پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
میرزا حسینقلی خان نظام السلطنه مافی
میرزا حسینقلی خان نظام السلطنه مافی در سال ۱۲۴۸ ق در تهران به دنیا آمد. وی منسوب به ایل مافی (از ایلات اطراف قزوین و ایلات کُرد) بود که به فرمان شاه عباس از کوهستان ساوجبلاغ کوچانیده شدند و به ری و قزوین آمدند. نظام السلطنه مافی که در دوران قاجار دارای منصب و مقامی بود بارها در ایلات و ولایات ایران به حکومت منصوب گردید. او در ابتدا منشی سلطان مراد میرزا حسام السلطنه بود و در سال ۱۲۸۷ ق به حکومت اصفهان برگزیده شد. سپس در سال ۱۲۹۱ ق به حکومت یزد منصوب و ملقب به سعدالملک گردید. در همان سال ۱۲۹۱ ق (پس از حکومت یزد) به حکومت بوشهر و دشتی و دشتستان رسید و تا سال ۱۲۹۳ ق در آن دیار حاکم و به اجرای دستورات مرکز مشغول بود. نظام السلطنه مدت ۳ سال پس از آن به ریاست ادارۀ غله دولتی برگزیده شد و سپس مأمور گمرکات و بنادر گردید. این مأموریت را نیز تا سال ۱۳۰۰ عهدهدار بود. از ۱۲۹۹ تا ۱۳۰۱ ریاست گمرکات جنوب را داشت. در سال ۱۳۰۲ ق به حکومت خمسه مأمور شد و در ۱۳۰۳ حاکم خوزستان گردید.۱
در سال ۱۳۰۵ ق ملقب به نظام السلطنه شد. حسینقلی خان صاحب فرزندان متعددی بود که همگی در طفولیت جز تنها پسرش حسین درگذشتند. حسینقلی خان مردی فاضل، ادیب، سخت کوش، لجوج و جاه طلب بود. وی عشق وافری به کار داشت ولی به مرور، طی سالها خدمت دیوانی نسبت به عدهای از رجال و تدریجاً اوضاع کشور بدبین شد و به شدت از اوضاع انتقاد میکرد و این انتقادات خصوصاً تا آغاز انقلاب مشروطیت ادامه داشت. به واسطۀ کاردانی بسیاری از مسئولیتهای مهم کشوری خصوصاً در مواقع ضروری به وی تفویض میشد و او از عهدۀ آن بر میآمد.
در سال ۱۳۰۸ ق به جای سعدالملک حاکم بوشهر و بنادر شد و در ۱۳۰۹ ق به تهران برگشت. از آن پس از تهران به امور بنادر رسیدگی میکرد و رضاقلی خان برادرزادۀ وی به نیابت او به حکومت بوشهر و بنادر منصوب گردید و نامههایی از تهران برای رضاقلی به بوشهر ارسال میشد. در سال ۱۳۱۰ ق حاکم فارس شد. در ۱۳۱۲ حاکم خوزستان، لرستان و بختیاری شد و تا سال ۱۳۱۴ ق در آن مقام باقی ماند و سپس مغرول شد.۲
پس از قتل ناصرالدین شاه و عزل امین السلطان و صدارت امین الدوله گفته میشود که حسینقلی خان در رسیدن امین الدوله به صدارت دست داشته و چون این صدارت به طول نینجامید و امین السلطان مجدداً به روی کار آمد به دلیل نداشتن روابط حسنه با وی، حسینقلی خان را به پیشکاری ولیعهد محمد علی میرزا در آذربایجان فرستاد.
در ۱۳۱۸ ق، حسینقلی خان به تهران بازگشت و در ۱۳۲۳ به هنگام سفر دوم شاه به فرنگ، پیشکاری آذربایجان را تحمیلاً به مدت یک سال و نه ماه قبول کرد. میانه محمدعلی میرزا با وی خوب نبود و وی که در آغاز انقلاب مشروطه در تبریز شاهد به هم ریختن اوضاع سابق بود در ۱۳۲۴ عزل و روانه تهران شد. در ربیع الآخر ۱۳۲۵ حکومت اصفهان را پذیرفت. سپس به مدت ۵ ماه به فارس رفت. بعد از قتل امین السلطان در ۱۶ ذی القعده ۱۳۲۵ به مدت پنج ماه رئیس الوزرا شد. از وقایع مهم این دوره بمب اندازی به سوی کالسکه محمدعلی شاه بود. در نتیجه رابطه مجلس و شاه به شدت به هم خورد و وضع حسینقلی خان بدتر شد و وی در صدد استعفا برآمد ولی پذیرفته نشد.۳ وی در این رابطه میگوید: «کار در تهران آن قدر سخت است که هر ساعتش مرگ است».
در سال ۱۳۲۶ از صدارت استعفا داد و به محض استعفا، محمدعلی شاه مجلس را به توپ بست. وی مدت کوتاهی بعد در ۸ رجب ۱۳۲۶ بعد از مرگ پسرش حسین، درگذشت و رضاقلی خان برادر زاده خویش را وصی خانواده قرار داد.۴ وی به هنگام مرگ ۸۵ سال داشت. مقبره او در جوار امامزاده عبدالله شهر ری قرار دارد.۵
حسینقلی خان نظام السلطنه مافی بر عمران و آبادی شهرها و نشر آثار فرهنگی و تاریخی شوقی وافر داشت و از ملاکین و سرمایه داران بزرگ ایران به شمار میآمد.۶
فریده شریفی
۱. احمد عبدالله پور، نخست وزیران ایران (تهران:علمی، ۱۳۶۹)، ص ۴۷.
۲. منصوره اتحادیه، زندگی سیاسی رضاقلی خان نظام السلطنه (تهران: سیامک، ۱۳۷۹)، صص ۷۳ ـ ۱۶۸.
۳. همان، صص ۷۳ـ ۷۶.
۴. همان، ص ۷۶.
۵. منصوره اتحادیه، خاطرات و اسناد حسینقلی خان نظام السلطنه مافی، نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۱، ص مقدمه ۱۵.
۶. دکتر باقر عاقلی، روزشمار تاریخ ایران، ج۱ (تهران: گفتار، ۱۳۶۹)، ص ۴۴.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل دولت روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم خلیج فارس حجاب شهید مطهری
تهران سلامت شهرداری تهران هواشناسی سیل پلیس قوه قضاییه آموزش و پرورش بارش باران سازمان هواشناسی دستگیری وزارت بهداشت
بانک مرکزی خودرو بازار خودرو قیمت دلار قیمت خودرو ایران خودرو قیمت طلا دلار سایپا تورم کارگران حقوق بازنشستگان
فضای مجازی مسعود اسکویی تلویزیون رضا عطاران سریال سینمای ایران سینما دفاع مقدس فیلم تئاتر
دانشگاه علوم پزشکی مکزیک
غزه رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین آمریکا چین روسیه نوار غزه حماس ترکیه عربستان اوکراین
فوتبال استقلال سپاهان تراکتور باشگاه استقلال لیگ قهرمانان اروپا لیگ برتر ایران رئال مادرید بایرن مونیخ لیگ برتر باشگاه پرسپولیس لیگ برتر فوتبال ایران
اینستاگرام همراه اول دبی اپل ناسا وزیر ارتباطات تبلیغات گوگل پهپاد
کبد چرب کاهش وزن دیابت قهوه فشار خون داروخانه