کودک را بی ادب و بی عرضه خطاب نکنید

روزنامه خراسان: به طور حتم شما هم در جمع خانواده، فامیل و دوستان با پدر و مادرهایی برخورد داشته اید كه به خاطر كوچك ترین عمل خطای فرزندشان، وی را در مقابل جمع به شدت سرزنش می كنند، گوش كودك را می پیچانند، به او سیلی می زنند و یا با كلمات نامناسب و توهین آمیز مورد خطاب قرار می دهند، وی را با همسالان به ظاهر مؤدبش مقایسه می كنند و بی ادب و بی عرضه لقبش می دهند!

 

 

آیا تا به حال به عكس العمل های خود در مقابل اشتباه های فرزند كوچكتان فكر كرده اید؟ وقتی از كودك شما خطایی سر می زند، به طور معمول به عنوان والدین و كسانی كه مسئول تربیت او هستند، در همان لحظه چه می كنید؟ داد می زنید؟ تنبیه می كنید؟ و یا از افعال منفی یا رفتارهای اشتباه دیگری كه در فرهنگ ما رایج است استفاده می كنید تا بذر بدی، خشونت و عصبانیت را در باغچه كوچك دل او بپاشید؟

 

در بروز رفتارهای ناپسند كودك، پدر و مادر مقصرند

 

روان شناسان عقیده دارند هر كسی در طول زندگی خود دچار اشتباه های زیادی می شود ولی در بروز رفتارهای ناپسند و غیر قابل كنترل كودكان، والدین تأثیر به سزایی دارند.

 

یك روان شناس می گوید: اعمال زور و قدرت از سوی والدین برای تربیت و كنترل كودكان بسیار شایع است و خیلی سریع جواب می دهد ولی اثرات آن به شدت مخرب و منفی است.

 

«نیكومنش» یادآور می شود: والدین ناآگاهی كه مدام فرزند خود را سرزنش و تنبیه می كنند، پدر و مادری هستند كه قواعد و آداب «خوب بودن» را به روشنی به فرزندشان آموزش نداده اند و لزوم رعایت این آداب را به آن ها نیاموخته اند و تنها در صورت بروز اشتباه، كودك را بازخواست كرده و او را تنبیه می كنند.

 

وی با اشاره به این كه كودكان آینه تمام نمای والدین خود هستند تصریح می كند: این گونه والدین همواره سعی می كنند با زور، عصبانیت و پرخاشگری، كودك را آرام كنند در حالی كه فرزند آن ها نیز پرخاشگری را می آموزد و به جای ادب شدن، بیش تر از قبل بی ادبی می كند.

 

وی با اشاره به ماندگار شدن رفتارهای دوران كودكی توضیح می دهد: گاهی خود خواهی و رفتار پرخاشگرانه یك كودك ۲ یا ۳ ساله برای والدین جالب به نظر می رسد و آن ها با تشویق ناخواسته چنین رفتاری، زمینه را برای رفتارهای خشونت آمیز بعدی فراهم می كنند.

 

تصویری روشن و مثبت از خود در ذهن كودك ایجاد كنیم

 

یك كارشناس علوم تربیتی بیان می كند: در الگوی تربیتی مثبت و صحیح، والدین رفتارها را سرزنش می كنند و نه كودكان را.

 

«بهنیا» می گوید: والدین آگاه به جای این كه بگویند «تو بچه بدی هستی»، می گویند «این رفتار تو بد است» و بدون این كه «مورد پذیرش بودن» فرزندشان را زیر سوال ببرند، كار اشتباهش را تذكر می دهند.

 

وی عقیده دارد: كودكی كه به علت نا آگاهی والدین، همواره مورد تحقیر و توهین قرار می گیرد همان كسی است كه به تدریج خود را به عنوان فردی بی عرضه، بی ادب، لجباز و پرخاشگر می شناسد و به همین علت در شرایط مختلف، رفتارهای نابهنجار و غیر قابل كنترل از خود نشان می دهد.

 

وی تأكید می كند: با بالا بردن حس اعتماد به نفس و تشویق به هنگام و به جای كودكان، می توان تصویری روشن و مثبت از آن ها در ذهنش ایجاد كرد به طوری كه شخصیت كودك تكامل یافته و به تدریج رفتارهای دیگر دوستی، همكاری، روابط مسالمت آمیز و دیگر اصول اخلاقی و اجتماعی صحیح را در تعاملات خود با دیگران بروز دهد.

 

از كوزه همان برون تراود كه در اوست

 

«نیكومنش» تصریح می كند: اگر كودك از سنین پایین با دقت و ظرافت و متناسب با شرایط سنی خود توسط والدینی آگاه و دانا آموزش ببینند، هیچ گاه در مقابل دیگران رفتارهای غیر اخلاقی و نادرست از خود بروز نمی دهد و باعث شرمساری والدین خود نمی شود و این گونه والدین هم با برخورد اشتباه سبب كاهش عزت نفس فرزندشان نخواهند شد.

 

وی با اشاره به این كه هر گونه سرمایه گذاری خانواده ها در امر تعلیم و تربیت كودكان از سنین پایین باعث رشد و بالندگی آن ها و افتخار والدین خواهد شد، می گوید: پدر و مادر و مربیان باید اشتباه های رفتاری و اصول اخلاقی و اجتماعی را به كودكان آموزش دهند و از كودكی كه به حال خود رها شده و تنها عمل والدین در مقابل اشتباه های حتمی او تنبیه، توبیخ و توهین است، نباید انتظار برخورد صحیح و رفتارهای مناسب را داشت.

 

این روان شناس می افزاید: والدین باید اشتباه های رفتاری را كه باعث آسیب رسیدن به دیگران می شود، برای كودك توضیح دهند و به طور مثال به او نگویند «چرا سنگ را به طرف دوستت پرت كردی؟ فكر نكردی چشم او را كور می كنی؟» بلكه بگویند و از پیش آموزش دهند كه «پرتاب اشیا ممكن است باعث صدمه زدن به دیگران و كوری آن ها شود كه قابل جبران هم نیست.»

 

وی یادآور می شود: برای داشتن فرزندانی مؤدب و دوست داشتنی، باید دوست داشتن و احترام گذاشتن دیگران را به آن ها بیاموزیم، به حرف های آن ها توجه كنیم و با آنان به گفت و گو بنشینیم، آن ها را هرگز با دیگران مقایسه نكنیم، هیچ رفتار پرخاشگرانه ای را تأیید نكنیم و از همان ابتدای كودكی به فكر تقویت حس اعتماد به نفس و رفتارهای اجتماعی صحیح در آن ها باشیم.