شیر خوردن کودک، کدام شیر مناسب تر است؟

برترین ها: شير، بسياري از نيازهاي ضروري بدن را تامين ميكند. اين ماده حياتي، نخستين نعمتي است كه خداوند بعد از تولد به انسان و حيوان هديه ميكند و در تمامي مراحل زندگي، يكي از اساسي ترين موادغذايي است و كمبود آن در رژيم غذايي خطرات زيادي دارد. رشد مطلوب در دوران كودكي و نوجواني، تقويت سيستم هاي دفاعي بدن و پيشگيري از آسيبهاي كمبود موادغذايي، با مصرف شير امكانپذير خواهد بود. شير، سرشار از انواع پروتئين و اسيدهاي آمينه مورد نياز بدن و داراي نسبت مناسب كلسيم به فسفر است. امروزه آلودگيهاي ناشي از وجود سرب، يكي از خطرناكترين عوارض زندگي شهري است. مصرف روزانه 3 ليوان شير ميتواند بخش زيادي از نياز بدن به مواد گوناگون را تامين كند و در مبارزه بدن با اين آلودگيها تاثير داشته باشد. يك ليوان شير، 30 درصد كلسيم مورد نياز بدن انسان در يك روز را تامين ميكند. كلسيم نقشي اساسي در استحكام استخوان و سلامت دندانها دارد. كمبود كلسيم در كودكان باعث نرمي استخوان، كندي رشد، خرابي دندانها و لثه ميشود. در بزرگسالان، بيماري شايع پوكي استخوان به دليل كمبود اين ماده غذايي به وجود ميآيد. شير، نقش مهمي در سلامت پوست دارد. ويتامينهاي موجود در شير، سلامت پوست را تقويت ميكند. شير و لبنيات، منابع غني ويتامينها هستند.

استريليزاسيون به روش UHT يا حرارت خيلي زياد

در اين روش با استفاده از بخار آب داغ، شير تا دماي 135 تا 150 درجه سانتيگراد به مدت 4- 2 ثانيه گرم ميشود. سپس تا دماي 20 درجه سانتيگراد خنك و در شرايط كامل بهداشتي، در بسته هاي پاكتي چند لايه، بسته بندي ميشود. در اين روش، هدف، از بين بردن باكتر يها است. در اين عمل هيچ نوع باكتري در شير باقي نمي ماند. لايه آلومينيومي بسته بندي شير هاي استريل،از نفوذ نور و اكسيژن كه باعث فساد محصول ميشود جلوگيري ميكند. بنابراين ماندگاري شير استريليزه و قابليت نگهداري آن خارج از يخچال تا زمان باز شدن، مربوط به فرايند حرارتي، شرايط بهداشتي و همچنين نوع پاكت بسته بندي آن است و در اين نوع شير هيچ گونه مواد نگهدارنده اي وجود ندارد. ضمن اينكه براي توليد شير استريليزه از شيرخام با كيفيت بسيار بالا استفاده ميشود.اين نوع شير در شرايط گرم و حتي در درجه حرارت محيط براي مدت طولاني ( 6 ماه) قابل نگهداري است.از ديگر فوايد اين نوع شير براي مصرف كننده ميتوان به شرايط ساده خريد، نگهداري و ذخيره سازي آن در محيط معمولي اشاره كرد. نگهداري و عرضه اينگونه فرآورده ها براي فروشندگان نيز آسانتر است. با توجه به امكان نگهداري شير استريليزه در دماي محيط، شرايط معمول نگهداري در مغازه ها، هيچ تاثير منفي بر كيفيت شير نداشته و امنيت مصرف آن را تضمين ميكند. روي بسته بنديهاي شير استريليزه به روش حرارت خيلي بالا، واژه UHT درج ميشود و پس از باز شدن بايد در يخچال نگهداري شود. شير استريليزه داراي طعم و مزه خاص و خوشمزه و داراي طعم مطبوع است. اين طعم خاص به دليل درجه حرارت بالاي اين فرايند است.

پاستوريزاسيون

در روش پاستوريزاسيون سريع يا حرارت بالا و زمان كوتاه، شير به مدت 15 ثانيه در حرارت 72 درجه سانتيگراد قرار ميگيرد و سپس به سرعت تا كمتر از 5 درجه سانتيگراد خنك ميشود. قابليت نگهداري اين نوع شير در يخچال چند روز بيشتر نيست. بسته بندي پلاستيكي تا دو روز ميتواند از شير محافظت كند ولي بعد از اين مدت، باكتر يها رشد كرده و باعث فساد شير ميشوند. تحقيقات انجام شده نشان ميدهد در روز آخر تاريخ مصرف شير تحت نگهداري در يخچال، تعداد ميكروبها ممكن است دو يا سه برابر افزايش يافته و به همين دليل است كه اگر شير پاستوريزه براي چند ساعت در خارج يخچال بماند يا تاريخ مصرف آن تمام شود، به سرعت ترش و فاسد ميشود. لازم است كه اين نوع شير، از محل توليد به مغازه و يخچال منزل شما، با سيستمهاي حمل ونقل سرد و پيشرفته جا به جا شود. فراموش نكنيد بايد از خوردن شير و محصولات فرآوري نشده (فله اي) و بسته بندي نشده (باز) پرهيز كرد. شير استريليزه و شير پاستوريزه هر كدام مزاياي خود را دارند. البته درصورت نبودن زنجيره سرما و مشكلات نگهداري و حمل ونقل، مصرف شير استريليزه توصيه ميشود، به خصوص در فصل گرما. امروزه، به دليل علاقه و ترجيح دانش آموزان، آساني حمل ونقل و نگهداري طولاني مدت بسته هاي شير استريليزه و امكان حمل آن به نقاط دوردست، از شير استريليزه در برنامه شير مدارس كشورهاي مختلف جهان استفاده ميشود و اكثر كشورها شير استريليزه در مدارس توزيع ميكنند.

خطرات مصرف غلط

شير به دليل داشتن موادغذايي با ارزش، به سرعت فاسد ميشود. با توجه به خطرات زياد مصرف شير و فرآورده هاي خام و فرآوري نشده (شير و فرآورده هاي فله اي) مثل ابتلا به بيمار يهاي تب مالت، سل، حصبه، ديفتري، ليستريوز، اسهال خوني و التهابات گوارشي، براي سالم سازي شير از شيوه هاي حرارتي استفاده ميشود. در روش معمول جوشاندن شير، اگرچه ميكروبهاي بيماري زا از بين ميروند اما به ارزش غذايي شير و مواد موجود در آن، مثل پروتئينها،املاح و ويتامينها صدمه وارد ميشود، درحاليكه با روشهاي صنعتي سالم سازي شير مانند استريليزاسيون با روش حرارت زياد يا پاستوريزاسيون، علاوه بر سالم سازي، حداقل تغيير در كيفيت و تركيب شير به وجود آمده و ارزش غذايي آن تقريبا به طور كامل حفظ ميشود.