اخوت و برادری، گام نخست مدنیت‌اسلامی

براساس منابع تاریخی پیامبر اکرم(ص) پس از هجرت از مکه به مدینه در اولین ماه های حضور خویش، میان مهاجر و انصار پیمان اخوت و برادری بست و آنان را دو به دو باهم برادر خواند. مدتی پس …

براساس منابع تاریخی پیامبر اکرم(ص) پس از هجرت از مکه به مدینه در اولین ماه های حضور خویش، میان مهاجر و انصار پیمان اخوت و برادری بست و آنان را دو به دو باهم برادر خواند. مدتی پس از اجرای پیمان برادری، قرآن کریم هم به صراحت همه مومنان را برادر یکدیگر خواند و فرمود: «انما المومنون اخوهٔ »

پیامبر(ص) با این اقدام مهم و ارزشمند خویش اولین اقدام برای برپایی جامعه مدنی نبوی را برداشت و هسته اولیه تشکیل جامعه اسلامی را بر بنیاد برادری و اخوت اسلامی، پی ریزی کرد. این اخوت جنبه های مختلفی داشت و بنا به نقل برخی روایات حتی ارث‌بری از اموال را هم شامل می شد.

این پیمان که مهندسی پیامبر (ص) برای ایجاد جامعه نوین اسلامی بود، در زمان خود اهداف دور و نزدیکی را دنبال می کرد و در فرهنگ اسلامی به عنوان یک سنت و عنصر مهم از آن حضرت به یادگار ماند و الگویی برای همه مسلمانان شد. و چون در قرآن کریم نیز بر آن تصریح شد، مسلمانی با برادری قرین گشت تا جایی که احادیثی از معصومان(ع) صادر شد در این باب که اهتمام به امور مسلمانان مساوی با مسلمانی است، آن جا که فرمود: «من اصبح و لم یهتم بامور المسلمین فلیس بمسلم.» هرکس شب را به روز رساند و به کارها و مسائل مسلمانان همت نورزد، مسلمان نیست.برپایه همین پیمان برادری پیامبر(ص) بود که بعدها و پس از نصب امام علی (ع) به امارت و ولایت مومنان در غدیرخم، عقد اخوت یکی از اعمال مستحبی این روز به شمار رفت و سنت برادری درمکتب شیعه در این عمل متجلی شد.

علاوه بر این، برادری روح حاکم بر بسیاری از احکام و آموزه های اسلامی است.

این مهم آن گاه به درستی فهم می شود که دریابیم یکی از حکمت های تشریع و ارسال پیامبران(ص) حل اختلافات، برپایی عدل، دعوت به وحدت کلمه و پراکندن روح همدلی و عطر مهربانی در میان جامعه بشری بوده است. چنان که خداوند می فرماید: « و ما ارسلناک الا رحمهٔ للعالمین» اساسا اصل اخوت دینی، تعبیر دیگر برابری انسان ها از هر رنگ و نژاد در اسلام است. از این رو پیامبر (ص) فرمود: لافضل لعربی علی عجمی و لا عجمی علی عربی و لالابیض علی اسواد و لا لاسود علی ابیض الا بالتقوی» بنا بر این همه مساوی و برابرند و ملاک و معیار برتری تقو‌است و نه رنگ و نژاد.

با توجه به اهمیت اخوت و برادری و نقش آن در رشد و تعالی یک ملت، امروز هم که ملت بزرگ ایران درصدد احیای تمدن شکوهمند اسلامی ایرانی ا ست، باید این اقدام مهم پیامبر(ص) یعنی عقد اخوت را آویزه گوش خود کند و با کنارنهادن مباحث دوران رقابت انتخاباتی، به وحدت و همدلی در سایه برادری بیندیشد و هشدار رهبری را پاس دارد که در پیام مهم خود به مناسبت انتخابات فرمود: «گمان بر این است که دشمنان بخواهند با گونه هایی از تحریکات بدخواهانه، شیرینی این رویداد را از کام ملت بزدایند، به همه آحاد مردم به ویژه جوانان عزیز که سرزنده ترین نقش آفرینان این حادثه شورانگیز بودند، توصیه می کنم که کاملا هوشیار باشند.»