مراحل آی وی اف (2)

پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد، کودکانی که به کمک روش‌های درمانی با تکنولوژی بالا مانند آی.وی.اف به‌دنیا می‌آیند اغلب وزن تولد کمی دارند. البته بیشترین میزان کمبود وزن تولد در اثر چند قلویی است.

برخی معتقدند نقص عضو نوزادان حین استفاده از روش‌های کمک باروری افزایش می‌یابد. البته عده‌ای از متخصصان این عارضه را مربوط به فاکتورهای دیگر در نازایی مثل سن می‌دانند. برای اثبات این یافته‌ها پژوهش‌های بیشتری مورد نیاز است. اما واضح است که پیشرفت درمان ناباروری در آینده پزشک را قادر خواهد ساخت تا جنین‌های ناسالم را قبل از انتقال به رحم مادر حذف کنند.

در نهایت در کنار این عوارض، مزیت مهم‌آی.وی.اف را در نظر داشته باشید که در درمان نازایی موفق‌ترین نوع آن است که تا امروز در دسترس بیشتر قرار گرفته است.

آیا‌آی.وی.اف به تخمدان‌ صدمه نخواهد زد؟

شواهدی مبنی بر تخریب تخمدان به دنبال لاپاروسکپی یا خارج کردن تخمک از تخمدان همراه با سونوگرافی در دست نیست. در عوض گزارش‌هایی نشان داده است که به دنبال بیوپسی تخمدان، در زوج‌هایی که مدت طولانی نازا بوده‌اند، حاملگی رخ داده است.

آیا وجود بافت اسکار اطراف تخمدان‌ها باعث می‌شود که نتوان تخمک را از تخمدان خارج کرد؟

نه، به‌طور معمول. اما جراح باید بتواند برای ورود سوزن در محل مناسب برای خروج تخمک، به‌وسیله سونوگرافی یا روش‌های جراحی، فولیکول را ببیند.

اگر قبل از خارج کردن تخمک، تخمک‌گذاری در تخمدان‌ رخ دهد چه می‌شود؟

در این صورت امکان خارج کردن تخمک از تخمدان وجود نخواهد داشت و به همین علت است که در طول دوره ‌آی.وی.اف تیم پزشکی با بررسی سطح خونی هورمون‌ها به طور دقیق از تخمک گذاری زودرس جلوگیری می‌کنند.

آیا لکه بینی بعد از خارج کردن تخمک از تخمدان طبیعی است؟

بله، معمولا به‌دلیل زخمی که در نتیجه سوراخ کردن دیواره مهبل توسط سوزنی که فولیکول را خارج می‌کند، ایجاد می‌شود؛ لکه‌بینی بعد از خروج تخمک رخ می‌دهد. لکه‌بینی به‌صورت خون روشن از مهبل ۴۲تا ۸۴ ساعت پس از خروج تخمک رخ می‌دهد. اگر خونریزی به حدی باشد که بتواند نوار بهداشتی را آغشته به خون کند، باید فورا به پزشک مراجعه شود.

بعد از انتقال جنین چه مراقبت‌هایی لازم است؟

بهتر است در این مورد از پزشک سئوال شود اما معمولا مراقبت‌های زیر توسط اکثر پزشکان توصیه می‌شود:

الف) پرهیز از مصرف سیگار، قهوه، الکل و داروها.

ب) خودداری از بلند کردن وسایل سنگین.

ج) اجتناب از کار سنگین خانه‌(حتی کار با جاروبرقی) و فعالیت‌های شدید.

د) خودداری از فعالیت‌های ورزشی چون شنا، اسب‌سواری و ائروبیک.

ه) استفاده نکردن از حمام آفتاب، سونای گرم، وان آب داغ و جکوزی.

و) خودداری از مقاربت جنسی وارگاسم.

اگر‌آی.وی.اف ناموفق انجام گرفت با چه فاصله زمانی برای بار دوم قابل تکرار است؟‌

این امر به شخص بستگی دارد. اولین دلیل برای به تاخیر انداختن آن، ارائه فرصتی به بیمار برای بازگشت دوره ماهانه طبیعی است که حدود ۲ تا ۳ دوره ماهانه طول می‌کشد.

تا چندبار امکان تکرار‌آی.وی.اف برای هر زوج وجود دارد؟

تعداد مشخص و محدودیت خاصی وجود ندارد. این مسئله به تصمیم زوج و پزشک آنها بستگی دارد.

آیا در فاصله دو هفته‌ای که از شروع ‌آی.وی.اف تا خارج کردن تخمک از تخمدان باقی است نزدیکی (مقاربت) اشکال دارد؟

پیشنهاد ما این است که مرد حداقل ۸۴ ساعت قبل از زمان خارج کردن سلول‌های جنسی از انزال خودداری کند (اما نه بیش از ۵ تا ۶ روز)! این احتیاط سبب می‌شود که نمونه مایع منی گرفته شده برایآی.وی.اف، بیشترین تعداد اسپرم سالم و متحرک را داشته باشد.

چه مدت بعد از انجام‌آی.وی.اف می‌توان مقاربت جنسی داشت؟

با وجود اینکه زمان پرهیز از مقاربت جنسی برای پیشگیری از تخریب سلول جنینی تعیین نشده اغلب پزشکان حداقل ۲ تا ۳ هفته پرهیز از مقاربت را پیشنهاد می‌کنند. از نظر تئوریک، انقباضات رحم که به دنبال اوج لذت جنسی (ارگاسم) رخ می‌دهد، می‌تواند برای مراحل اول لانه‌گزینی جنین در رحم مزاحمت ایجاد کند. با این وجود نزدیکی در شب قبل از انتقال جنین توصیه می‌شود چرا که بعضی پزشکان معتقدند این‌کار شانس حاملگی را افزایش می‌دهد.

چه زمانی بعد از انتقال جنین می‌توان بقیه فعالیت‌های روزانه را انجام داد؟‌

تیم ‌آی.وی.اف توصیه می‌کنند حدود ۴۲ ساعت بعد از انتقال جنین به رحم، زن کاملا بی‌حرکت باقی بماند. از ورزش‌های شدید مانند دویدن، اسب سواری و شناو … تا زمان تثبیت حاملگی باید خودداری کرد. اما انجام سایر فعالیت‌های روزانه منعی ندارد.

آیا لکه‌بینی بعد از انتقال جنین و قبل از تست حاملگی طبیعی است؟

در ۲ هفته‌ای که بعد از انتقال جنین، مادر در انتظار رسیدن وقت تثبیت حاملگی است، لکه‌بینی می‌تواند به چند معنی باشد: اول اینکه جنین لانه‌گزینی کرده است. دوم اینکه یکی از جنین‌ها لانه‌گزینی کرده در حالی‌که دیگری جدا شده است. سوم اینکه زمان خونریزی ماهانه رسیده و مادر حامله نیست.

همیشه و در هر سه حالت در هنگام لکه‌بینی باید به پزشک اطلاع داد. حتی زمانی‌که لکه‌بینی شدید است، لازم است تست حاملگی انجام شود.

چه زمانی فرد متوجه می شود که باردار است؟

حاملگی با هیچ‌گونه علامت خاصی از جمله تهوع، علایم مشابه عادت ماهانه و… ثابت نمی‌شود. بلکه باید تست حاملگی انجام گیرد. تست خون حدود ۳۱ روز بعد از آسپیراسیون و انتقال جنین و سونوگرافی ۰۳ تا ۰۴ روز بعد از آسپراسیون، حاملگی را اثبات می‌کند.

آیا احتمال چند قلویی در‌آی.وی.اف وجود دارد؟

بله، ۵۲ درصد حاملگی‌ها به‌دنبال‌آی.وی.اف دوقلو هستند (به‌طور طبیعی در جامعه این مقدار یک هشتادم است) در مورد سه‌قلوها احتمال ۲تا۳درصد است.

چه تعداد جنین به رحم انتقال داده می‌شود؟

این سوِال سختی است که تصمیم‌گیری راجع به آن به مسایل زیادی بستگی دارد از جمله: سن، تعداد آی.وی.اف‌های انجام شده، درصد چندقلویی در مرکز پزشکی مورد نظر، … و در نهایت احساس فرد راجع به این تعداد. در بعضی کلینیک‌ها اجازه انتقال بیش از ۳ جنین را نمی‌دهند چرا که در این صورت عوارض حاملگی زیاد و احتمال حاملگی سالم و تولد نوزاد کامل کمتر خواهد شد. ‌اما بعضی‌ها در مورد زنان بالای ۵۳ سال و آنهایی که آی.وی.اف‌های ناموفق زیادی داشته‌اند؛ انتقال بیش از ۳ جنین را توصیه می‌کنند.

برای جنین‌های اضافی چه اتفاقی می‌افتد؟

جنین‌های اضافی در صورت لزوم قابل فریز شدن هستند تا در دوره‌های بعدی ‌آی.وی.اف (بعد از‌آی.وی.اف ناموفق) مورد استفاده قرار گیرند. البته سرنوشت بقیه جنین‌های اضافی مسایل و مشکلات اخلاقی زیادی را در بین جامعه پزشکی برانگیخته است که در این مبحث نمی‌گنجد.