یکشنبه, ۱۶ دی, ۱۴۰۳ / 5 January, 2025
مجله ویستا

کودکم شب در خواب می ترسد!


 ترس هاي شبانه در کودکان دو تا شش سال و معمولا در شب ، هنگام خواب بوجود مي آيد که وي را دچار اضطراب و استرس زيادي مي کند.
در كودكان دو تا شش سال، تصورات با سرعت بسيار زيادي رشد مي كنند. با آن‌ كه اين تصورات بيشتر اوقات درباره اتفاقات خوب رخ مي‌دهند، ممكن است همين تصورات، كودكان را از بسياري رخدادها عصبي كنند يا سبب بروز ترس در آنها شوند زيرا روند فكري و ذهني كودكان در اين سنين، بسيار پيچيده و اثرپذير است.
آنها درخلوت با خود مي‌انديشند: « اگه هيولايي در اتاق دختري بود كه ديشب مامان داستانش را تعريف مي‌كرد، پس ممكن است در اتاق من هم هيولا باشه! »
يا اگر يكي از خواهران يا برادرانش از تاريكي بترسد احتمالا دليل خوبي است كه او هم تصميم بگيرد بترسد!
عوامل ترس هاي شبانه در کودکان
استرس هاي روزمره، هيجان هاي مثبت و منفي، حتي اتفاق هاي خوبي که باعث خوشحال شدن کودک شده، مي تواند باعث بروز اين اختلال در کودک شود. اين اختلال خواب در هر دو جنس ديده مي شود اما معمولا در پسرها کمي بيشتر است..واكنش والدين به ترس كودك
_ هرگز كودكتان را براي ترسش مسخره نكنيد، تحقيرش نكنيد يا برايش دليل منطقي نياوريد.
اين كارها به او نشان مي‌دهد شما خطري كه از نظر او بسيار واقعي است را درك نمي‌كنيد و حتي ممكن است بيشتر احساس ترس كند چون احساس مي‌كند شما نمي‌توانيد از او محافظت كنيد. به علاوه، مسخره كردن باعث مي‌شود كه عزت نفسش را از دست بدهد.
_ اگر هراسان از خواب پريده، به او اطمينان دهيد كه خواب رخدادي واقعي نيست و او در امنيت است.اگر لازم باشد چراغ را روشن كنيد، بغلش كنيد و مدتي كنارش بخوابيد.وچراغ اتاق را تا زماني كه ترس كودك از بين برود روشن بگذاريد.
_ اگر تصميم گرفتيد اتاق را ترك كنيد، در اتاق را كمي باز بگذاريد تا نور بيرون به داخل اتاق بيفتد و كودك صداي شما يا كارهايتان را بشنود.
-خواندن كتاب و قصه، يا تماشاي فيلم و سريال‌هاي ترسناك را براي كودكتان ممنوع كنيد. راه حل هايي براي ترس شبانه کودکان _ به ترسش اهميت بدهيد.
اجازه بدهيد در مورد آن حرف بزند. هرگز نگوييد بچه‌هاي بزرگ نمي‌ترسند. اطمينان‌دهنده باشيد. به او بگوييد: « اگه بخواي كنارت مي‌مونم ».
_ با تصورات او پيش برويد؛ يعني اگر اصرار دارد كه يك غول در كمد لباسهايش است، كمد را باز كنيد و آن را بگرديد.
_ حتي مي‌توانيد يكي از عروسك‌هاي مورد علاقه‌اش را به عنوان محافظ خود انتخاب كنيد يا به كودكتان جملات خاصي ياد بدهيد كه با آن غول را ناپديد كند._ ارتباطي مطلوب به وجود آوريد.
زماني كه نيمه‌هاي شب صداي كودكتان را مي‌شنويد، نزدش برويد و او را در تاريكي آرام كنيد.
_ بازي‌هايي را با هم امتحان كنيد كه با چشمان بسته چيزهاي خوب مثل بستني يا قلعه شني كنار ساحل را تصور كند.
_ از اين‌ كه اتاق كودك فقط مكاني براي استراحت و خواب او باشد پرهيز كنيد؛ اتاق او بايد مكاني شاد و فارغ از احساسات منفي باشد._ شجاعتش را تحسين كنيد.
زماني كه كودكتان بر ترسش غلبه مي‌كند را بسيار بزرگ كنيد. اهميتي ندارد كه اين گام چقدر كوچك بوده است. اگر او تمام شب را در حالي كه چراغ خاموش است در تختش گذرانده باشد، يك جشن كوچك بگيريد يا يك هديه كوچك را در عوض برايش آماده كنيد.جلوگيري از ترس شبانه کودک
خواندن كتاب و قصه، يا تماشاي فيلم و سريال‌هاي ترسناك را براي كودكتان ممنوع كنيد. يادتان باشد كه قطعاً تهديدهايي مثل «اگر درست رفتار نكني آقا غوله مياد تو رو مي‌بره» را نبايد به هيچ وجه بر زبان آوريد.ترسهاي شبانه در کودکان
هيچ وقت با خود فکر کرده ايد چرا کودکان هنگام خواب دچار ترسهاي شبانه مي‌شوند يا اصلاً چرا کودکان مي‌ترسند. اين ترس به سن او و مرحله رشد احساسي وجسمي او بستگي دارد و همين طورکه بزرگترمي شود با انواع مختلفي از ترس‌ها مواجه مي‌گردد. کودک درهر مرحله از رشد که باشد حوادث خاصي ممکن است در او ايجاد نگراني کند.
به عنوان مثال وقتي او بازيهاي گروهي و يا رفتن به مهد کودک را آغاز مي‌کند، براي مدتي ممکن است جدايي از والدين او را نگران کند يا زماني که مي‌خواهيم به کودک دستشويي رفتن را ياد دهيم دوره ديگري از نگراني ها را در او مشاهده مي‌کنيم اودائماً مي‌ترسد که مبادا نتواند کنترل خود را حفظ کند حتي گاهي اوقات خيس شده وشلوارخود را خيس مي‌کند وچون دوست دارد شما را هم خوشحال کند از اين که موجب ناراحتي شما شده است دچار ترس و نگراني مي‌شود.ترس از تاريکي :
ترسهاي وقت خواب، از تاريکي هيولاي زير پتو و تنها خوابيدن در سنين پيش از دبستان و سالهاي آغازين پس ازآن معمول هستند. اينها سالهايي هستندکه قدرت تخيل کودک به طرز فوق العاده اي گسترش پيدا مي‌کند به دليل تخيلاتي که در طول روز کودک ذهن خود را با آن درگير کرده ناگهان حتي اشياي آشنا که قبلاً هرگز ترسناک نبوده اند مثل اتاق خواب، تاريک و وحشت آور به نظر مي‌رسد و از آنجا که کودک در اين سن هنوز در حال آموختن تمايز بين خيال و واقعيت است احتمال وجود موجود نامرئي در زير پتو يا تخت برايش کاملاً واقعي به نظر برسد.
روان شناسان معتقدند : ترسهاي وقت خواب، از تاريکي، از جدايي از والدين، از صداها، از آدمهاي بدي که آسيب جسمي وارد مي‌کنند يک مرحله طبيعي در روند رشد است و اغلب پيش از آنکه والدين انتظار دارند به طول مي‌انجامد اين مرحله در حدود سن دو سالگي آغاز مي‌شود و تا هشت، نه سالگي ادامه مي‌يابد. علاوه بر اين، کودکان در سنين پيش از دبستان شروع به درک اين نکته مي‌کنند که چيزهايي در دنيا وجود دارد که مي‌تواند به آنها آسيب بزند، لذا کار والدين در ده سال آينده و يا حتي بيشتر، اين است که به کودکان کمک کنند تا تفاوتهاي ميان خطر واقعي و چيزهايي که تنها به نظر مي‌رسند و واقعي نيستند را درک کنند.ترسهاي بي اساس :
همه کودکان در چند مقطع سني در زندگي شان دچار ترس و وحشت مي‌شوند و اين معمولاً يک بخش طبيعي از رشد آنها محسوب مي‌گردد اين ترسها در صورتي غير طبيعي هستند که به صورت دائمي و به مدت طولاني در کودک باقي بمانند يا ذهن کودک را به طور کامل اشغال مي‌کنند که اين ترس در تمام فعاليتهاي عادي آنها تأثير مي‌گذارد و اگر کودک نتواند از آنها رهايي يابد مبتلا به بيماري تشويش که همان ترس بي مورد و بي اساس است مي‌گردد.خوابهاي وحشتناک :
بسيار پيش مي‌آيد که کودکان به علت ديدن خوابهاي وحشتناک يا ترسناک از خواب بيدار مي‌شوند. در اين زمان کودک اکثراً در رختخواب خود مي‌نشيند يا فرياد مي‌کشد و يا گريه مي‌کندو يا به طرف اتاق خواب والدين مي‌رود و از آنها کمک مي‌خواهد گاهي هم ممکن است کودک دچار وحشت شبانه در خواب شود و با صداي بلند در خواب فرياد بکشد و گريه کند اما از خواب بيدار نشود و علل و موجبات اصلي کابوسها، ممکن است بر اثر رويدادها و مسائل ترسناکي باشدکه کودک در تلويزيون مي‌بيند يا در داستانها و در کتابها مي‌خواند و يا اطرافيان تعريف مي‌کنند.چه بايد کرد :
کارهاي زيادي است که والدين مي‌توانند انجام بدهند تا به کودک کمک کنند که بر ترسهاي خود غلبه کند و خيلي راحت به خواب رود. در ساعات پيش از خواب کودک را با داستانها يا فيلم‌هاي شاد و غيرخشونت آميز آماده کنند و از تعريف کردن قصه‌ها و افسانه‌هاي ترسناک و ناراحت‌کننده يا پخش کارتون‌هاي اين چنيني پرهيز کنند و استفاده از يک لالايي آرام يا حتي چند دقيقه سکوت در کنار رختخواب کودک نيز مفيد است. آرامش مراسم قبل از خواب مي‌تواند مثل نوعي ورود جادويي عمل کند افکار وآدمهاي بد را از ذهن کودک دورکند وجود يک يا دو چراغ خواب در اتاق خواب کودک مي‌تواند احساس آرامش بيشتري به او دهد.
اگر کودک ازتنها ماندن وحشت دارد و تنها با تماس با مادر احساس راحتي مي‌کند بهتر است والدين مدتي درکنارکودک خود بخوابند تا زماني که ترسهاي وقت خواب اوکمرنگ بشود و وارد مرحله رشدي ديگرشود.
بنابراين هرگز احساس ترس درکودک را بي ارزش نشماريد وهيچ گاه او را به خاطرترسيدنش تحقير نکنيد و بدانيد که بي توجهي به چيزهايي که او را مي‌ترساند کمکي به حل مشکل نمي کند از او بخواهيد علت ترسش را بگويد و درباره آن صحبت کنيد. اين راه درصورتي که ترس کودک ناشي از وقوع يک اتفاق تحريک کننده باشد بسيارمفيد است بيش از حد عکس العمل نشان ندهيد زيرا توجه زياد شما باعث تقويت ترس درکودک مي‌شود.
هنگامي که کودک در دل شب فرياد مي‌کند بي آن که از خواب بيدارشود والدين بايد ابتدا او را نوازش کنند وآرام در گوشش لالايي بخوانند و دراين هنگام نبايد کودک خود را از خواب بيدار کنند.
اما زماني که کودک ازخواب بيدارمي شود والدين بايد او را درآغوش بگيرند ويک ليوان آب به او بدهند و با صداي آهسته بگوئيد که يک خواب بود وگذشت واگر بازهم بي قراري کرد بايد چراغ را روشن کنيد و بگوئيد بيا به دنبال آن چيزي که مي‌ترسي بگرديم اگرکودک به طرف تخت والدين رفت بايد او را به تختش باز گردانند.براي مقابله با ترس کودک دو شيوه وجود دارد :1- شيوه پيشگيري2- شيوه کاهش ترس1- شيوه پيشگيري : پيش از آنکه کودک در موقعيت ترسناک قرار گيرد آمادگي‌هاي لازم را به او بدهيد.
_اگر احتمال مي‌دهيد کودکتان از صداي رعد و برق مي‌ترسد، در يک روز طوفاني او را لباس بپو شانيد و به حياط يا با لکن ببريد و به او بگوييد که حالا در آسمان برقي را خواهد ديد و صداي بلندي را خواهد شنيد و به اين صورت با او بازي کنيد.
_ اگر حدس مي‌زنيد کودکتان از دندانپزشک مي‌ترسد او را پيش از آنکه با دندانپزشک رو به رو شود آماده سازيد اگر کودک بايد براي مدتي در بيمارستان بستري شود او را از قبل آماده کنيد.
_ اگر خودتان از چيزي ترسيديد سعي کنيد تا جايي که برايتان امکان دارد خود را کنترل کنيد چون دلهره و اضطراب شما به کودک منتقل خواهد ش
_ هرگز نزد کودک از خطر احتمالي يا مکان وقوع حادثه اي صحبت نکنيد.2-شيوه کاهش ترس : چگونه مي‌توان ترس او را از بين برد و يا کاهش داد؟_ هرگز کودک خود را به خاطر ترسش مسخره نکنيد._ او را مورد تهديد و سرزنش قرار ندهيد.
_ از گفتن جملاتي نظير : خجالت آور است، تو ديگر بزرگ شده اي و... جداً بپرهيزيد.
_ با او درباره افراد شجاع صحبت کنيد.
_نزد او از افراد ترسو انتقاد کنيد و رفتار آنها را زشت بشماريد.
_ تا جايي که مي‌توانيد او را به مهر و علاقه خودتان نسبت به او مطمئن سازيد.J_ او را از نظر بدني و مزاجي تقويت کنيد._ علت ترس را بيابيد.
_رفتار عاقلانه خونسردانه پدر و مادر در برخورد با شرايط خطرناک نمونه اي از رفتار صحيح در موقعيت‌هاي خطرناک را به کودک نشان مي‌دهند بنابراين سعي کنيد براي کودک خود الگوي مناسبي باشيد.ترس نوزادان :
نوزادان از صداي بلند و از دست دادن تعادل ياسطح اتکاء مي‌ترسند و ترس خود را با جيغ و گريه جمع کردن دست و پا نشان مي‌دهد به اين ترس ها ترس‌هاي اوليه مي‌گويند که به مرور زمان برطرف مي‌شود.ترسهاي معمول کودکان :
در اغلب کودکان در سنين شش تا هشت ماهگي ترس از افراد بيگانه ديده مي‌شود و ممکن است تا هجده ماهگي نيز ادامه يابد ولي با بالا رفتن سن کودک نوع ترسها نيز تغيير مي‌کند.ترس از تاريکي و تنهايي و ترس از حيوانات بين دو تا پنج سالگي ظاهر مي‌شود.
چرا ترس هاي گوناگوني در وقت خواب به سراغ بچه ي من مي آيد؟ چه کار کنم تا کودکم بتواند به ترس هاي شبانه ي خود فائق آيد؟ چه طور مي توانم بفهمم که ترس هاي شبانه ي کودکم غيرطبيعي است؟
وقتي چراغ ها خاموش مي شوند، همه جا تاريک مي شود. گاه اين تاريکي بسيار ترس آور و وحشت انگيز است خصوصاً براي کودکاني که به تازگي در اتاق خودشان خوابيده و از مادرشان جدا مي خوابند.
ترس از تاريکي به عنوان يک ترس طبيعي شناخته شده که همواره با نوع بشر همراه بوده است. انسان از همان نخستين ايام هنگام شب يا قرار گرفتن در تاريکي غارها گاه صدايي مي شنيد که منشأ اصلي آن را ندانسته و چون همه جا تاريک بود ترس از تاريکي به يک واکنش هميشگي در او تبديل شد.بنابراين کودکان نيز گاه از تاريکي دچار هراس مي شوند.
بزرگ‌ترين اشتباهي که والدين مرتکب مي‌شوند، نامحترم دانستن ترس کودک از تاريکي و مسخره کردن اوست.
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار شما قرار می‌دهد.