ناسازگاری خون مادر و جنین، عامل ارهاش

اکثر مردم دارای ارهاش مثبت هستند، بدین معنی که ناقل عامل ارهاش در گلبول های قرمز خون خود می باشند. کسانی که ناقل عامل ارهاش نیستند ارهاش منفی قلمداد می شوند. اگر پدر ارهاش مثبت و مادر ارهاش منفی باشد ممکن است جنین دارای ارهاش مثبت شود، بنابراین یک ناهماهنگی میان مادر و کودک ایجاد می شود.

 

معمولا ناهماهنگی ارهاش مادر و کودک مشکلی نیست و تقریبا هرگز در بارداری اول مشکلی ایجاد نمی کند، به هر حال در صورتی که مقداری از خون کودک درون جریان خون مادر نشت کند سیستم ایمنی بدن او ممکن است پادتن هایی در برابر عامل ارهاش به وجود آورد و چنانچه هر یک از چنین پادتن هایی به سطحی قابل ملاحظه در بارداری برسد می تواند از طریق جفت به جریان خون جنین عبور کرده و شروع به تخریب گلبول های قرمز خون کودک کند. به منظور پیشگیری از این امر پزشک معمولا برای جلوگیری از پیدایش پادتن ها در مواقع معینی، گلبول مصونیت زای عامل ارهاش که به آن رگام نیز گفته می شود تزریق می کند.

 

در موارد زیر مواقعی که پدر ارهاش مثبت و شما ارهاش منفی باشید پزشک به تزریق رگام توصیه می کند:

ظرف مدت 72 ساعت از زایمان، چه طبیعی و چه سزارین. یک پرستار بعد از زایمان به منظور جلوگیری از بروز مشکلات در باردرای های بعدی آمپولی به شما تزریق می کند.
به طور عادی در حدود هفته 28 از بارداری به عنوان پیشگیری، فقط در موردی که هر گونه خونی پیش از این از جفت عبور کرده باشد و مجدد 12 تا 13 هفته بعد چنانچه قبل از آن زایمان نکرده باشید.
بعد از آزمایش آمنیوسنتز، نمونه برداری از پرزهای کوریونی یا هر روش تهاجمی
بعد از یک سقط جنین، کورتاژ یا بارداری خارج از رحم
بعد از یک زخم قابل ملاحظه بر روی شکم در طول دوران بارداری، چنانچه پزشک تصور کند مقداری از خون کودک ممکن است درون جریان خون شما نشت کرده باشد.
بعد از یک خونریزی قابل ملاحظه در طول دوران بارداری
در صورتی که رگام می بایست تزریق می شد ولی نشده یا زمانی که موثر واقع نشده باشد (به شدت نادر)، مادر پادتن هایی در برابر عامل ارهاش تولید می کند. سپس هر بار مجدد باردار شود جنین ارهاش مثبت ممکن است در معرض خطر بروز کم خونی (کمبود گلبول های قرمز) قرار گیرد که به میزان پادتن های موجود در خون مادر و میزان تاثیر متقابل آن ها بر خون کودک بستگی پیدا می کند. کم خونی ممکن است جزیی باشد که فقط لازم باشد نوزاد در اتاق نوزادان زیر نورهای مخصوصی گذاشته شود تا هر گونه بیلی روبین اضافی از بین برود.
در موارد متوسط ممکن است برای ارزیابی شدت وضعیت سونوگرافی های مکرر و مجموعه ای از آمنیوسنتزها لازم باشد. در صورتی که مادر به تاریخ زایمان خود نزدیک باشد ممکن است پزشک نسبت به زایمان پیش از موعد اقدام کند. در اکثر موارد حاد، ممکن است کودک در حالی که هنوز در رحم است به تعویض خون نیاز پیدا کند. به این فرآیند تعویض خون جنینی گفته می شود و یک متخصص طب مادری – جنینی باید آن را انجام دهد. کودکی که به موقع این تعویض برایش صورت گرفته باشد می تواند سالم به دنیا بیاید، به هر حال این روش با خطراتی جزیی همراه است.