شرایط سقط درمانی، چیست؟

شرایط سقط درمانی

یک متخصص ژنتیک، در خصوص مشکلات ژنتیکی جنین و چگونگی سقط آن می‌گوید:  «تقریباً 2 درصد نوزادانی که متولد می‌شوند مشکل ژنتیکی مادرزادی دارند. مادرزادی نه به این معنی که مادر مشکل یا بیماری داشته که به نوزاد منتقل کرده بلکه بدین معناست که نوزاد از بدو تولد دچار مشکلاتی است که نهایتاً منجر به اختلال و معلولیت در زندگی طبیعی او می‌شود. البته این آمار در برخی موارد بسته به میزان ازدواج فامیلی تا 5 درصد هم افزایش می‌یابد. زیرا شایع‌ترین علت بیماری‌های ژنتیک در تولد نوزادان ازدواج‌های فامیلی با افرادی مانند پسرخاله/دخترخاله، پسر عمو/ دختر عمو، دخترعمه /پسر دایی، دختر دایی/پسر عمه است. تفکر غلطی که در جامعه ما رایج است این است که افراد فکر می‌کنند فقط در ازدواج با خانواده پدری مانند پسر عمو /دخترعمو مشکل ژنتیکی به وجود می‌آید در صورتی که نسبت خطر ازدواج فامیلی از هر دو سو به یک اندازه است.

 

مگر در مواردی که یک بیماری در یک طرف شیوع داشته باشد که در آن صورت خطر آن هم بیشتر می‌شود.از آنجایی که معمولاً ازدواج فامیلی در مناطق روستایی و کم جمعیت بیشتر است این پدیده بیشتر در مناطق روستایی مشاهده می‌شود و معمولاً در مناطق شهری و بخصوص کلانشهرها این پدیده به دلیل به حداقل رسیدن ازدواج‌های فامیلی به نسبت کمتر است. مشاوره قبل از بارداری، غربالگری مادران در 3 ماهه اول بارداری و غربالگری نوزاد هنگام تولد و تشخیص بموقع بسیار مفید است.

 

به عنوان مثال اگر نوزاد مشکل متابولیک گوارش داشته باشد نباید از شیر مادر بخورد چرا که با خوردن شیر مادر بیماری آغاز می‌شود بلکه باید با خوردن شیر مخصوص در‌مان شود. غفاری اضافه کرد: «غربالگری در اوایل بارداری هم بسیار موثر است چرا که اگر تشخیص داده شود که جنین دارای مشکل ژنتیکی یا معلولیتی است که بعدها مادر در نگهداری او دچار رنج می‌شود،طبق مصوبه 2 سال اخیر مجلس شورای اسلامی و با رضایت مادر تا قبل از 4 ماهگی مجوز قانونی برای ختم حاملگی داده می‌شود.»

 

 قانون چه می‌گوید؟

 چند سال پیش، مجلس شورای اسلامی، قانون سقط درمانی را تصویب کرد، طی این قانون، سقط جنین در حدود 50 بیماری قانونی شمرده می‌شد، اما ماده واحده قانون سقط درمانی مصوب 1384، تا حد زیادی به نفع مادر جنین، تعدیل شد:«سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن موجب حرج مادر است و بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد قبل از ولوج روح (چهار ماه) با رضایت زن مجاز می‌باشد و مجازات و مسئولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود. متخلفین از اجرای مفاد این قانون به مجازات‌های مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم‌ خواهند شد. قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ دهم خرداد ماه 1384مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1384/3/25 به تأیید شورای نگهبان رسید.»

 

طبق این ماده واحده، رضایت پدر یا جد پدری برای سقط درمانی لازم نیست و تنها رضایت مادر کافی است. همچنین طبق بخشنامه سازمان پزشکی قانونی در سال 1382:«

 

1-   در صورتی که ادامه بارداری مادر به مرگ جنین یا مادر منجر شود، درخواست صدور مجوز سقط درمانی (تنها در ادارات کل پزشکی قانونی استان‌ها) مورد پذیرش قرار می‌گیرد، البته در صورت دستور مقام قضایی یا درخواست زوجین یا معرفی نامه پزشک معالج قبل از ولوج روح (چهارماهگی).

 

2-   معرفی نامه پزشک باید شامل عکس بیمار (ممهور به مهر پزشک معالج)، مشخصات شناسنامه‌ای جهت احراز هویت، تشخیص بیماری، روش تشخیص (علائم، نشانه‌ها و آزمایش‌های پاراکلینیک) بوده و به پیوست آن تصویر شناسنامه و مدارک احراز هویت زوجین و نیز نتایج آزمایش‌های پاراکلینیک (دارای عکس بیمار ممهور به مهر و مشخصات شناسنامه‌ای) ارائه گردد.

 

3-   در مورد اندیکاسیون‌های جنینی انجام حداقل دو نوبت سونوگرافی و در مورد اندیکاسیون‌های مادری حداقل یک نوبت سونوگرافی برای تعیین سن بارداری و ارائه آن به پیوست معرفی نامه پزشک الزامی است.

 

4-ارائه حداقل دو مشاوره تخصصی در تأیید تشخیص بیماری به پیوست معرفی نامه پزشک الزامی است.

 

5-در موارد خارج از فهرست اندیکاسیون‌های اعلام شده، ارائه حداقل سه مشاوره تخصصی مبنی بر ناهنجاری منجر به مرگ جنین یا خطر مرگ مادر الزامی است.»

 

در حال حاضر، طبق قانون سال 1384، « در مواردی که یک پزشک وجود نقص جدی در جنین را تشخیص بدهد و یا اندیکاسیون‌های جنینی و سقط محرز باشد، باید در چهارماهگی یا پیش از آن فرد را به مراکز پزشکی قانونی معرفی کند تا پس از بررسی‌های لازم مجوز سقط درمانی صادر شود.» طبق رویه، جهت اخذ مجوز سقط، مادر باردار با مراجعه به اداره پزشکی قانونی مرکز استان فرم درخواست سقط جنین درمانی توسط مادر را پر کند.«پس از تکمیل فرم درخواست سقط، مادر باردار باید تمامی مدارک شامل سونوگرافی‌های نشان دهنده سن بارداری و مدارک مربوط به بیماری خود و یا ناهنجاری‌های جنین را به پذیرش ارائه دهد بنابراین هنگام مراجعه همراه داشتن کلیه سونوگرافی‌های مربوط به دوران بارداری الزامی است. در این مرحله مادر فرم تکمیل شده، سایر مدارک مورد نیاز و تمامی آزمایش‌ها و سونوگرافی‌ها و فتوکپی آنها را به پذیرش تحویل می‌دهد.» بعد از این مرحله، پزشکی قانونی در سریع ترین زمان ممکن، پرونده را بررسی می‌کند و در صورت تأیید پرونده، تصمیمات مقتضی اخذ خواهد کرد.