قصه گفتن برای کودکان، تمرکز او را بالا می‌برد

جهان نیوز: اکثر ما در کودکی های خود روزهایی را به یاد می آوریم که بزرگترها برای سرگرم کردن و یا کوتاه نمودن شب های بلند زمستان با قصه، مثل و چیستان اعضای خانواده را گرد هم می آوردند و لحظات استثنایی و دلپذیری را در پس این داستانهای راز گونه و پر معنا فراهم می کردند لحظاتی که تا کنون در یاد و خاطره باقی مانده است. ادبیات کودکان عبارتست از : تلاشی هنرمندانه در قالب کلام برای هدایت کودک به سوی رشد، با زبان و شیوه ای مناسب و در خور فهم او . به بیانی دیگر ادبیات عبارت است از چگونگی تعبیر و بیان احساسات، عواطف و افکار به وسیله ی کلمات در اشکال و صورتهای گوناگون .ادبیات کودک شامل قصه ، شعر ، نمایش ، افسانه و داستان و ... است .
خانم سیما داد در کتاب فرهنگ و اصطلاحات ادبی ذیل کلمه ی قصه آورده است : " قصه در لغت به معنی حکایت و سرگذشت است و دراصطلاح به آثاری اطلاق می شود که در آنها تاکید برحوادث خارق العاده بیشتر از تحول و تکوین آدمها و شخصیتها است . در قصه یا حکایات محور ماجرا بر حوادث خلق الساعه قرار دارد . حوادث قصه ها را به وجود می آورند و در واقع رکن اساسی بنیادی آن را تشکیل می دهند؛ بی آنکه در گسترش و بازسازی قهرمانها و آدمهای قصه نقشی داشته باشد".

طرز تلقی بزگسالان نسبت به کودک و سرشت او بخش مهمی از برداشت نسبت به مفهوم کودکی است . ادبیات جدید کودک، محصول دگرگونی در مفهوم کودک است و نگرشهای تازه ای را نسبت به کودکان و توانایی ها و ویژگی های ذهنی آنها پدید آورده است . نویسندگان حوزه کودک و نوجوان هم چنین روانشناسان رشد بر این عقیده هم رای هستند که قصه ها برای کودکان خردسال فقط یک محرک روانی و شنیداری نیستند، بلکه کارکردهای فراوانی برای این گروه از کودکان دارند .
پرورش حس زیبایی شناسی در کودک، متوجه ساختن کودک به دنیایی که اطرافش را فراگرفته، پرورش عادات مفید در کودک، تشویق حس استقلال طلبی و خلاقیت در کودک هدفهای اصلی طرح قصه های خوب برای کودکان است .کودکان با خواندن قصه و داستان های قرآنی بین خود و قهرمان داستان یک نوع رابطه ایجاد می کنند، قصه ها به کودکان یاری می رسانند تا ارتباط ها را درک کنند رابطه ای که بین شخصیت های یک قصه وجود دارد، می تواند به کودکان کمک کند که خود را به آنها نزدیک نمایند و چگونه این موارد را در زندگی رعایت کند به گونه ای که از این رابطه احساس امنیت و آرامش کنند . بنابراین اقدامات و اعمال قهرمان قصه به عنوان نکته های مورد قبول آنان واقع می گردد و این اعمال را شایسته ی به کار گیری در رفتار و حرکات خود تلقی می نمایند، حتی به کار گیری این اعمال را نوعی ویژگی و افتخار برای خود می دانند .
داستان و قصه نقش بسیارمهمی در تکوین شخصیت و فرایند اجتماعی شدن کودک دارد. از طریق قصه ها و داستانهای خوب کودک به بسیاری از ارزشهای اخلاقی پی می برد.  پایداری، شجاعت، آزادگی، جوانمردی، طرفداری از حق و حقیقت و استقامت در مقابل زور و ستم، نوع دوستی، امیدواری و ... ارزشهایی هستند که هسته ی مرکزی بسیاری از قصه ها و داستانها را تشکیل می دهند .  قصه ها پیامها و ارزش هایی را به مخاطب خود منتقل می کنند چرا که ذهن کودکان پاک می باشد و  ازسوی دیگر همراهی با قهرمان قصه، باعث می شود که صفات و ارزش های وی  با روح و جان کودکان آمیخته شود. کودک در اثر شنیدن، تکرار شنیدن و حتی فکر کردن به قصه می تواند این پیامها را جذب کند و ارزشهای خانوادگی، اجتماعی و انسانی را بگیرد. قهرمان قصه، جذاب ترین مسئله برای کودک است و او در تمام مبارزات، خود را در نقش قهرمان قصه می‌بیند. به خاطر این همزاد پنداری، کودک تصور می‌کند که با قهرمان داستان در برابر آزمون‌ها و بلایا به زحمت می‌افتد و با او به پیروزی دست می‌یابد؛ زیرا که فضیلت پیروز است. کودک چنین هم ذات پنداری را به تنهایی انجام می‌دهد و چالش‌های درونی و بیرونی قهرمان، اخلاقیات را بر لوح ضمیر او حک می‌کند.
به همین علت است وقتی قهرمان قصه، به علت خوبی و صداقت مورد حسد واقع می شود آنان از خود واکنش نشان می دهند و در این مورد سئوال های مکرر می نمایند و سر انجام وقتی همین ویژگی قهرمان داستان را نجات می دهد؛ عشق ورزی به این ارزش ها، همچون بذری در نهاد آنان افشانده می شود و میل به گریز و پرهیز از کسانی که زشتی ها و بدی ها را منتشر می کنند؛ در وجود آنان بارور می شود. شنل قرمزی نمونه ای از داستان‌های نمادین است. شنل قرمزی کوچک برای دیدن مادربزرگ به آن سوی جنگل می‌رود. او قلب مهربانی دارد اما زود نصایح مادر را فراموش می‌کند و به گرگ اعتماد کرده و تمام جزییات خانه مادربزرگش را برای او افشا می‌کند. گرگ هم ابتدا مادربزرگ و سپس شنل قرمزی را می‌خورد و اگر دوستان او کمی دیرتر رسیده بودند ممکن بود پایان غم انگیزی در داستان داشته باشیم. شنل قرمزی یاد می‌گیرد که دوستی چیز بسیار خوبی است اما اعتماد بی جا به هر کسی که از راه می‌رسد کار بسیار نابه جایی است.غیرمستقیم بودن این پیامها موجب می شود که برای کودک دلنشین تر، جذاب تر و دوست داشتنی تر شود.
کودکان از آن جا که هنوز تجربه گسترده ای در شناخت دنیا ندارند، سعی می کنند که با ارتباط دادن بین آموخته های قبلی و موضوعهای جدید به تعادل ذهن خود کمک کنند. تطابق یابی، عنصرمهمی در قصه گویی است که به قصه‌ها نیروی نفوذ و تأثیر می‌بخشد. تطابق یابی، یک فرآیند ذهنی ناخودآگاه است. برای انجام دادن این کار، هر کودک یاد می‌گیرد که رشته ای از الگو‌ها را بسازد. وقتی کودکان قصه ای را می‌شنوند، به طور مداوم حوادث و شخصیت‌های داستان را با تجربیات و خاطرات خود از وقایع پیوند می‌دهند. آنها را در ذهن خود جستجو می‌کنند تا تجربیات حاضر خود از داستان را با وقایعی از گذشته مرتبط کنند.
اگر کودکی بشنود " سگی بزرگ وخشمگین " شروع به تطابق یابی در تجربیات گذشته می‌کند تا به این سه کلمه معنی بدهد. بنابراین، عبارت " سگی بزرگ خشمگین " در هر کودک شنونده، تصویر متفاوتی را در خاطر زنده می‌کند. چون کودکان منحصر به فرد هستند، تجارب شان نیز منحصر به فرد است. آن‌ها را از خلال حواس خود تعبیر و بنا بر تجربیات گذشته شان تفسیر می‌کنند. این روند معمولا با تخیل کودک عجین میشود و او را یاری می کند که با منطق خود به کشف و شناخت دنیا اقدام کند و بر اساس چنین روندی است که از قصه های تخیلی لذت می برند و از آنها بهره برداری میکنند.
هدفهای برنامه ی ادبیات کودکان و به ویژه قصه عبارتند از :
* کمک به پرورش قدرت بیان و عواطف و افکار کودکان
*قصه، به ویژه در زمینه های زبان آموزی و آموختن کلمات تازه به کودکان نقش قاطعی دارد؛ کلمه هایی که ممکن است در گفتگوی روزانه هیچ وقت مورد استفاده قرار نگیرند.
*آشنایی کودکان با تجربه ها، احساسها، عواطف و شیو ههای نگرش بزرگترها
*افزایش قدرت تمرکز و دقت کودکان
* تقویت و پرورش نیروی تخیل در کودکان
* تحریک قوه ی ابتکار و ابداع در کودکان
* ایجاد عشق و علاقه به ادبیات در کودکان
* رشد اعتماد به نفس کودک و علاقمند ساختن او به آزادی و عدالت اجتماعی
*برآوردن نیازهای عاطفی کودک و آماداه ساختن او برای دریافت پیامهای اخلاقی و انسانی و شهروندی خوب بودن .
کارکردها و ارزش های قصه ها به مراتب بیشتر از آن است که بخواهد به همین چند مورد خلاصه شود. اما همین موارد با ارزش می تواند دلایل مهمی باشد که بتوان از طریق قصه ها به رشد عاطفی، اجتماعی، کلامی و ذهنی کودک یاری نمود.