عید آزادی و آگاهی

عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت .
فرا رسیدن عید سعید فطر را به همه امت اسلامی، به ویژه مبلغان گرامی تبریک می‏گوییم و از خداوند مهربان می‏خواهیم، عبادات و خدمات همه مؤمنان و مبلغان در ماه پربرکت رمضان را پذیرا باشد.
ماه رمضان، تنها ماهی است که نامش در قرآن شریف آمده و از بهترین فرصتها برای مسلمین جهان است. این ماه در فرهنگ اسلامی، بخشی از برنامه‏ریزی الهی برای تربیت جامعه بشری تلقی می‏شود و به برکت آن هر سال تحولی فکری، فرهنگی، در جامعه اسلامی پدید می‏آید.
ماه رمضان، هر سال همچون ابری بهاری فرا می‏رسد و بر زمین و زمان، برکت و رحمت و مغفرت فرو می‏بارد و در جانها و جامعه‏ها، حیاتی نوین می‏دمد و بسیار زود و با سرعت رخت برمی‏بندد.
سلام بر رمضان، ماهی که قبل از آمدنش در انتظار آنیم و قبل از رفتن، اندوه سپری شدن آن را داریم.
وبه تعبیر زیبای امام سجاد علیه‏السلام : «اَلسَّلامُ عَلَیْکَ مِنْ مَطْلُوبٍ قَبْلَ وَقْتِهِ وَمَحزُونٍ عَلَیْهِ قَبْلَ فَوْتِهِ؛(۱) سلام بر تو که [از جمله چیزهایی هستی که] قبل از زمانش مورد طلب است و قبل از رفتنش بر آن اندوه خورده می‏شود.»
این ماه، سالی یک بار چون بهترین عزیزان سفرکرده رخ می‏نماید و در اوج عشق و اشک اولیای الهی همه را تنها می‏گذارد و از میان ما رخت برمی‏بندد.
بسیاری از انسانها، در این دریای رحمت شنا می‏کنند و گوهرهای «معرفت»، «محبت» و کیمیای طهارت و «تقوا» برمی‏گیرند، برخی جسم و جان را صفایی دیگر می‏بخشند و برخی از آبشار رحمت رمضان جامها می‏نوشند، هر کس به میزان تلاش و صفا و اخلاص خویش از مهمانسرای حضرت دوست بهره می‏گیرد، آب حیات می‏نوشد و گوهر شب چراغ می‏اندوزد.
همراهی با این اردوی تربیتی خدا، یکی از شرایط نجات و فوز و فلاح انسانهاست. «قَدْ اَفْلَحَ مَنَ تَزَکّی وَذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلّی»(۲)
یاران رمضان بسوی قله‏های بلند «تقوا» راه می‏سپرند و هر کس آرزوی دیدار یار دارد، باید رمز رمضان را بیاموزد. بی‏شک مبلغان عزیز که خود خادمان فرهنگ رمضان‏اند، از انوار این ماه، نور می‏گیرند و در بازتاب فروغ درخشان رمضان، نقشی بزرگ، ایفا می‏کنند.
در آستانه خداحافظی با شهر اللّه‏ اکبر و عید اولیای الهی، شیفتگان ماه خدا، غم فراق دارند و به چگونگی تداوم انوار رمضان می‏اندیشند و راهکارهای شرب مدام از فیوضات رمضان را می‏جویند.
دانش‏آموختگان مدرسه رمضان، باید دانش خویش را در صحنه جامعه و دیگر فرصتهای سال به کار گیرند وگرنه، دانشهای نظری بدون کاربرد عملی به زودی فراموش می‏شود. پرورش یافتگان اردوی رمضان باید از آداب و عادات و اعمال و اندیشه‏های این ماه و سازندگی انسانی آن فاصله نگیرند وگرنه ریاضتها کم‏کم تأثیر خود را از دست خواهد داد.
● ره آوردهای رمضان چیست؟
ارمغانهای این ماه پربرکت را این چنین می‏توان فهرست کرد:
۱) روزه‏داری و شب‏زنده‏داری؛
۲) تلاوت و تعلیم و تعلم قرآن مجید؛
۳) اقامه نمازهای باشکوه جمعه و جماعت؛
۴) آشنایی بیشتر با گفتار و رفتار معصومین علیهم‏السلام ؛
۵) افزایش صدقات و انفاق و تقویت روح گذشت و احسان؛
۶) صله ارحام و رسیدگی به خویشاوندان؛
۷) دعا و نیایشهای بیشتر؛
۸) تذکر و ارشاد و راهنمایی دیگران؛
۹) توبه و بازگشت از لغزشها و گناهان؛
۱۰) عادت به نوافل و نمازهای مستحبی.
رمضان، هزاران گوهر گرانبها به انسانها هدیه کرده و می‏کند، ولی سه گوهر «آزادی»، «آگاهی» و «عشق الهی» از درخشان‏ترین هدیه‏های آن است.
آری، رمضان به برکت روزه‏داری، انسان را از سلطه هوسها، و نیازهای کاذب و تحمیلی و افراط در نیازهای واقعی، آزاد می‏کند و به انسان «آزادی اراده» می‏بخشد.
انسان در سایه رمضان با «معارف بلند قرآنی» آشنا می‏شود و با بهترین رهنمودهای زندگی انس می‏گیرد. اطلاعات و آگاهیهای قرآن، فوری‏ترین و ضروری‏ترین مواد آموزشی و تربیتی برای جامعه بشری است. اصولا قرآن نرم‏افزار مدیریت صحیح انسان و جهان است و همه مشکلات جامعه ناشی از عدم استقرار این نرم‏افزار زندگی‏بخش، در قلب افراد و دولتهاست.
«عشق الهی» و «اولیای الهی» بهترین عامل کنترل و هدایت انسان در جاده پر سنگلاخ زندگی است. نیایشهای رمضان، شعله‏های عشق الهی را در جان مؤمنان برمی‏افروزد.
دستیابی به سعادت جاودانی و رهایی از همه رنجهای دنیوی و اخروی، بدون «گوهر تقوا» مقدور نیست و رمضان این گوهر آسمانی را به زمینیان می‏بخشد و آزادی و آگاهی و عشق الهی پیش نیاز حتمی برای صعود به جایگاه بلند «متقین» است و رمضان اردوگاه تربیتی «متقین» است. متقین در آغاز بر خویش حاکم می‏شوند و سپس فرمان حکومت بر هستی را با امضای خدا دریافت می‏کنند.
پاسداری از این «گوهرهای آسمانی» نیاز به هوشیاری و مراقبت و برنامه‏ریزی و همکاری همگانی دارد و به تعبیر امروزین، «عزم عمومی» می‏خواهد. مبلغان گرامی در این فرایند عظیم و گسترده نقشی حساس برعهده دارند. دولت و ملت باید تمام نیروی خود را در پاسداری از «آزادی و آگاهی و عشق الهی» به کار گیرند و با دشمنان و غارتگران این سه گوهر آسمانی مبارزه کنند.
ولایت و امامت و عشق مهدوی عجل اللّه‏ تعالی فرجه و تقویت ولایت فقیه، ضامن تداوم دستاوردهای رمضان در جامعه اسلامی است. و اعلام برائت از کفار و مشرکان و تکیه بر خدا و نیروهای مؤمن و بریدن چشم طمع از شرق و غرب، پیش‏نیاز تشکیل جامعه توحیدی است و در جوامع شرک‏آلود هیچ‏گاه «عزم ملی» پدید نخواهد آمد.
در جوامع اسلامی عزم واحد تنها در سایه توحید و پیروی عاشقانه از اولیای الهی شکل می‏گیرد و امام و امامت، نظام امت است.(۳)
● ارمغانهای گوناگون
ماه رمضان هم دستاوردهای فردی دارد، هم ارمغانهای اجتماعی، هم ره‏آورد فرهنگی دارد، هم ره‏آورد اقتصادی، هم کارآیی بهداشتی، درمانی دارد، هم کارکردهای سیاسی، اجتماعی.
هم آموزش است، هم کارورزی، هم تمرین است، هم تعلیم. همه ره‏آوردها را باید توسعه داد و تداوم بخشید.
احیای مساجد، فعال شدن هیئات مذهبی، تأسیس و گسترش فعالیتهای قرآنی و ارتباط نزدیک‏تر با عالمان دین، بخشی از ارمغانهای پربرکت رمضان است که باید در جهت تقویت و تداوم این دستاوردها، تلاش کرد.
ماه رمضان، ماه برگشت به قرآن است، باید در نظام قانون‏گذاری، در نظام اقتصادی، در نظام آموزشی و تربیتی و در مواضع سیاسی، اجتماعی به قرآن بازگشت و برای قرآن‏آموزی، قرآن‏باوری، قرآن‏پژوهی و گسترش اندیشه‏های قرآنی و قرآن‏سالاری برنامه‏ریزی کرد.
همه ما افراد و نهادها، دولتمردان و مردم، باید اندیشه‏ها را برقرآن عرضه کنیم، عواطف را با قرآن میزان کنیم و رفتار فردی را بر اساس قرآن و رهنمودهای اهل بیت علیهم‏السلام تنظیم نماییم. برنامه و بودجه سالیانه و برنامه‏های توسعه و چشم‏اندازهای آینده را از قرآن و عترت فراگیریم و از کفر و شرک جهانی نهراسیم.
ماه رمضان، ماه بازگشت به زلال طبیعت و فضای پاکیزه فطرت و تمرین آزادگی از «خور و خواب و خشم و شهوت» است. با حضور در نماز عید فطر در زیر آسمان و فضای باز و سجده بر زمین و شعار تکبیر و توحید و با صلوات بر محمد و آل محمد علیهم‏السلام باید بسوی خدا بازگشت.
اعمال و دعاها و شعارهای ماه رمضان و روز عید فطر، بازگوکننده دستاوردهای روزه و رمضان است.
● عید و شادی را چگونه اعلام کنیم؟
خداوند متعال پس از برگزاری اردوی بزرگ تربیتی رمضان، اجتماعی با شکوه و اختتامی زیبا و دلنشین را تدارک دیده است، اصولا اعیاد اسلامی رنگ و بوی دیگری دارد، از یک سو، روز ستایش و سپاس به درگاه آفریننده انسان و جهان و نعمت‏بخش رحیم و رحمان است و از سوی دیگر روز قدرشناسی از پیام‏آوران و اولیای الهی است، روز اعلام بیعت و حمایت از آنان که پیوند انسان و خدا را برقرار می‏سازند، روز شعارهای زندگی‏بخش تکبیر و توحید و صلوات بر محمد و آل محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله است.
آنچه در جشنهای غفلت‏آفرین معمول و موسوم است، و برخی مؤمنان هم‏گاه گرفتار آن می‏شوند، شایسته فارغ التحصیلان دانشگاه عرفانی رمضان نیست.
۱) رقص و پایکوبی؛
۲) موسیقیهای مطرب و نامشروع؛
۳) کف زدنها؛
۴) سوت و آواهای بی‏معنی؛
۵) تمسخر مؤمنان؛
۶) اختلاط زنان و مردان نامحرم؛
۷) بدحجابی و دیدزنی؛
۸) میگساری؛
۹) مصرف مواد مخدر؛
۱۰) و هرگونه اذیت و آزار دیگران، در جشنهای اسلامی جایگاهی ندارد.
فرائض و آداب و محتوای دعاهای عید فطر و قربان را باید تحلیل کرد، تا آداب و اعمال اعیاد اسلامی درخششی دیگر داشته باشد.

رضا ساعی شاهی
۱. صحیفه سجادیه، دعای چهل و پنجم.
۲. اعلی/۱۴ و ۱۵.
۳. نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، حکمت۲۵۲، «وَالاْءمامَهَٔ نِظاما لِلاُْمَّهِٔ».

منبع : آتی بان