ریشه های ناامنی عراق عوامل بیگانه و دشمنان داخلی

روزنامه نیویورک تایمز در مقاله‌ای به قلم <سام داگر> نوشته: ژنرال <رعد مجید حمدانی> که در سال ۲۰۰۳ فرمانده آخرین دفاع‌ها در برابر سقوط حکومت دیکتاتوری صدام بود، این مقامات را ناامید کرد و به آنان پاسخ منفی داد. ‌

او بعد از وقفه‌ای یکساله در این مذاکرات که با میانجی گری آمریکا در حال انجام بود، اعلام کرد که نوری مالکی نخست وزیر عراق با‌ حضور بعثی‌ها مخالف است. ‌

نوری مالکی پیش از این وعده داده بود تا بعضی از مهم‌ترین مخالفان دولت را برای تامین ثبات در عراق به کار بگیرد تا بتواند بر تنش‌های سیاسی ناشی از بمب گذاری‌هایی که شیعیان را هدف قرار می‌دهند، غلبه کند. ‌

در روز ۲۸ مارس دولت مالکی یکی از رهبران اصلی سنی در این کشور را به اتهام شکل دهی یک شاخه نظامی از حزب بعث بازداشت کرد. بعد از آن نیز نخست وزیر عراق بعثی‌ها را مسئول بمب‌گذاری‌هایی دانست که در جریان آنها بیش از ۴۰ تن کشته شدند. وی همچنین اظهار داشت که حزب بعث از سر تا به پا، پر از تنفر است. ‌

واشنگتن پیش از این به نوری مالکی توصیه کرده بود تا برای برقراری وحدت ملی در عراق بین بعثی‌هایی که به دنبال قدرت سیاسی در این کشور هستند و تندروهای مذهبی، تفاوت قائل شود. ‌

در اوایل سال گذشته نوری مالکی تحت فشار آمریکایی‌ها قانونی را در پارلمان این کشور به تصویب رساند که براساس آن بعثی‌ها می‌توانستند به زندگی روزمره خود بازگردند، اما اکنون بعد از گذشت ماه‌‌ها، شاهد فجایعی هستیم که ردپای بعثی‌ها در آن کاملا مشهود است.‌

در بمب گذاری‌های اخیر نزدیک به ۱۶۰ تن کشته شده‌اند و اکنون یک نگرانی عمده وجود دارد که براساس آن بعثی‌ها با شورشیان افراطی در حوزه‌هایی از جمله در بغداد، با یکدیگر وارد همکاری شده‌اند. ‌

این در حالی است که در ماه‌های اخیر، مالکی لحن خود را نسبت به بعثی‌ها که بیشتر آنها سنی هستند، تغییر داده بود. ‌

با این حال، علیرغم پیروزی اخیر نخست وزیر عراق و حزب وی در انتخابات استانی عراق، برخی کارشناسان غربی اعتقاد دارند که دولت وی نمی‌تواند بدون اتحاد با سایر شیعیان، قدرت را به طور کامل در اختیار داشته باشد. گروه‌های رقیب شیعی مالکی نیز او را متهم می‌کنند که به دنبال بازگرداندن قدرت به دست بعثی‌هاست. ‌

احمد چلبی یکی از سیاستمداران عراقی در این رابطه می‌گوید: <نوری مالکی> نسبت به بازگرداندن نیروهای بعثی تردید دارد، زیرا آن را بخشی از طرح آمریکا می‌داند که خواهان تبدیل عراق به یکی از دشمنان ایران و همراه کردن آن با دیگر کشورهای تندرو عرب است. ‌

ژنرال حمدانی گفته است که در حدود دو ماه پیش با نمایندگان <عزت ابراهیم الدوری> یکی از افراد با نفوذ رژیم سابق عراق در شهر امان دیدار کرده است. همچنین این ژنرال سابق بعثی با <محمد یونس الاحمد> یکی از رهبران احزاب بعثی رقیب الدوری نیز به صورت مستقیم دیدارهایی داشته است. ‌از نظر واشنگتن، دولت عراق می‌بایست برای جلوگیری از افراط گرایی، بعثی‌های میانه‌رو را در مشاغل مختلف در دولت این کشور به کار گیرد! اما دولت مالکی با این مساله مخالف بوده و به بعثی‌ها با بی‌اعتمادی می‌نگرد. ‌

‌<کمال السعدی> یکی از نمایندگان پارلمان عراق در این رابطه به نیویورک تایمز گفت: به کارگیری بعثی‌ها خطرناک است، زیرا اقدامات آنها شفاف نیست و هر آن احتمال وقوع یک کودتا توسط آنها وجود دارد. ‌سفارت آمریکا از پاسخ به سوالاتی در مورد تعداد و سطح دیپلمات‌هایی که با ژنرال حمدانی در اردن دیدار کرده‌اند،خودداری کرده است اما حمدانی خود به این روزنامه آمریکایی گفته است که مقامات آمریکایی و انگلیسی از ابتدای سال ۲۰۰۸ به صورت منظم در تمامی دیدارهایی که در امان و بغداد میان نمایندگان او با دولت برگزار شده، شرکت داشته‌اند. ‌

احمد چلبی گفته است: ژنرال <داگلاس لوته> یکی از مشاوران ارشد شورای امنیت ملی آمریکا در حدود دو ماه پیش از معاونان مالکی قول گرفته بود تا در مورد بعثی‌ها به جمع بندی برسند.

‌«محمد سلمان السعدی» مشاور مالکی در مورد‌ آشتی ملی با این شرایط می‌گوید که وی از هیچ قولی در این زمینه به آمریکایی‌ها خبر ندارد اما می‌داند که دولت نوری مالکی «تفاوت‌های بنیادینی» با واشنگتن بر سر این مساله دارد. ‏

وی می‌افزاید: مذاکرات با ژنرال حمدانی به این دلیل متوقف شد که خواسته‌های او مغایر با سیاستهای دولت بود. ‏

مشاور نوری مالکی تاکید کرده است که براساس قانون اساسی انجام مذاکره با بعثی‌ها یک خط قرمز است که نباید از آن عبور کرد. با این حال او آمادگی دولتش را برای انجام مذاکرات با بعثی‌هایی که از اعتقادات حزبی خود دست شسته و به جنایاتشان معترفند، رد نمی‌کند. ‏

یکی از رهبران سابق حزب بعث عراق که به صورت مخفیانه در نقطه‌ای در شمال بغداد زندگی می‌کند به این روزنامه گفته است که اگر موضع آشتی ملی جدی شود، برای اینکه بتواند به زندگی عادی خود بازگردد و در اجتماع نقش آفرینی کند، مانند حزب کمونیست بعد از فروپاشی شوروری سابق، حاضر است به آن بپیوندد. ‏

● نقش مصر و عربستان در حملات تروریستی عراق

در چنین شرایطی، مدیر مرکز تحقیقات راهبردی عراق حملات تروریستی اخیر در این کشور را با هدف برافروختن جنگ طایفه‌ای در این کشور دانست و گفت: «برخی کشورهای عربی به طور مشخص عربستان و مصر در عملیات تروریستی و بمب‌گذاری‌های عراق نقش دارند.»‏

‏«عبدالله الهاشمی» در گفتگو با خبرنگاران با‌اشاره به انفجارهای اخیر در عراق گفت: ‌شبکه القاعده مسئولیت برخی عملیات تروریستی در عراق را به عهده گرفته و دولت این کشور نیز آن را تأیید کرده است اما تحلیلگران عراقی به خوبی می‌دانند برخی کشورهای عربی به طور مشخص عربستان و مصر در عملیات تروریستی و بمبگذاری‌های عراق نقش دارند. ‏

مدیرمرکز تحقیقات راهبردی عراق با بیان اینکه ۶۰ درصد از بمب‌گذاری‌ها و عملیات تروریستی در این کشور با حمایت مصر، عربستان، یمن، امارات، اردن انجام می‌شود، گفت: ریاض بیشترین نقش آفرینی را در عملیات تروریستی عراق دارد، چرا که عربستان دارای درآمد نفتی زیادی است که بخشی از آن در برافروختن جنگ طایفه‌‌ای و عملیات تروریستی در عراق هزینه می‌کند. ‏

وی سعودی‌ها را طراح و مجری چنین سناریویی در عراق دانست و افزود: ریاض در راستای این سیاست گام بر می‌دارد. بنابر این از «عزت‌الدوری» مرد شماره ۲ رژیم صدام و شبکه القاعده حمایت می‌کنند این اطلاعات جاسوسی نیست، بلکه اطلاعاتی است که به صورت علنی وجود دارد. مثلا عزت الدوری با انتشار بیانه‌ای از سیاست‌های عربستان در عراق دفاع و اعلام کرده است ریاض محور تحرک و مبارزه عربی و سدی برای جلوگیری از نفوذ دیگر کشورها در جهان عرب است. ‏

وی افزود: این کشورها مدعی‌اند که ایران نفوذ خود را در خاورمیانه افزایش داده است. مثلاً مصر با وارد کردن اتهامات واهی به حزب‌الله لبنان چنین وانمود می‌کنند که حزب الله عامل ایران در منطقه است و یک هسته وابسته به خود در صحرای سینا برای برهم‌زدن امنیت این کشور و حاکمیت ملی آن تشکیل داده است که تمام این ادعاها به نیابت از آمریکا و اسرائیل علیه ایران و حزب‌الله مطرح می‌شود. ‏

مدیر مرکز تحقیقات راهبردی عراق در ادامه به تداوم اتهامات مصر و عربستان علیه ایران تصریح کرد: قاهره و ریاض، تهران را متهم می‌کنند که نفوذ خود را در عراق گسترش داده به طوری که آنها ورود کاروان‌های ایرانی برای زیارت به عتبات عالیات را بخشی از طرح‌های تهران برای گسترش نفوذ و حاکمیت خود در عراق توجیه می‌کنند! و به همین دلیل به مزدوران و ایادی وابسته به خود یعنی بعثی‌ها، عناصر القاعده اجازه می‌دهند، که با انجام عملیات تروریستی زائران ایرانی را هدف قرار دهند چرا که به ادعای آنها، ورود این زائران ، بخشی از برنامه و دستور کار تهران برای جدایی عراق از جهان عرب است. ‏

هاشمی، هدف طراحان بازگرداندن انفجارها و عملیات تروریستی به عراق را برافروختن جنگ علیه شیعیان دانست و تصریح کرد: مصر و عربستان خواهان جنگ طایفه‌ای و مذهبی در عراق هستند. از دیدگاه آنها، چنین جنگی باعث می‌شود تا این کشور براساس طوایف و مذهب تقسیم شود و به این ترتیب عراق به دوره ناامنی قبل باز می‌گردد. ‏

وی تداوم اعزام کاروان‌های زیارتی ایران به عتبات‌عالیات در عراق را ضروری دانست و از ایران خواست به اقدامات فتنه‌جویانه شبکه القاعده و وهابی‌ها توجهی نکنند. ‏

مدیر مرکز تحقیقات راهبردی عراق تصریح کرد، توقف کاروان‌های زیارتی به عراق، پاسخی به خواسته‌های عربستان، القاعده و وهابی‌ها و نشان دادن ضعف در برابر آنهاست. ‏

● آدرس‌های اشتباه

با این وجود برخی جریان‌های اهل سنت عراق، در واکنش به انفجارهای اخیر، جنایات رخ داده توسط تروریستها را که تمامی مدارک و شواهد اثبات کننده وابستگی آنان به وهابیت و القاعده است، محکوم کردند. ‏

در شرایطی که تمامی مسؤلان امنیتی و دستگاه‌های ذیربط عراقی و نیز فرماندهی ارتش آمریکا، القاعده را عامل اصلی انفجارها و حوادثی تروریستی معرفی کرده‌اند، حزب اسلامی به ریاست طارق الهاشمی معاون رئیس‌جمهوری از اهل سنت، در بیانیه‌ای این انفجارها را به برخی طرف‌ها و کشورهای خارجی و نه القاعده و بعثی‌ها نسبت داد. ‏

بیانیه این حزب سنی هیچ‌اشاره‌ای به نام القاعده، بعثی‌ها و گروه‌های تروریستی حمایت شده از سوی برخی کشورهای عربی منطقه نکرده و در مقابل عامل انفجارها را کشورهایی دانسته که به زعم این حزب، دشمنان بزرگ عراق بوده و در صدد ایجاد فتنه طایفه‌ای هستند. ‏

حزب اسلامی تاکنون در هیچ بیانیه‌ای که در واکنش به اقدامات تروریستی منتشر کرده، به نام القاعده و حزب بعث عراق‌اشاره‌ای نکرده است. ‏ دیگر احزاب و جریان‌های اهل سنت عراق، از جمله جبهه گفت وگوی ملی «صالح مطلق» و شورای گفتگوی ملی به ریاست خلف علیان نیز همانند همیشه سکوت اختیار کرده‌اند. ‏

جریان‌های اهل سنت عراق معمولاً در قبال عملیات تروریستی سکوت می‌کنند، اما در عین حال هرازچندگاهی یک بار با بهانه و بی‌بهانه ایران را به صورت مستقیم و غیر مستقیم به دخالت در امور داخلی عراق متهم می‌کنند. ‏

این موضع گیری‌ها در حالی است که عامل اصلی تمامی انفجارها بنا به اسناد و مدارکی که در اختیار دستگاه‌های امنیتی عراق و آمریکایی‌ها است، القاعده و بعثی‌ها هستند، بطوری که «ریموند اودیرنو» فرمانده نظامیان آمریکایی در عراق، باوجود اصرارهای خبرنگار شبکه «الشرقیه»، که سعی داشت غیرمستقیم ایران را در قبال انفجارهای اخیر متهم جلوه دهد، تاکید کرد که انفجارهای اخیر کار القاعده است. ‏

عراقی‌ها تلویزیون الشرقیه را شبکه‌ای وابسته به بعثی‌ها می‌شناسند که از منابع مالی سعودی‌ها ارتزاق می‌کند.

اکنون به نظر می‌رسد، جریان‌های اهل سنت عراق، خواسته یا ناخواسته چشم‌های خود را بر روی واقعیت‌های عراق بسته‌اند، واقعیتی که براساس آمارها نشان می‌دهد که بیشترین تروریست‌های خطرناک از اتباع عربستان و کشورهای عربی منطقه هستند که خیلی از آنها در زندان‌های عراقی ـ آمریکایی نگهداری می‌شوند و برخی از آنها را دولت عراق طی ماه‌های گذشته تحویل دولت ریاض داده است. ‏

کارشناسان سیاسی و تحلیلگران مستقل، هدف از جهت‌گیری‌های اینگونه جریان‌های اهل سنت عراق را از سه منظر مورد بررسی قرار می‌دهند: ‏

ـ یکی اینکه، این جریان‌ها قصد دارند با متهم کردن ایران به دخالت در عملیات تروریستی، رضایت آمریکایی‌ها را جلب کرده تا بتوانند امتیاز بیشتری در حاکمیت عراق کسب کنند. ‏

این موضوع در روزهای اخیر، با فشار زیادی که به دولت نوری مالکی برای پذیرش بازگشت بعثی‌ها به صحنه سیاست در عراق وارد شده، شکل آشکارتری به خود گرفته است. ‏

حالا در بغداد حتی کسانی که نسبت به ورود به مسایل سیاسی اکراه دارند، معتقدند که سعودی‌ها در پشت همه قضایای اخیر عراق قرار دارند و القاعده و بعثی‌ها دو بازوی اجرایی آنها در عراق محسوب می‌شوند. ‏

منبع: ایرنا