری به مانند الجزایر مساله تساوی حقوق زن و مرد جدی گرفته نمی شود.
در یک پمپ بنزین کوچک واقع در مرکز الجزیره از همان صبح زود رفت و آمد اتومبیل ها به چشم می آید. در این محل علاوه بر سوخت گیری معاینه فنی و شست وشوی ماشین ها هم انجام می گیرد. «نعیمه» زن ۳۲ ساله یی است با لباس کار کثیف سبز زیتونی و چکمه های پلاستیکی سبزرنگ و کلاه کپی. این زن کوچک اندام و پرجنب و جوش در حال شست وشو و نظافت بیرون و درون یک کامیون کوچک است. او از یک سال پیش در این پمپ بنزین کار می کند و همه روزه غیر از ایام تعطیل از ساعت ۸ صبح تا ۷ بعدازظهر در اینجا حضور دارد. نعیمه در واقع دیپلمه عکاسی و انفورماتیک است اما این مدرک چندان کمکی به او نکرد. زمانی که این پمپ بنزین آگهی استخدام داد نعیمه بیکار بود و به گفته خودش؛ «می دانستم که مدیریت این پمپ بنزین را یک زن بر عهده دارد به همین خاطر درنگ نکردم.»
نعیمه ازدواج کرده و مادر دو فرزند است و به مانند شوهرش ماهیانه یکصد هزار دینار (معادل یکهزار یورو) حقوق دارد اما این مبلغ تمام درآمد او نیست و باید انعام ها را هم به حساب آورد. او می خندد و می گوید؛ «من بیشتر از شوهرم پول به خانه می آورم و علاوه بر آن هر روز صبح دویست دینار برای خرید سیگار و ناهار به همسرم می دهم.» و این نمایی از دنیای وارونه در الجزایر است.
از زمان پایان گرفتن جنگ داخلی خونین میان اسلام گرایان و دولت مرکزی در آغاز قرن اخیر، کشور الجزایر دستخوش تغییرات فاحشی شده است. تعداد دانش آموزان دختر در مقطع دبیرستان به مراتب بیش از دانش آموزان پسر است و نزدیک به ۶۱ درصد از فارغ التحصیلان دانشگاه ها را هم زنان تشکیل می دهند. خانم «زینب بن زیتا» روزنامه نگار الجزایری می گوید؛ «برای اکثریت زنان تحصیلات دانشگاهی تنها دروازه به سوی دنیای خارج از خانه است.» به عبارت دیگر هر چه تحصیلات بالاتر باشد به همان میزان شانس استقلال برای زن الجزایری بیشتر است.
الجزایر کشور جوانی است و به عبارت دیگر نزدیک به نیمی از جمعیت این کشور را افراد زیر ۲۵ سال تشکیل می دهند. بیکاری در این کشور بیشتر در میان مردان جوان وجود دارد اما بر خلاف آنها زنان جوان الجزایری که غالباً تحصیلکرده تر و انعطاف پذیرتر هستند، از شانس های خود به نحو بهتری استفاده می کنند. زنان الجزایری در هر شغلی پذیرفته شوند مشغول به کار می شوند. به همین خاطر است که در حال حاضر یک سوم از جمعیت شاغل الجزایر را زنان تشکیل می دهند. جالب است بدانید که امروزه ۶۰ درصد استادان دانشگاه ها و پرسنل بیمارستان ها و ۳۰ درصد قضات دادگستری و بیش از ۵۵ درصد روزنامه نگاران الجزایری مونث هستند. سی کرسی پارلمان الجزایر هم در اختیار زنان است و علاوه بر آن یازده زن در پست های عالی دولتی و چهار زن در کابینه الجزایر به عنوان وزیر حضور دارند. البته ناگفته نماند که دولت الجزایر به عنوان بزرگترین کارفرما در این کشور امکانات زیادی برای حضور زنان در مشاغل مختلف ایجاد کرده است.
«فتیه» شغلی دولتی دارد و در جایی کار می کند که برای یک زن آن هم در جهان عرب امری کاملاً غیرمعمول به شمار می آید. او از شش سال پیش رئیس یکی از ایستگاه های راه آهن در مرکز الجزیره است و ۱۰۷ کارمند را سرپرستی می کند که هفت نفر از آنها زن هستند. روزانه هشتاد قطار از ایستگاه تحت ریاست فتیه عبور و مرور می کنند و روزانه غالباً بیش از ده ساعت کار می کند.
فتیه هم فارغ التحصیل دانشگاه در رشته بیوتکنولوژی است و پس از فراغت از تحصیل خیلی زود شغلی در یک کارخانه مواد غذایی پیدا کرد و سه سال در آنجا مشغول به کار بود تا اینکه کارخانه ورشکست و فتیه بیکار شد. او دیگر نتوانست در رابطه با رشته تحصیلی اش کاری پیدا کند و به همین خاطر به محض آنکه آگهی استخدام کارمند زن در شرکت راه آهن را دید اعلام آمادگی کرد.
در حال حاضر ۱۴ زن به عنوان رئیس ایستگاه راه آهن در الجزایر مشغول به کار هستند که پنج تن از آنان در پایتخت حضور دارند. علاوه بر آن زنان در پست های دیگری در راه آهن حضور دارند، پست هایی نظیر رانندگی قطار، تکنسین و نگهبانی داخل قطارها. فتیه می گوید؛ «ما از حقوق برابر با مردان برخورداریم و می توانیم بسیاری از مسوولیت ها و مشاغلی را که مردان دارند، داشته باشیم.» فتیه الگویی از یک زن موفق است یعنی زنی باهوش و بلندپرواز. او غالباً لبخند بر لب دارد و آدمی صریح اللهجه است و اتوریته خود را بدون فشار و تحمیل اعمال می کند. «نادیا آیت زای» که یک حقوقدان و فعال حقوق زنان است می گوید؛ «از جایگاهی که دارم کاملاً راضی هستم و می خواهم در این شغل موفق شوم و این هدف من است.»
«لیلا حمودا» ۳۵ ساله هم از جمله زنانی است که شغلش در دنیای عرب امری غیرمعمول به شمار می آید زیرا عضو یکی از یگان های ویژه پلیس الجزایر است. او از ۱۴ سال پیش در این شغل مشغول به انجام کار است و تنها زن یگان خود به شمار می آید. لیلا لباس سورمه یی ویژه یگان مخصوص را همراه با کلاه کپی آبی به تن می کند و هفت تیرش را در غلاف می گذارد. او که مادر دو فرزند است می گوید هرگز در محیط کاری اش به وی توهینی نشده و همه به او احترام می گذارند. لیلا معمولاً در تمرینات تیراندازی بهترین نمره ها را کسب می کند و علاوه بر آن عضو گارد ویژه ریاست جمهوری هم هست.
قانون اساسی الجزایر تساوی حقوق زن و مرد را تضمین کرده است. علاوه بر آن در قانون خانواده مصوب ۱۹۸۴ هم اختیار عمل بیشتری برای زنان در نظر گرفته شده اما به گفته نادیا آیت زای؛ «زنان الجزایر در زندگی بیرون از خانه مراقب حقوق خود هستند اما در عین حال نقش درجه دوم خود در داخل خانه را هم پذیرفته اند.»
زنان الجزایر از سال ۲۰۰۵ حق طلاق دارند اما برای ازدواج به مانند گذشته نیاز به موافقت و امضای یکی از نزدیکان مذکر وجود دارد. البته بر اساس همان قانون خانواده به مانند گذشته می توان دختران زیر هجده سال را هم شوهر داد. آیت زای می گوید؛ «ما در مسیر جامعه یی مدرن حرکت می کنیم اما این حرکت چندان محسوس و علنی نیست زیرا هنوز هم در دوران تقابل میان سنت و تجدد به سر می بریم.»
نعیمه کار شست وشوی کامیون سفید رنگ در پمپ بنزین واقع در مرکز الجزیره را تمام کرده اما همچنان با دستمال مشغول برق انداختن آن است. سپس به دور و برش نگاهی می اندازد تا ببیند کار بعدی اش چیست.

ترجمه؛ محمدعلی فیروزآبادی
منبع؛ اشپیگل

منبع : روزنامه اعتماد