آشنایی با خواص آویشن، ضد آسم و آلرژی

سایت پزشکی تو: آویشن یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای است. تیموس کلمه ای یونانی و به معنای شجاع می باشد و به طوری که زنان یونان باستان این گیاه را به لباس شوهرانشان که عازم جنگ بودند می دوختند. زیرا آنها معتقد بودند آویشن سبب شجاعت و در نتیجه پیروزی آنها در جنگ می شود.

 

آویشن گیاهی است خشبی و چند ساله. منشأ آن نواجی مدیترانه گزارش شده است و در جنوب اروپا در سطوح وسیعی کشت می شود.ریشه آویشن مستقیم ، کم و بیش چوبس و انشعابهای فراوانی دارد و سافه آن مستقیم و چهار گوش است. ارتفاع این گیاه متفاوت و بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر می باشد. برگها کوچک ، متقابل و کم وبیش نیزه ای شکل ، بدون نوک و دمبرگ ، پوشیده از کرکهای خاکستری رنگ و حاوی اسانس هستند. گلها کوچک و به صورت مجتمع در قسمت فوقانی ساقه هایی که از بغل برگها خارج می شوند روی چرخه هایی مجتمع پدیدار می شوند. میوه چهار بذر به رنگ قهوه ای تیره وجود دارد. بذر آویشن بسیار ریز بوده و وزن هزار دانه آن ۲۵/۰ تا ۲۸/۰ گرم است.

 

 

قسمت دارویی :

پیکر رویشی آویشن حاوی اسانس است. از این رو دارای بویی مطبوع است. پیکر رویشی در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار اسانس برخوردار است.

 

 

خواص درمانی آویشن :

اسانس آویشن خاصیت ضد باکتری و ضد قارچی دارد. مجموعه مواد موثر آویشن خلط آور است و ار آن برای معالجه سرفه استفاده می شود.

خواص آویشن از نظر ائمه :
داروی امیر المومنین (ع) است و میفرمود که آویشن برای معده خملی می آورد مانند خمل (پرز) قطیفه و سفوف آن پیش از غذای صبح برای رطوبت مفید است.

 

اثرات مهم:

مصرف خوراکی آویشن دارای اثر خلط آور و ضد سرفه‌ی خوبی است. به همین دلیل محصولات زیاد به ویژه به صورت شربت از آن تهیه شده است. هم چنین در برونشیت، سیاه‌سرفه و نزله‌ها، به خوبی می‌توان از آن استفاده کرد.

خاصیت ضد میکروب تیمول، بسیار قوی و حدود ۲۵ بار از فنل در مورد تعدادی از میکروب‌ها، بیشتر است.

هم چنین در بعضی محصولات موضعی، به عنوان ضد خارش، ضد میکروب، مالشی قرمز کننده و محرک، محلول‌های حمام و محلول‌های غرغره برای کاهش تورم دهان و گلو، مصرف می‌شود.

کاربرد دیگر آویشن، مصرف آن به صورت پودر در بعضی ادویه‌جات و ترشی‌هاست، هم چنین به طور مستقیم و یا همراه با دیگر گیاهان، به عنوان بو، مزه و ضد نفخ در صنایع غذایی مصرف زیادی دارد.

در طب عوام، اکثراً به خاطر اثرات مسکن، ضد اسپاسم و ضد نفخ، از آن استفاده می‌کنند.

 

 

مهم‌ترین اثرات گزارش شده آویشن باغی:

سقط کننده جنین، آلرژی زا، ضد درد، ضد آلرژی، ضد آلزایمر، ضد آرتریت، ضد میکروب، ضد سلولیت، ضد باکتری، ضد سرطان، ضد ادم، ضد التهاب، ضد موتاژن، ضد اکسیدان، ضد تب، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد قارچ، ضد کرم، ضد احتقان، ضد سرفه، ضد نفخ، ضد زخم داخلی، ضد کرم آسکاریس، قابض، بازکننده و برونش ها، آنتاگونیست کلسیم، معرق، خلط آور، کاهش دهنده‌ی چربی خون، کاهش دهنده‌ی پرفشاری خون، محرک سیستم ایمنی بدن، حشره کش، کاهش دهنده‌ی ترشحات بزاقی، مسکن و محرک.

 

 

طریقه و میزان مصرف:

تهیه چای:

بر روی ۲ گرم از پودر برگ آویشن، یک لیوان آب جوش ریخته و پس از ۱۵- ۱۰ دقیقه صاف کرده و می‌نوشیم.

داروهایی گیاهی تهیه شده از آویشن، اکثراً به شکل مایع و شربت می‌باشند که با استفاده از راهنمای همراه دارو، باید مصرف شود. هم چنین به صورت تی‌بگ‌های مختلف، که اکثراً حاوی ۲ گرم پودر و یا خرد شده‌ی برگ آویشن است، در دسترس قرار می‌گیرد.

خواص دیگر آن، شامل خاصیت ادرار آور، ضد عفونی کننده‌ی مجاری ادرار و ضد کرم است.

 

 

عوارض جانبی:

تاکنون در مورد عارضه‌ی جانبی ناشی از مصرف مقادیر خوراکی آویشن یا فرآورده‌های وابسته، گزارشی داده نشده است؛ ولی ممکن است در موارد معدودی، دردهای شکمی را ایجاد نماید و یا باعث گرفتگی موقتی گردد.

نکته‌ی دیگر آن که استفاده‌ی داخلی از تیمول با وجود کولیت، نارسایی قلبی و در زمان حاملگی، توصیه نمی‌گردد.

مقدار مصرف عادی آن برای افراد بالای یک سال، ۶- ۳ گرم برگ خشک، در یک نوبت و روزی ۳- ۱ مرتبه تکرار این مقدار است.

افراد کم‌تر از یک سال، ۱- ۵/۰ گرم از گیاه یا معادل آن از فراورده‌های آویشن را روزی چند مرتبه می‌توانند مصرف کنند.

هم چنین، میزان مصرف تنتور آن، ۴۰ قطره تا سه بار در روز از این مقدار برای بزرگ‌سالان و تا یک ششم این مقدار، برای افراد زیر یک سال، مناسب است.

مصرف شربت‌های مختلف، بر حسب دستور کارخانه‌ی سازنده است.

افزون بر این، دم کرده‌ی ۵ گرم درصد میلی لیتر آب، به عنوان غرغره یا دهان‌شویه و یا مصارف موضعی، توصیه شده است.

 

 

مصرف در حاملگی و شیردهی:

گرچه ممکن است مصرف در این دوران، خطراتی در بر نداشته باشد ولی چون مطالعات در این مورد کامل نشده است، لذا بهتر است مصرف با نسخه‌ی پزشک صورت گیرد.

نکات قابل توجه:

۱- گیاهانی با نام آویشن پهن، آویشن باریک و آویشن شیرازی که در عطاری‌ها و یا بازار ایران وجود دارد، گیاهانی متفاوت از آویشن بوده ولی به علت شباهت در بعضی ترکیبات و یا شباهت ظاهری، بدین نام‌ها نامیده شده‌اند. راجع به این آویشن‌ها، توضیحات لازم ارائه شده است.

۲- گونه‌ی دیگری از آویشن با نام علمی Thymus zygis که شباهت بسیار نزدیکی از نظر ظاهری و ترکیبات، با گونه‌ی اصلی دارد، در بعضی نقاط دنیا به جای آویشن اصلی (Thymus valgaris) مصرف می‌شود. گونه‌ی مذکور در ایران رویش ندارد.

۳- به بعضی از گونه‌های گیاه Thymus در ایران آویشن اطلاق می‌شود. این گیاه در مناطق زیادی از ایران در شمال، غرب و مرکز از جمله مازندران، گیلان، آذربایجان، زنجان، کردستان، اطراف تهران و اطراف قزوین می‌روید.

۴- آویشنی که در اکثر کتب گیاهان دارویی دنیا به عنوان استاندارد و گونه اصلی دارویی نوشته شده است Thymus vulgaris است که به طور محدود در ایران کشت می‌گردد و اکثر گیاهانی که تحت نام آویشن در بازارهای ایران عرضه می‌شوند، از نظر جنس و گونه متفاوت می‌باشند ولی در اثرات دارویی مشابهت دارند.