کشتار تکفیری

مشابهه قتل و عام روستای یزیدی های موصل را می توان در انتقام جویی های دوره جاهلیت عربی یافت. مشخصات و ویژگیهای عصر جاهلیت در شبه جزیره عربی مشهور است و نیاز به یادآوری و مستندات ندارد در آن دوره طوایف و قومهای عرب به دلیل فرهنگ انتقام جویی همواره در نزاع های دائمی بودند و معمول بود اگر از افراد یک طایفه فردی یا افرادی توسط طایفه دیگر به قتل می رسید خانواده و طایفه قربانی قسم می خوردند تا در انتقام آن فرد دهها و یا صدها نفر را از طایفه قاتل ، کشتار نمایند در این کشتارها ملاک تعداد بود در نتیجه پیر، جوان ، طفل، دختر، پسر، بی گناه یا با گناه ملاک نبود. قران مجید این انتقام جویی های وحشیانه را با قانون قصاص محدود کرد و تنها اجازه داد فقط یک نفر آنهم خود فرد قاتل وجانی قصاص شود و نه بستگان و نزدیکان او. قران در آیات متعددی این گونه انتقام جویی ها را محکوم نموده است. دین اسلام ، مسئولیت جنایت یک فرد را هرگز بر فرد دیگری بار نمی کند.( ولا تزر وازرهٔ وزر اخری وکل نفس بما کسبت رهینهٔ.) حادثه موصل تفاوت نگاه اسلام پویا را با اسلام سلفی تکفیری ( القاعده) نشان می دهد. در اسلام پویا حضرت علی (ع)با تمام عظمتی که دارد در مورد قاتل خود آن توصیه معروف را می نماید و یا خطاب به استاندار خود در مصر او را مسئول حفاظت از همه شهروندان می داند. اما در فتوای تکفیری، آنها در انتقام به خونخواهی یک دختر بنام دعا، اعلام می کنند که : &#۰۳۹;تمام افراد فرقه ظاله یزیدی را نابود خواهند کرد&#۰۳۹;.
در فروردین ماه گذشته نیز مردان مسلح ( القاعده )، ۲۳ یزیدی را از اتوبوس پیاده کرده و آنان را به ضرب گلوله اعدام کردند. این کشتار، در پی سنگسار کردن دعا یک دختر کرد یزیدی توسط قبیله او بود به جرم اینکه عاشق یک مرد مسلمان سنی شده بود.
قتل و عام هایی مانند آنچه در روستای یزیدی نشین قحطانیه و عدنانیه در موصل عراق روی داد و طی آن نزدیک به هزار نفر کشته و مجروح شدند موجبات آن را فراهم می سازد که این فرقه نیز مانند یهودیان با بهانه کشتار جمعی و نسل کشی به فکر ایجاد سرزمین و دولت قومی خود باشند و در این صورت مشکلی دیگری بر مشکلات منطقه پر تلاطم خاورمیانه افزوده خواهد شد که خالق آن جهالت سلفی تکفیری از یک سو و دخالت خارجی از سوی دیگر است.
یزیدی یا( ازدی-ایزدی) یک فرقه کوچک باستانی و رو به انقراض است که جمعیت اندک و پراکنده و عدم جذبه ایده الوژیکی آنها، این فرقه را به یک جمعیت کوچک، متساهل و غیر خطرناک تبدیل کرده بود که قرنها با مسلمانان در همزیستی مسالمت آمیز بودند و بویژه در ایران از همه حقوق اجتماعی برخوردار بوده اند.
بزرگترین جامعه و گروه ایزدی حدود ۱۵۰ هزار نفر است که کردستان عراق زندگی می کنند. گروه های بسیار کوچکتری از این اقلیت در ایران، روسیه و ترکیه هستند. شمار کل ایزدیان به مراتب کمتر از ۵۰۰ هزار نفر برآورد شده‌است. بعضی منابع جمعیت آنها را حدود ۱۵۰ هزار نفر ذکر شده‌است.
این فرقه پیش از ورود اسلام در مناطق یاد شده، وجود داشته‌است و تحت تأثیر عقاید هندو ایرانی وادیان زرتشتی و مانوی قرار داشته ‌است. عبارت یزیدی هیچ ارتباطی با یزید ابن معاویه ندارد بلکه این کلمه از واژگان هندو ایرانی ( ایزد)است و ریشه در واژه فارسی ایزد دارد. عناصری همچون ستایش و نماز خواندن بسوی خورشید و آتش در این فرقه نشانه هایی از تاثیر گیری از باورهای باستانی ، مهرپرستی و زرتشتی دارد.
آنها بر این باورند که از نسل آدمند و نه از نسل حوا؛ در حالی که در باور ادیان ابراهیمی، فرزندان بشر حاصل ازدواج آدم و حوا هستند، یزیدیان خود را حاصل پسری می دانند که از بذری که آدم کاشته است پدید آمده و سپس با حوریه ای وصلت کرد.
از سوی دیگر، یزیدیان همچون مسلمانان روزانه پنج بار به شیوه خود نماز می گزارند، اما قبله شان در چهار بار از این نمازهای پنجگانه، خورشید است و در نیمروز، بسوی مقبره شیخ عدی بن مسافر، صوفی عرب قرن ششم هجری که به باور مورخان، بنیانگذار کیش یزیدی است. آنها عید نوروز را با روشن کردن آتش برپا می دارند و بزرگترین عید آنها جمی نام دارد. مقبره شیخ عدی در روستای لالش در ۳۶ کیلومتری موصل در شمال عراق، قبله گاه ایزیدیان است. موسم این &#۰۳۹; زیارت &#۰۳۹;، تابستان است، در کنار قبله گاه یزیدیان، چشمه گاه مقدسی قرار دارد که زمزم خوانده می شود، کوهی مقدس آنجا را عرفات می نامند ، پلی نیز هست به نام پل صراط، و در موسم زیارت گاوی را هم قربانی می کنند. اهل این کیش، به‌وسیلهٔ شیخ عدی بن مسافر اموی که عوام وی را «شیخ عدی» می‌نامند به نوعی با مسلک صوفیانه ای از اسلام آمیخته شده و آئین اهل حق را بوجود آوردند.
نزدیکترین ها به کیش یزیدیان، چه در باور و اساطیر، طایفه &#۰۳۹; یارسانند&#۰۳۹; که در عراق کاکه ای و در ایران اهل حق نامیده می شوند و بسیاری از مردم آنان را به اشتباه &#۰۳۹;علی اللهی&#۰۳۹; می شناسند. علویان، کاکه ای ها (اهل حق) و شیدلیها که همگی در مناطق کردنشین ایران، عراق، ترکیه و سوریه و نواحی همجوارشان زندگی می کنند، از این دسته فرقه ها به شمار می روند و همگی این وجه مشترک را دارند که از سویی آداب نیایش جمعی شان همچون نذر و نیاز و قربان به یکدیگر شباهت دارد و با صوفیان مسلمان مشترک است.
«ایزدیان» شیطان را لعن نمی‌کنند و معتقدند که او ملائکه است و قوی ترین آنها است و در آخرالزمان مشمول لطف و بخشش پروردگار خواهد گشت. در باور یزیدی، شیطان دشمن اصلی بشریت نیست، بلکه مقربترین فرشته خداوند و نخستین آفریده اوست و ملک طاووس نام دارد؛ فرشته ای که خداوند تنها با این انگیزه به او فرمان داد به آدم سجده کند که او را بسنجد و هنگامی که او از سجده کردن سر باز زد، بر نزدیکی او به درگاه الهی افزوده شد و خداوند اداره جهان را به وی سپرد.
با تشکیل حکومت خودمختار کرد در شمال عراق و برپایی مجلس قانونگذاری محلی در این منطقه، یزیدیان با داشتن سه نماینده برای نخستین بار در قانونگذاری محلی و همچنین یک نماینده در مجلس ملی عراق مشارکت دارند. فلک ناز اوجا نخستین یزیدی عضو در یک پارلمان خارج از منطقه است وی که هشت سال پیش در سن ۲۲ سالگی نماینده پارلمان اروپا شد ، اکنون دومین دوره قانونگذاری خود را در جمع قانونگذاران اتحادیه اروپا می گذراند وی از خانواده ای کرد یزیدی در آلمان متولد شده و روابط نزدیکی با گروههای کرد ترکیه دارد.
گفته می شود در آلمان سی هزار یزیدی زندگی می کنند که عمدتاً از پناهندگان کرد عراقی و ترکیه ای اند و بزرگترین جامعه یزیدی در خارج از قلمرو اجدادی شان را تشکیل می دهند.

نوشته : محمد عجم