گیاه مرزه و خواص آن

گیاه مرزه با نام علمی «ساتوریا خوزستانیکا» شناخته می شود که محل رویش طبیعی آن در استان های خوزستان و لرستان در ایران است و در گویش محلی به نام «مرزه خوزستانی» شناخته می شود. این گیاه از خانواده نعناع به شمار می رود و در فاصله ماه های تیر تا شهریور در ایران به گل می نشیند.
رویش مرزه خوزستانی نه تنها در این استان بلکه در سایر استان های جنوبی و تا میانه ایران نیز گسترش دارد. تاکنون گزارش های مختلفی درباره وجود انواعی از روغن های ضروری در این گیاه به چاپ رسیده است. علاوه بر این، سه گزارش علمی مختلف در ایران در فاصله سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ میلادی به خواص ضد التهابی و ضد میکربی این گیاه اشاره کرده اند.
آنچه در تحقیق جدید به آن اشاره شده وجود ترکیبات شیمیایی با خواص ضد التهابی در نمونه هایی از گیاه است که نه به شکل وحشی بلکه به صورت دستی کاشته شده اند.
انواع وحشی گیاه مرزه که به عنوان گیاه گلدار چند ساله شناخته می شود در غرب آسیا و نیز شرق مدیترانه رشد می کنند و استفاده از خواص آن در بسیاری از مناطق جهان مرسوم است.
پیش از این و از جنبه آزمایشگاهی به خواص دو ترکیب از ۴ ترکیب شیمیایی موجود در قسمت برگ و ساقه مرزه اشاره شده است. این دو ترکیب عبارتند از بتا سیتروزول و اسید اورسولیک.
به عنوان مثال ترکیب بتا سیتروزول که در بادام زمینی نیز وجود دارد منجر به توقف رشد غده پروستات در حیوانات آزمایشگاهی می شود همچنین گزارش های متعددی مبنی بر اثر ضد التهابی اسید اورسولیک برای درمان سوختگی ها و نیز اثر بازدارندگی آن بر رشد تومورها منتشر شده است. خواص ضد التهابی اسید اورسولیک منجر به استفاده وسیع از این ترکیب در صنایع آرایشی شده است.
گزارش جدید حاکی از وجود مقادیر زیادی اسید اورسولیک درگل، ساقه و برگ گیاه مرزه است. در بین مصارف بومی از گیاه مرزه در ایران می توان به استفاده از آن برای تسکین دندان درد اشاره کرد.
تاثیر گیاه مرزه را بر افزایش فعالیت فاکتورهای انعقادی نشان دادند. تحقیقات این پژوهشگران نشان می دهد که مصرف ۵۰ mgr/kg روزانه ۳ بار گیاه مرزه موجب افزایش معنی دار ۱۵/۷ درصدی پروترومبین و ۲۰/۷ درصدی پارشیال پروترومبین فعال شده می گردد. همچنین یافته های این تحقیق حاکی از کاهش خون، در اثر مصرف گیاه مرزه است.

منبع : روزنامه مردم‌سالاری