کشتی ایرانی در دست دزدان دریایی

اگر”جانی دپ” با بازی در فیلم “دزدان دریای کارائیب” توانست، جان تازه‌ای به ژانر” دزدان دریایی” در سینما بدهد، گروهی از دزدان سومالیایی، درخلیج پر رفت وآمد “عدن” جان تازه‌ای به” صنعت باج گیری ودزدی دریایی” داده‌اند. دزدان خلیج عدن از ابتدای امسال،۵۴ بار به کشتی‌های درحال تردد در خلیج عدن حمله کرده ودرنهایت موفق شده‌اند بار ۲۴ کشتی بزرگ واموال خدمه این کشتی‌ها را درسواحل سومالی به غارت ببرند. یکی ازاین کشتی‌ها، کشتی “دیانت” وابسته به ناوگان شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران است که دزدان خلیج عدن، آن را با ۲۹ خدمه‌اش گروگان گرفته‌اند.
عدن خلیجی در جنوب یمن است که از سمت جنوب با کشور سومالی و از سمت غرب با کشور کوچک « جیبوتی» همسایه است. عدن از سمت غرب توسط تنگه مندب- که به باب‌المندب مشهور است- با دریای سرخ و از سمت شرق با اقیانوس هند ارتباط دارد.
کشتی ایرانی “دیانت” ساخته شده در سال ۱۹۸۳ است که دردسته کشتی‌های فله‌بر قرار می‌گیرد. به گفته مقامات شرکت کشتیرانی ایران، کشتی دیانت برای پاره‌ای تعمیرات به کشور چین ارسال شده بود وپس از انجام تعمیرات در بدنه این کشتی نسبتا فرسوده، شرکت آلمانی “هنریش” آن را برای حمل ۴۰هزار تن ماده معدنی، اجاره کرد.
آن گونه که منابع مطلع اعلام کرده‌اند، دزدان خلیج عدن درگرگ ومیش صبح روز۲۱ آگوست، مصادف با ۳۱ مرداد ماه، با تیراندازی به کشتی ایرانی، آن را متوقف وپس از ورود به کشتی، فرماندهی آن را در دست گرفتند.حال ۲۹ خدمه کشتی ایرانی خوب اعلام شده اما به گفته مدیرعامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران، ربایندگان کشتی دیانت، برای آزادی گروگان‌ها وپس دادن کشتی، درخواست پول کرده‌اند.رسانه‌ها، رقم درخواستی دزدان دریایی را دو میلیون دلار اعلام کرده‌اند اما «محمد حسین داجفر»، مدیرعامل کشتیرانی ایران تاکنون حاضر به افشای رقم درخواستی دزدان خلیج عدن نشده است.
● دریای ناآرام سیاست
فقط خلیج عدن نیست که برای کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران نا امن شده است، بیانیه‌ای از سوی وزارت خارجه آمریکا در تاریخ ۱۰ سپتامبر مبنی بر تحریم خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران، دریای سیاست را برای ۱۸۴ فروند کشتی این ناوگان، متلاطم کرد. درشرایطی که دیپلمات‌های ایرانی ومقامات کشتیرانی برای آزادی گروگان‌ها وکشتی دیانت، مشغول مذاکره با کشتی‌ربایان خلیج عدن بودند، دولت آمریکا ادعا کرد که شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران، اسلحه و محموله‌های نظامی حمل کرده، به همین دلیل شرکت ایرانی را تحریم کرد.
مقامات آمریکایی در بیانیه‌ای که بلافاصله از سوی مدیرعامل کشتیرانی ایران تکذیب شد، ادعا کردند که کشتیرانی جمهوری اسلامی مدارک حمل ونقل را دستکاری کرده تا محموله نظامی‌اش را پنهان کند. وزارت خزانه‌داری آمریکا ادعا کرده است که خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران(IRISL) به وزارت دفاع جمهوری اسلامی کمک‌های لجستیک کرده است. اقدام دولت آمریکا به این معناست که حسابهای بانکی و دارایی‌های خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی در آمریکا مسدود خواهد شد. همچنین شرکت‌های آمریکایی اجازه نخواهند داشت که با خطوط کشتیرانی ایران و شرکت‌های همکارش ارتباطات تجاری داشته باشند.
● موج سهمگین تحریم
اولین بار در زمان نخست وزیری تونی بلر در پیش نویس قطعنامه پیشنهادی که از سوی انگلستان تهیه شده بود محاصره دریای ایران مطرح شد. یکی از مفاد پیشنهادی این پیش‌نویس محاصره دریایی ایران بود و از آنجا که این پیشنهاد به منزله اعلان جنگ علیه ایران بود از سوی اعضای شورای امنیت با مخالفت جدی روبرو شد. پس ازآن در سپتامبر سال ۲۰۰۸وزارت خزانه‌داری آمریکا در اقدامی‌تازه، شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران و ۱۸ شرکت وابسته آن را تحریم کرده و این اقدام خود را در راستای عمل به مفاد قطعنامه ۱۸۰۳ ا اعلام کرده و مدعی شد « به دلیل این که شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران و شرکت‌های وابسته به آن خدمات لجستیکی به برنامه موشکی ایران ارائه می‌کنند و درهمین زمینه مقامات بین المللی کشتیرانی را گمراه می‌کنند، این شرکت مورد تحریم قرار می‌گیرد.»
در همین راستا استوارت لوی، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور مبارزه با تروریسم و اطلاعات مالی، مدعی شد شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌با جعل اسناد و مدارک کالاهای مورد تحریم سازمان ملل متحد را به ایران منتقل می‌کند. شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌نیز در واکنشی سریع، با رد ادعاهای مقامات آمریکایی اعلام کرد فعالیت این شرکت دقیقا در چارچوب مقررات و قوانین بین المللی بوده و هیچگونه تخطی از مقررات و قوانین حاکم بر این صنعت در کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران قابل پذیرش نیست و اسناد صادره از طرف کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران کاملا مستند به مدارک بوده و به هیچ وجه اسناد ساختگی و دستکاری شده که مورد ادعای دولت آمریکا است توسط شرکت معتبری چون کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران صادر نمی‌شود.کشتیرانی ایران همچنین اعلام کرد: کلیه مدارک مربوط به محمولات و بار کشتیها نیز به تایید مقامات بندری کشورهایی که کشتیهای این شرکت در آنها تردد دارند می‌رسد.
نمایندگی دائم جمهوری اسلامی‌ایران نزد سازمان ملل متحد نیز ضمن غیر قانونی دانستن این اقدام آمریکا اعلام کرد در حالیکه حتی قطعنامه ۱۸۰۳ که ذاتا نیز فاقد مبنای قانونی و حقوقی بوده، چنین اقداماتی را توصیه نکرده است تحریم شرکت کشتیرانی ناشی از تفسیرهای نادرست و انحرافی از قطعنامه ۱۸۰۳ شورای امنیت سازمان ملل است. هر چند بیش از پنج تا شش سال است که کشتی‌های ایرانی به بنادر آمریکا و خلیج مکزیک تردد نداشته‌اند و حتی کشتی‌های ایرانی که از سایر کشورها برای حمل محصولات به اجاره در می‌آمدند یکی از شرایط‌شان این بود که به سمت اینگونه بنادر نروند.
اما بر خلاف نظر عده‌ای از تحلیل گران که معتقدند این اقدام آمریکا بیشتر تبلیغاتی است تا اقتصادی و تاثیری بر فعالیت کشتیرانی و واردات کالا به ایران یا صادرات کالای ایرانی ندارد عده‌ای دیگر از کارشناسان بر این باورند که تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران به صنعت کشتیرانی آسیب رسانده‌است و در حال حاضر به علت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل و فشارهای آمریکا ۵۰ درصد کالاهای وارداتی ایران توسط کشتی‌های داخلی اما با پرچم کشورهای خارجی انجام می‌شود و این مسئله بهای کالاها را در مقایسه با قیمت تمام شده افزایش داده‌است.
در قطعنامه ۱۸۰۳ شورای امنیت سازمان ملل از همه کشورها خواسته شده است تا طبق اختیارات قانونی ملی خود و حقوق بین‌المللی محموله‌های کشتی‌های شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی‌ایران را مورد بازرسی قرار دهند. این بازرسی “مشروط به آن است که دلیل معقولی برای پذیرفتن این که این کشتی‌ها حامل کالاهای ممنوعه “ طبق قطعنامه‌های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ و ۱۸۰۳ شورای امنیت سازمان ملل است. ولی تا کنون در بازرسی‌های مختلفی که توسط برخی از کشورها انجام شده هیچ کالای ممنوعه‌ای-بنابه مفاد قطعنامه‌های فوق‌الذکر- گزارش نشده است.
● “حکشتی” دربورس لنگر انداخت
کشتیرانی جمهوری اسلامی ‌ایران دراردیبهشت ماه سال ۱۳۸۷ پس از ۴۰ سال فعالیت تحت پوشش دولت، با قبول پذیرش در بورس به عنوان شرکت سهامی‌عام، دور تازه‌ای از فعالیت‌های خود را پایه‌ریزی کرد.سهام این شرکت بزرگ، در واپسین روزهای اردیبهشت سال ۱۳۸۷ دربورس تهران عرضه شد اما مدت زمان زیادی نپائید که بورس اوراق بهادار، “حکشتی” نماد کشتیرانی ایران را به دلیل اعمال تحریم وامکان سقوط ارزش آن، متوقف کرد. پس از توقف نماد، مدیر عامل کشتیرانی ایران اعلام کرد از آنجا که کشتی دیانت،محموله و کارکنان آن بیمه هستند، ربوده شدن آن تاثیری بر EPS این شرکت نخواهد داشت اما میزان عدم‌النفع کشتی ربوده شده با توجه به زمان توقف آن پس از خاتمه موضوع به بورس ارائه خواهد شد.

امیر میرزایی

منبع : شهروند امروز