پنجم نوامبر روز تعیین جنگ یا صلح

مقامات سیاسی ترکیه و عراق روز جمعه موضوع شورشیان حزب کارگران کردستان ترکیه موسوم به پ.ک.ک را که یک گروهک تروریستی است بررسی کردند و پس از آنچه که گفتند و شنیدند و کسی از جزئیات آن مطلع نشد همه چیز را بدون حاصل ارزیابی کردند.
همزمان با این نشست، کاخ سفید نهایتا توانست برخی از اعضای مجلس نمایندگان این کشور را وادارد تا با ارسال نامه‌ای به خانم نانسی پلوسی رئیس مجلس از او بخواهند تا رای‌گیری برای تصویب لایحه نسل‌کشی ارامنه در زمان امپراتوری عثمانی را به زمان دیگری موکول کند تا تنش‌های سیاسی پدید آمده میان امریکاـ‌ ترکیه و ترکیه ـ‌ عراق تا حدی فروکش کند و خانم پلوسی علی‌رغم اصرار واهتمام گذشته‌اش به انجام این کار این درخواست را پذیرفت.
نتیجه این شد که اگرچه در روزهای گذشته جنگنده‌های ۱۶ـF ترکیه برای اولین بار در آسمان عراق به پرواز درآمدند و چندین بار مواضع کردهای پ.ک.ک را بمباران کرده و با راکت هدف قرار دادند اما تلاش‌های مشترک امریکا و عراق به این منتهی شد که ترک‌ها اعلام کردند تا روز پنجم نوامبر و تا زمان دیدار رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر این کشور از واشنگتن حمله گسترده زمینی به شمال عراق را در دستور کار نخواهند گذاشت.
با این همه رهبران نظامی و سیاسی ترکیه سوای از اعلام این خبر به عراقی‌ها هشدار داده‌اند که در این فاصله مایلند اقداماتی جدی و اساسی برای مهار این گروهک تروریستی از ناحیه همسایه جنوبی مشاهده کنند و الا تمامی تلاش‌ها برای ممانعت از اقدام نظامی ترکیه بی‌فایده خواهد ماند،‌ خصوصا آنکه طرحهای ارائه شده از سوی عراقی‌ها در نشست روز جمعه به هیچ وجه نظر ترک‌ها را جلب نکرده و آنها شدیدا درخصوص این طرح‌ها به عراقی‌ها پرخاش کرده‌اند.
به هر حال ترک‌ها قرار است تا اوایل ماه آینده که چیزی به موعد آن نمانده خویشتنداری کنند و همه چیز را اولا به عملکرد عراقی‌ها در بیرون راندن، تحویل دادن سران پ.ک.ک و مبارزه با عوامل آنها که در خاک عراق پناه گرفته‌اند و نیز به مذاکره و دیدار روز پنجم نوامبر رجب طیب اردوغان با جورج دبلیو بوش در کاخ سفید منوط کرده‌اند.
بدین ترتیب نوامبر، در حال تبدیل شدن به ماهی استراتژیک برای ترکیه، پ.ک.ک، عراق و حتی همسایگان دیگر است و احتمالا رجب طیب اردوغان روز پنجم نوامبر در دیدار حساسش با جورج دبلیو بوش علاوه بر بحرانی که پ.ک.ک برای دو کشور ترکیه و عراق پدید آورده، درباره موضوعات دیگری از جمله تصویب لایحه نسل‌کشی ارامنه در سنای امریکا، آینده همکاری‌های نظامی ترکیه و امریکا، پایگاه نظامی اینجرلیک و احتمالا موضوع هسته‌ای ایران با رئیس جمهور امریکا بحث و تبادل نظر خواهد کرد.
از آنجایی که برخی از تحلیلگران سیاسی اصرار و سماجت ترکیه برای حمله به خاک عراق را نوعی واکنش خشمگینانه به تصویب لایحه نسل‌کشی ارامنه در سنای امریکا می‌دانند که در صورت تحقق می‌تواند گرفتاری شدید دیگری برای امریکا در عراق آن هم در آرام‌ترین منطقه آن از سال ۲۰۰۲ تاکنون پدید آورد، به نظر می‌رسد که جورج بوش در دیدار پنجم نوامبر خود با رجب طیب اردوغان امتیازات ویژه و یا قول همکاری‌های مضاعف را به ترکیه خواهد داد تا اولا این کشور را از حمله به عراق بازدارد و از سوی دیگر پایگاه نظامی استراتژیک خود در ترکیه را از دست ندهد.
از سوی دیگر ترک‌ها نیز خود را در برابر عملی انجام شده می‌یابند که برای پرهیز از آن تنها به یک وساطت و میانجی قوی نیاز دارند. جنگیدن در مناطق کوهستانی صعب‌العبور با شورشیان تروریست پ.ک.ک اگرچه در حرف بسیار ساده می‌آید، در عمل کاری بس جانفرسا است و حتی دورنمای مشخصی نیز از آن در دست نیست و ترکیه به وضوح نمی‌داند که این حمله چه اهدافی را محقق خواهد کرد و چه تبعات دیگری را برای آنها به ارمغان خواهد آورد.
از این رو همه نگاه‌ها به پنجم نوامبر دوخته شده است روزی که بوش و اردوغان بر سر میز مذاکره باید با هم معامله کنند، معامله‌ای که سرنوشت جنگ و صلح را رقم خواهد زد.

محمدرضا نوروزپور

منبع : روزنامه جام‌جم