کودک لجباز، روش‌های مقابله با آن

ایسنا: دکتر سامرند سليمي، روانپزشک و خانواده درمانگر و عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران درمورد لجبازي کودکان اظهار داشت: لجبازي مجموعه رفتارهايي است ازقبيل کوبيدن پا به زمين، جيغ زدن، پرتاب کردن وسايل خانه، گريه کردن با صداي بلند که کودکان براي رسيدن به خواسته‌هايشان انجام مي‌دهند.

وي ادامه داد: شروع لجبازي سن خاصي ندارد اما در کودکان 2 ساله به شدت شروع مي‌شود و تا زماني که 2 سال را تمام کنند و وارد 3 سالگي شوند ادامه مي‌يابد؛ همچنين لجبازي تا آخر 3 سالگي بيشتر مي‌شود. دکتر سليمي ادامه داد: به طور کلي شيوع لجبازي بيشتر بين سن 2 تا 5 سالگي است. زيرا کودکان به دنبال هويت، استقلال و خودباوري هستند و با لجاجت خود مي‌خواهند به والدين بگويند کارها آن طوري پيش ميرود که من مي خواهم.

وي در اين خصوص ادامه داد: در بعضي از کودکان اين لجاجت و باور تا زمان بزرگسالي ادامه دارد؛ مثلاً وقتي کودکي بزرگ مي شود و پشت ماشين مي‌نشيند درهنگام تصادف به علت مسائل جزيي با ديگران گلاويز مي‌شود. در حالي که با يک معذرت خواهي مشکل حل مي‌شود، اما به علت همين لجبازي کار به دعوا کشيده مي‌شود. اين روانپزشک و خانواده درمانگر افزود: خلق و خو در کودکان تحت تاثير عوامل ژنتيکي هم قرار دارد. بعضي از کودکان ذاتاً ناآرام هستند اما والدين آنها، خود را سرزنش مي‌کنند که در تربيت فرزندشان درست عمل نکرده‌اند. کودک نبايد بياموزد که با لجبازي و تندخويي مي‌تواند هرچه را که بخواهد بدست آورد. بلکه کودک بايد ياد بگيرد که خواسته‌هاي خود را بصورت آرام و مسالمت آميز ابراز کند. اما درصورت لجبازي کودکان، والدين بايد به آنها بي‌اعتنايي کنند و از آن محيط خارج شوند. والدين بايد رفتار لجبازانه کودک را مهار و رفتار مناسب را در وي تقويت کنند. واکنش تند پدر و مادرها در برابر لجاجت و سرکشي کودک نيز در رفتار لجوجانه آنها تاثير مي گذارد.

اين عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران تاکيد کرد: کودکان مي‌دانند که در چه مکانهايي شروع به لجبازي کنند. به طور مثال کودکان در منزل کمتر لجبازي مي‌کنند اما در مهماني‌ها، پارک‌ها و يا در فروشگاهها براي خريد وسيله‌اي شروع به لجبازي و يا جيغ زدن مي‌کنند. وي در توضيح افزود: اولين، مهمترين و ساده ترين راهي که مادر بايد در برابر لجبازي کودک از خود نشان دهد بي اعتنايي به کارها و يا لجاجت اوست. مثلاً وقتي کودک يک ليوان آب با عصبانيت بر روي ميز مي کوبد در اين هنگام مادر بايد به او بي‌اعتنا باشد و با راه رفتن، آواز خواندن و يا آشپزي به کودک بي‌توجهي کند تا کودک ياد بگيرد کسي به لجبازي او توجهي نمي‌کند. در حقيقت ناديده گرفتن و بي‌توجهي والدين به لجبازي کودکان اين رفتار را در آنها کاهش مي‌دهد.

دکتر سليمي گفت: مادران بايد توجه کنند که درهنگام لجبازي، کودکشان را بغل و يا نوازش نکنند زيرا اين راه مقابله با کودک لجباز نيست، بلکه اولين کاري که بايد انجام دهند بي‌اعتنايي و بي توجهي است که در ابتدا شايد لجبازي در کودک تشديد و بدتر شود اما به مرور زمان از لجبازي کودک کاسته مي‌شود.

وي در ادامه افزود: مادر بايد بعد از آرام شدن کودک، او را بغل و سپس آرام نوازش کند. اما راجع به رفتار و لجاجت چند دقيقه قبل وي صحبت نکند. زيرا معمولاً لجبازي کودکان کاملاً هدفدار است و کودک بدون دليل شروع به لجبازي نمي‌کند و مهمترين هدف کودک در اين موارد معطوف کردن توجه‌ها به خود است.

دکتر سليمي ادامه داد: متاسفانه گاهي والدين به محض جيغ زدن و يا گريه کردن کودک به سمت کودک خود مي روند و او را بغل مي‌کنند. در اين شرايط است که کودک مي آموزد براي جلب توجه با لجبازي و تندخويي مي‌تواند هرچه از جمله توجه والدين را بدست آورد.

وي تصريح کرد: روش ديگري که براي کاهش لجبازي در کودک موثر است اين است که در هنگام لجبازي کودک را به محل ديگري ببريد مثلاً اگر در فروشگاه هستيد او را بيرون از فروشگاه ببريد و به او بگوييد جيغ بزند و يا گريه کند. بعد از اتمام اين کار دوباره او را به داخل فروشگاه ببريد.

اين روانپزشک خانواده درمانگرهمچنين اظهار داشت: والدين توجه کنند که جداسازي يکي از روشهاي مدرن تنبيه است که بايد انجام دهند؛ جداسازي کودک حدود چند دقيقه به طول مي کشد به عبارتي ديگر، جداسازي کودک برابر با سن او بايد انجام شود. يعني اگر کودک 2 سال دارد بايد 2 دقيقه، اگر 4 سال 4 دقيقه و اگر 5 سال سن دارد 5 دقيقه او را تنها در يک اتاق بگذاريد در اين اتاق نبايد وسايل سرگرمي کودک و نيز وسايل خطرناک وجود داشته باشد.

وي افزود: بعد از اين چند دقيقه اگر سروصدا و يا گريه و جيغ کودک تمام شده بود او را از اتاق بيرون بياوريد. اما اگر جيغ و داد کودک همچنان ادامه داشت دوباره او را با همين زمان معين به داخل اتاق ببريد، اين عمل را تا آنجا بايد تکرار کرد که کودک از پرخاشگري و لجبازي آرام شده باشد.

تشويق کودکان با جمله هاي مثبت

دکتر سليمي ادامه داد: از طرف ديگر وقتي کودک با رفتار پذيرفته‌اي خواسته‌اش را با والدين در ميان مي گذارد، والدين بايد از واژه‌ها و جمله‌هاي مثبت مثل تحسين و تشويق استفاده کنند.

اين روانپزشک افزود: نبايد کج خلقي و لجاجت کودک روي تصميمات والدين اثر بگذارد بلکه والدين بايد به لجبازي کودکان بي‌اعتنا باشند تا اين رفتار در آنها کاسته شود.

وي همچنين تصريح کرد: والدين نبايد کودکان را در موقعيت لجبازي قرار دهند مثلاً هنگامي که هوا گرم است و کودک خسته نبايد او را ساعتها در بازار چرخاند، زيرا کودک در موقعيت لجبازي و عصبانيت قرار مي‌گيرد و اين امر باعث تحريک کودک به لجبازي مي‌شود.

اين خانواده درمانگر در پايان تاکيد کرد: بهتر است هنگامي که والدين کاملاً عصباني هستند کودک خود را دعوا نکنند بلکه براي تنبيه کودک بايد تظاهر به عصبانيت کرد زيرا کودک در عمق نگاه عصباني شما بايد نگاه گرم و مهربان و حس واقعي شما نسبت به خود را پيدا کند که اين نگاه براي کودک بسيار مهم است، زيرا با همين نگاه هويت و خودباوري در ذهن او شکل مي‌گيرد.