ابزار شناسایی نقش های کلیدی مدیران

نقش های مدیریتی مینتزبرگ

به عنوان یک مدیر، احتمالا در هر روز کاری نقش‌های مختلفی را در سازمان دارید. برای مثال علاوه بر نقش هدایت تیم کاری خود، ممکن است برای حل یک تعارض وارد عمل شوید، در مورد قراردادهای جدید کاری مذاکره کنید و به نمایندگی از تیم کاری خود در جلسه‌ای با مدیریت ارشد حضور داشته باشید و مواردی از این قبیل.

به عبارتی دیگر، شما هر روز مبتنی بر وظایف، شرایط و تغییر انتظارات در سازمان، به طور مداوم در حال تغییر نقش هستید. هنری مینتزبرگ، برای نخستین بار با معرفی ابزار نقش‌های مدیریتی، استدلال کرد که ۱۰ نقش یا رفتار پایه‌ای برای استفاده یک مدیر وجود دارد که می‌تواند به بهبود مهارت‌های مدیریتی کمک کند.

● معرفی ابزار

نقش‌های مدیریتی مینتزبرگ در سه گروه به شرح زیر خواهد رسید:

اکنون به صورت جزئی‌تری به این نقش‌ها می‌پردازیم:

نقش‌های روابط بین فردی

این گروه از نقش‌ها به تهیه و آماده سازی اطلاعات و ایده‌ها می‌پردازد، که شامل موارد زیر است:

۱. رسمی: به عنوان یک مدیر، شما مسوولیت‌های اجتماعی، تشریفاتی و حقوقی به عهده دارید. سازمان در این نقش به شما به عنوان فردی با قدرت و سمبلیک نگاه می‌کند.

۲. رهبر سازمانی: در اینجا نقش شما به عنوان رهبر یک تیم، یک واحد سازمانی یا کل سازمان مهم جلوه می‌کند و باید بتوانید از مسوولیت‌ها و عملکرد هریک از اعضا به خوبی رهبری کنید.

۳. ارتباطی: مدیران باید با افراد داخلی و خارجی سازمان ارتباط برقرار کنند. شما باید قادر به ایجاد یک شبکه ارتباطی موثر به عنوان نماینده‌ای از سازمان خود باشید.

● نقش‌های اطلاعاتی

نقش‌هایی که در این گروه برای یک مدیر در نظر گرفته شده است، به پردازش اطلاعات مرتبط است:

۴. پایش کننده: در این نقش مدیر به طور مستمر به دنبال اطلاعات مربوط به سازمان و تغییرات محیطی است. علاوه بر این پایش عملکرد تیم کاری با هدف افزایش بهره‌وری در همین نقش قرار می‌گیرد.

۵. توزیع‌کننده: نقش مدیر در اینجا، ارتباط با کارکنان و توزیع اطلاعات مناسب به همکاران و کارکنان است.

۶. سخنگو: مدیر برای سازمان و کارکنان صحبت می‌کند، علاوه بر این در این نقش مسوول انتقال اطلاعات از سازمان به بیرون از سازمان است.

● نقش‌های تصمیم گیری

۷.کارآفرینی: به عنوان یک مدیر، نقش شما خلق و کنترل تغییر در سازمان است. به عبارتی دیگر حل مسائل سازمانی، تولید ایده‌های جدید و به کارگیری و اجرای آنها، جزئی از نقش کارآفرینی یک مدیر محسوب می‌شود.

۸. مشکل گشا: هنگامی که یک سازمان با موانع یا مشکلات غیرمنتظره‌ای مواجه می‌شود، این جا است که نقش مدیر پررنگ‌تر می‌شود. ضمنا یک مدیر باید بتواند در زمان بروز اختلافات و تعارضات میانجیگری کند.

۹. تخصیص دهنده منابع: مدیر سازمان باید توانایی تخصیص منابع به بهترین روش ممکن را داشته باشد. تخصیص بودجه به عنوان یکی از منابع مهم سازمان از جمله این موارد است.

۱۰. مذاکره‌کننده: آخرین نقش برای یک مدیر ایفای نقش مذاکره کننده با اعضای تیم و واحدهای مختلف سازمان است. معمولا در هر نقش اقداماتی تعریف شده وجود دارد که موارد زیر مثال‌هایی از آنها است:

● استفاده از ابزار

برای اینکه بتوانید از این ابزار استفاده کنید، به طور دقیق تمامی نقش‌هایی که در طول روز کاری ممکن است به عهده بگیرید شناسایی و یادداشت کنید. با انجام این کار طی یک هفته کاری، متوجه می‌شوید تقریبا تمامی نقش‌های ده گانه مینتزبرگ را به عهده گرفته‌اید. سپس به دقت میزان مهارت و توانایی خود را در ایفای هر یک از این نقش‌ها مورد بررسی قرار دهید و به آن امتیازی بین یک تا پنج بدهید. عدد یک برای وضعیت «دارای مهارت کافی» و عدد پنج برای حالت«فاقد مهارت کافی» است. به خاطر داشته باشید با آگاهی از نقش‌های اصلی که در این ابزار به آن اشاره شد، خواهید توانست مدیر کامل‌تری برای سازمان خود باشید.

سیدمحمد اعظمی‌نژاد

عضو هیات‌رئیسه کمیته تخصصی توسعه - انجمن مدیریت منابع انسانی ایران

منبع Mindtools-Smart Manager