سندرم ری در کودکان، چگونه تشخیص دهیم؟

سندرم ری (رای) Reye syndrome یا سندرم رایز Reye's syndrome یک بیماری نادر است که کودکان هنگامی که در حال بهبود از یک بیماری ویروسی (مانند آنفولانزا، سرماخوردگی یا آبله‌مرغان) هستند به آن دچار می‌شوند. هرچند عامل این بیماری ناشناخته است، پژوهش‌ها نشان داده‌اند کودکانی که به بیماری ویروسی مبتلا باشند و از آسپیرین استفاده کنند، احتمال بیشتری دارد که به سندرم رایز مبتلا شوند. 

اگر می‌خواهید جانب احتیاط را رعایت کرده باشید (چون هرگز به طور قطعی نمی‌توانید مطمئن باشید که آیا علامت‌های بیماری در کودک شما ناشی از یک بیماری ویروسی است یا نه)، هیچ‌گاه به کودک خود آسپیرین ندهید.

سندرم ری می‌تواند در هر فردی و در هر سنی بروز کند، اما به طور معمول کودکان چهار تا دوازده ساله را مورد هدف قرار می‌دهد و هرچند می‌تواند در هر زمانی از سال رخ بدهد، اما میزان بروز آن در ماه‌های شیوع آنفولانزا، یعنی فصل زمستان، بیشتر است. 

سندرم رایز تا حدودی به‌واسطه اینکه نادر است، درست تشخیص داده نمی‌شود. به عنوان نمونه ممکن است با انسفالیت، مننژیت، استفاده بیش از حد از دارو، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) یا مسمومیت اشتباه گرفته شود. 

سندرم رایز به همه اندام‌های بدن آسیب می‌رساند اما بد‌ترین آسیب را به کبد و مغز می‌زند. اگر این سندرم مورد معالجه قرار نگیرد، بیماری می‌تواند به سرعت به از کار افتادن کبد، آسیب مغزی و حتی مرگ منجر شود. اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است سندرم رایز داشته باشد، متوجه باشید که یک موضوع اورژانسی است، پس به سرعت او را به اورژانس برسانید یا با اورژانس تماس بگیرید. تشخیص سریع بیماری می‌تواند شانس زنده ماندن کودک را تا اندازه زیادی افزایش دهد. 

نشانه‌های سندرم ری چیست؟ 

نشانه‌های سندرم " ری" یا " رایز" ممکن است در زمان ابتلا به یک بیماری ویروسی دیگر ظاهر شوند، اما به طور معمول یک تا دو هفته پس از بیماری بروز می‌کنند. کودکی که به سندرم ری مبتلاست، ممکن است تب داشته یا نداشته باشد. سایر نشانه‌ها به طور معمول در مراحل بعدی بروز می‌کنند. 

اولین نشانه به طور معمول استفراغ دائمی کودک است، اما ممکن است اسهال هم باشد. سایر نشانه‌های اولیه عبارت‌اند از: تنفس نامنظم، بی‌حالی یا خواب‌آلودگی. 

با پیشرفت بیماری و اثر آن بر مغز، کودک ممکن است پرهیجان یا بیش‌فعال شود. همچنین ممکن است دچار تشنج یا صرع شود، به کُما برود و اگر معالجه نشود، ممکن است بمیرد. حملات تشنجی در کودکان کم سن بسیار رایج هستند، بهتر است والدین عزیز شیوه برخورد با این حملات را یاد بگیرند.

البته کودکی که به یک بیماری دیگر (و نه به این اندازه شدید) مبتلا باشد، نیز ممکن است این نشانه‌ها را از خود بروز دهد. با این حال، از آنجا که معالجه سریع اهمیت دارد، شما باید مراقب باشید. 

چگونه می‌توانم از کودکم در برابر سندرم رایز محافظت کنم؟ 

آسپیرین ندادن به کودک، بهترین دفاع است. علت این بیماری ناشناخته است اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که استفاده از آسپیرین یا داروهای دارای آسپیرین در کودکانی که بیماری ویروسی دارند یا به‌تازگی از یک بیماری ویروسی بهبود پیدا کرده‌اند، می‌تواند منجر به بروز این سندرم شود. در واقع، 90 تا 95 درصد از مبتلایان به این سندرم، در یکی از بیماری‌های ویروسی اخیر خود از آسپیرین استفاده کرده‌اند. 

سندرم رایز واگیردار نیست، پس لازم نیست نگران آن باشید که کودک شما این بیماری را از دیگری بگیرد. برای مراقبت از سلامت کودک، احتیاط‌های زیر را رعایت کنید: 

- هیچ‌وقت به کودک خود (یا افراد زیر 19 سال) آسپیرین ندهید. در عوض، از استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد یا تب استفاده کنید (اگر کودک کمتر از 3 ماه دارد، هیچ‌گونه دارویی را بدون توصیه پزشک به او ندهید). 

- اگر به کودک شیر می‌دهید، داروی حاوی آسپیرین را مصرف نکنید، زیرا این دارو از راه شیر مادر نیز منتقل می‌شود. 

- برچسب‌ دارو‌ها را به دقت بخوانید تا از استفاده تصادفی آسپیرین پرهیز کنید؛ بسیاری از داروهایی که در داروخانه‌ها بدون نسخه فروخته می‌شوند، مانند داروهای معده یا داروهای سرماخوردگی و سینوزیت، حاوی آسپیرین هستند. واژه‌هایی همچون سالیسیلات، استیل‌سالیسیلات، اسید استیل ‌سالیسیلیک، سالیسیلامید و فنیل سالیسیلات ممکن است به جای آسپیرین استفاده شوند.