زدن« حرف حساب» با زبان ساده

گزارشی از پشت صحنه برنامه «حرف حساب» شبکه یک

برای تهیه گزارش از پشت صحنه برنامه «حرف حساب» ساعت ۸ و ۳۰ دقیقه صبح یکی از روزهای اردیبهشت وارد رژی پخش شبکه یک سیما می‌شوم. دکوراتور برنامه مشغول کار است. کیوان مدنی، تهیه‌کننده برنامه ضمن بررسی جدول پخش همزمان با کیا داوود اسفندیاری، مجری برنامه درباره پرسش مسابقه پیامکی امروز که «ثروتمندان خوشروتر هستند یا فقرا؟» صحبت می‌کند و نیم‌نگاهی هم به ساعت خود دارد.

پرسش مسابقه امروز برایم جالب است. در فرصتی که قبل از شروع برنامه پیش می‌آید از اسفندیاری می‌پرسم شما چه نظری درباره سوال برنامه دارید؟ اسفندیاری در جواب می‌گوید: به نظر من آدم‌هایی که وابستگی کمتری دارند، خوشروتر هستند. حال ممکن است تنها دارایی کسی یک گلیم پاره باشد که عامل وابستگی او شود و همین موضوع می‌تواند سبب رنج او نیز شود. با نزدیک شدن به ساعت ۹ صبح ادامه گفت و گو با اسفندیاری به پایان برنامه موکول می‌شود.

ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه تیتراژ برنامه حرف حساب روی آنتن می‌رود. اسفندیاری مجری برنامه پس از سلام و احوالپرسی پرسش امروز برنامه را مطرح می‌کند و می‌گوید: منتظر اظهارنظر شما دوستان عزیز هستیم تا به ما بگوید ثروتمندان خوشروتر هستند یا فقرا.

برخی مخاطبان برنامه به جای این که گزینه یک یا دو را انتخاب کنند، در پیامک‌های خود می‌نویسند معلوم است ثروتمندان خوشرو هستند، چون مشکل مالی ندارند! مجری برنامه پیامک‌های دریافتی را می‌خواند و با مهمان برنامه صحبت می‌کند. مهمان برنامه با خوشرویی و استفاده از اشعار فارسی پاسخ می‌دهد. معنی یکی از شعرهایی که می‌خواند، این است که آه بکش، ولی کسی صدایت را نشنود، آتش باش، ولی دود تو را کسی نبیند!

● حرف حساب چیست

در گروه اقتصاد شبکه یک سیما، برنامه‌ای به نام حرف حساب طراحی شده که هر روز از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه به مدت ۵۰ دقیقه به صورت زنده پخش می‌شود. برنامه حرف حساب به مسائل اقتصادی کشور می‌نگرد.

نیم‌نگاهی به شرایط جهانی اقتصاد، ما را به سوی این باور می‌کشاند که رشد نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی، تنها راه بهبود بیماری اقتصاد امروز کشور و پیشگیری از وخامت احوال آن است و این همان چیزی است که در برنامه «حرف حساب» به آن پرداخته می‌شود.

● انتخاب زبان ساده

هر وقت حرف از اقتصاد به میان می‌آید، ذهن افراد به سمت مسائل پیچیده علم اقتصاد یا تنگناهای اقتصادی می‌رود، اما همه حرف اقتصاد، این نیست. امروزه اقتصاد آن چیزی است که تمام اقشار جامعه از کوچک و بزرگ با آن سر و کار دارند و چگونگی رفتار انسان‌ها و انتخاب‌هایشان در سطح واحدهای خرد یا کوچک اقتصادی (مانند بنگاه، صنعت یا بازار یک کالای خاص) را در بر می‌گیرد و به چگونگی تعامل بین الگوی عرضه و تقاضا برای کالاها، خدمات و تعیین قیمت‌ها و مباحث دیگر می‌رسد.

نیم‌نگاهی به شرایط جهانی اقتصاد، ما را به این باور می‌رساند که رشد نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی، تنها راه بهبود بیماری اقتصاد امروز کشور و پیشگیری از وخامت حال آن است و این، همان چیزی است که در برنامه «حرف حساب» به آن پرداخته می‌شود.

● انتخاب زبان ساده

کیوان مدنی، تهیه‌کننده برنامه حرف حساب که از اواخر فروردین سال ۹۲ تهیه‌کنندگی این برنامه را به عهده دارد، درباره برنامه می‌گوید: «سعی کرده‌ایم در این برنامه، به صورت غیرمستقیم به موضوعات مختلف اجتماعی توجه کنیم و اولویت، انتخاب موضوع نیاز خانواده‌هاست».

او در تشریح موضوعات مورد بحث در برنامه حرف حساب می‌گوید: «ما در هفته یک موضوع کلی را انتخاب می‌کنیم و این موضوع، ممکن است درباره مخارج خانواده‌ها، خوشرویی و تاثیر آن در معیشت، راه‌های رسیدن به کسب و کار حلال، کارآفرینی و مسائلی از این دست باشد. در برنامه حرف حساب تلاش می‌شود، حرف و نظر مردم بیان شود. خوشبختانه مردم به صورت آنلاین و لحظه‌ای با برنامه ارتباط دارند. از برنامه‌های گفت‌وگومحور، استنباط می‌شود که مهمان برنامه به عنوان کارشناس و صاحب‌نظر درباره موضوعی خاص با مجری برنامه صحبت می‌کند، اما در برنامه حرف حساب، مخاطبان برنامه نظر خود را بیان می‌کنند و همین باعث می‌شود تا برنامه متفاوت باشد. ما قصد نصیحت نداریم، بلکه دوست داریم بیشتر مردم حرف بزنند و بگویند که چطور زندگی خود را مدیریت می‌کنند. بینندگان ایده‌های خود را از طریق پیامک برای ما ارسال می‌کنند و ما فقط نقش واسطه را برای انتقال این ایده‌ها به عهده داریم. ما وسیله‌ای ارتباطی هستیم تا مردم در لحظه حرف خود را بگویند. در کنار مردم هستیم، خیلی با مسئولان کاری نداریم.»

مدنی در ادامه می‌گوید: «همان‌طور که مخاطبان برنامه در جریان هستند، در طول دو سال گذشته که برنامه روی آنتن است، افت و خیز و نقاط قوت و ضعف بسیار داشته است که با کمک مردم سعی می‌کنیم، روند رو به رشدی داشته باشد. این برنامه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که با زبان ساده و دور از آمار، ارقام و نمودارهای اقتصادی سعی دارد، در حوزه اقتصاد موضوعات مورد نیاز و روزمره را واکاوی و بازگو کند. به همین دلیل، گزارش‌های مستندی از مناطق مختلف کشور تهیه می‌کنیم تا همه در برنامه سهم داشته باشند. اکنون گزارش‌هایی که تهیه شده از استان‌های مرکزی، قم و اصفهان است و چون برنامه انعطاف‌پذیر است به آینده آن خوش‌بین هستم.»

تهیه‌کننده برنامه درباره چگونگی انتخاب موضوع برنامه می‌گوید: «پرسش‌ها معمولا به صورت هفتگی انتخاب می‌شود و از شنبه تا چهارشنبه براساس موضوعی که انتخاب شده، به شاخه‌های جانبی دیگر آن که به بحث ما نزدیک‌تر است و در جامعه نمود بیشتری دارد، توجه می‌شود.

انتخاب موضوع در اتاق فکر برنامه صورت می‌گیرد و براساس پیامک‌های ارسالی مردم، نیازهای جامعه رصد می‌شود. ما در برنامه دوستانه، صمیمانه و راحت با مردم صحبت می‌کنیم. هدف این است که جامعه به سمت ایده‌آل‌ها حرکت کند؛ چون از تاریخ و پیشینه مطلوب ملی ـ مذهبی برخوردار هستیم، پس نباید اجازه دهید تفکر غیراصولی و تربیت ناقصی که از روش‌های گوناگون وارد فرهنگ جامعه شده و سبب افزایش بی‌نظمی شده، تاثیر منفی بر زندگی اقتصادی و فضای کسب و کار جامعه ایرانی ـ اسلامی ما داشته باشد. از زبان خود مردم درباره راه‌های رسیدن به تربیت صحیح اقتصادی در زمینه کسب روزی حلال و تاثیر مثبت معیشت حلال در زندگی صحبت می‌کنیم. می‌خواهیم اصول اخلاقی اقتصاد را با زبان ساده بیان کنیم. شعار برنامه حرف حساب، بیان موضوعات خرد اقتصادی در سطح خیلی ساده است و در جهتی که مردم دوست دارند، حرکت می‌کنیم. حرف حساب انعطاف‌پذیری زیادی دارد و از این ظرفیت برخوردار است که بخش‌های برنامه در صورت خواست مردم تغییر کند.

● مجری، نماینده مردم

حدود سه سال است مخاطبان تلویزیون با فعالیت‌های کیاداوود اسفندیاری برای اجرای برنامه‌های اقتصادی آشنا شده‌اند، اما اسفندیاری سال‌هاست در حوزه اقتصاد قلم می‌زند. او کارشناس خبرنگاری اقتصادی و کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی است. اسفندیاری با زبان ساده و کاربردی، توانسته است مسائل اقتصادی را به فضای خانه‌ها بکشاند و دور از الفاظ و عبارات پیچیده اقتصادی، اما در چارچوب و قالب علمی با مخاطبان برنامه ارتباط برقرار کند. اسفندیاری درباره این که چگونه توانسته است نظر مردم را جلب کند، می‌گوید: «زمان اجرا به این موضوع توجه دارم که مجری نماینده مردم است و من تنها هماهنگ‌کننده جریان مخاطبان و مهمان برنامه هستم. به همین دلیل در برنامه، فقط به نقل از مردم حرف می‌زنم. حتی ممکن است پرسشی را طرح کنم که خودم به آن اعتقادی نداشته باشم، ولی این پرسش‌های مردم است و باید مطرح شود، زیرا اگر مخاطب احساس کند، مجری دنبال پاسخ پرسش است، جذب برنامه می‌شود. مخاطب در هر برنامه‌ای در جستجوی پاسخ است. در برنامه

حرف حساب، الگوی دستوری ارائه نمی‌دهیم، بلکه مردم با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند تا الگوی بهتری پیدا شود و رضایت مردم را از زندگی افزایش دهد.»

اسفندیاری می‌گوید: «از برنامه حرف حساب نکته‌های بسیاری آموخته‌ام، از جمله این که هر انسانی لازم است برای خودش برنامه استراتژیک بنویسد که در چند سال آینده قرار است، به چه اهدافی در زندگی برسد و کدام چشم‌انداز را برای آینده زندگی خود ترسیم کند. همیشه گفته‌ام و باز می‌گویم که هنوز خیلی مانده تا مجری موفقی بشوم.»

کیهان رویایی