ورزش کردن در بارداری، تاثیرش بر جنین

مادر باردار  از  زمان لقاح و تشکیل نطفه تا لحظه زایمان و حتی دوران پس از زایمان از لحاظ ذهنی و بدنی دستخوش یک سری تغییرات اساسی می‌شود. او نه تنها باید خود را با جنین در حال رشد وفق دهد، بلکه باید با حاملگی و تغییراتی که هنگام بارداری برای او رخ می‌دهد و نیز حس مادر شدن سازگاری پیدا کند. جنین نیز از  زمان شکل‌گیری به نوعی در تمامی حالات و هیجانات مادر سهیم شده و آنها را تجربه می‌کند.

 

اگرچه این عواطف به طور مستقیم و آگاهانه توسط جنین حس نمی‌شود، اما هورمون‌هایی که در اثر احساس لذت، سرخوشی، شادی، غم و اندوه در بدن مادر تولید می شود همگی از طریق جفت به جنین انتقال می یابد، بنابراین  توجه به احساسات و هیجانات دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است. در طول بارداری حجم خون حدود 5 لیتر است که در پایان بارداری به 5/6 لیتر افزایش می‌یابد. گرچه قدرت پمپاژ قلب نیز افزایش می‌یابد، ولی ضربان قلب و فشارخون باید ثابت باقی بماند و در نتیجه قلب باید سخت‌تر از قبل فعالیت کند تا خون و اکسیژن مورد نیاز جنین تامین شود. از طرفی سازگاری‌هایی که در اثر تمرینات بدنی در بدن مادر  باردار رخ می‌دهد، موجب افزایش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی بیشتر به عضلات مادر و جنین خواهد شد و به رشد بهتر جنین کمک بسزایی خواهد کرد.همچنین در این دوران هورمون‌های خاصی تولید می‌شود که باعث گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شود تا خون به راحتی در دسترس جنین قرار گیرد.

 

اثرات دیگر این هورمون‌ها، گشادتر شدن و نرم شدن دیواره سیاهرگ‌ها  و درنتیجه ایجاد واریس در پاهاست. برخی از تکنیک‌های یوگا با تقویت قلب به جریان بهتر خون کمک  و از واریسی شدن سیاهرگ‌ها جلوگیری می‌کنند. با افزایش حجم خون در سیستم گردش خون مادر، محتوای مایع درون بافت‌ها و سلول‌های بدن نیز افزایش می‌یابد. علاوه بر این، در طول بارداری حدود 7 لیتر آب به بدن اضافه می‌شود که این میزان مسوول نیمی از افزایش وزن بدن است. گاهی اوقات مقداری از این مایع در کف و ساق پاها جمع می‌شود و در آن ایجاد ادم( ورم) می‌کند. این مشکل را می‌توان با انجام تمرینات یوگا که به صورت اصولی و مستمر انجام گیرد، تا حدود زیادی برطرف کرد.در طول بارداری رباط‌های لگن و مفاصل آن به علت ترشح هورمون‌های پروژسترون و ریلکسین شل می‌شوند.

 

این حالت شل‌شدگی قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری به بدن می‌دهد و فضای مناسب و نسبتا بزرگی برای رشد جنین ایجاد می‌کند. از آنجایی که رباط‌های لگن در طول حاملگی نرم‌تر از حالت معمول می‌شوند، لازم است که توسط عضلات شکمی نیرومند محافظت شوند. یوگا روش مناسبی برای بهبود وضعیت کشش و تقویت این عضلات است.اسکلت بدن مادر در این دوران ناگزیر از تحمل وزن اضافی ناشی از رشد جنین است و در صورتی که عضلات پشت تقویت نشده باشند، این وزن اضافی می‌تواند به قسمت‌های پایین ستون فقرات فشار وارد کند و موجب افزایش گودی کمر شود که این ناهنجاری‌های عضلانی دردهای شدید کمر را به همراه خواهد آورد. پس از تولد نوزاد  نیز تحمل وزن کودک که روز به روز هم بر میزان آن افزوده خواهد شد بر عهده  بازوها و دستان مادر خواهد بود.

 

در صورتی که مادر به شیوه‌های ناصحیح فرزند خود را در آغوش بگیرد و وضعیت صحیح بدنی خود را حفظ نکند، ناهنجاری‌هایی از جمله کیفوز(پشت گرد)، گودی کمر، سر به جلو و افتادگی شانه‌ها در بدن وی ایجاد خواهد شد که اثرات آن شامل درد های شدید در ناحیه شانه ،بازو، کمر و زانو ها خواهد بود. به همین جهت یوگا و حرکات اصلاحی با تقویت عضلات نگهدارنده ستون فقرات به ویژه عضلات کف لگن و عضلات بالا تنه و پایین تنه، به بهبود ناهنجاری‌ها و دردهای حاصل از آن کمک بسزایی خواهد کرد.به طورکلی می‌توان گفت امروزه یکی از مسائلی که ذهن مادران باردار را به خود مشغول می‌کند، نگرانی نسبت به ازدست دادن تناسب اندام و اضافه وزن پس از بارداری است، درحالی که بیشتر این نگرانی‌ها با شناخت صحیح تغییرات فیزیولوژیکی بارداری، کسب آمادگی های لازم جهت زایمان آسان و شرکت در کلاس‌های ورزشی مخصوص مادران باردار و شیرده تحت نظر مربیان کارآزموده و متخصص، قابل پیشگیری خواهد بود.

 

نکته قابل توجه این است که به همان میزان که ورزش دوران بارداری و شیردهی اهمیت بسیار زیادی دارد ولی بایستی به این مهم توجه داشت که حرکات اشتباه که تحت نظر افراد غیرمتخصص انجام می‌شود، اثرات و صدمات جبران‌ناپذیری برای مادر و جنین به همراه خواهد داشت .