بررسی نظام راهبری شرکتی در استرالیا

طبق تعریف این کمیته, نظام راهبری شرکتی سیستمی است که به وسیلهٔ آن بر سازمان های مالی و اقتصادی نظارت می شود و براساس آن شرکت های سهامی کنترل و حوزه مسئولیت مدیران آنها مشخص می شود

انجمن نظام راهبری شرکتی بورس اوراق بهادار استرالیا در ۱۵ آگوست سال ۲۰۰۲ در ۲۱ گروه از صنایع مختلف که هر کدام هدف خاصی را دنبال می‌کردند، تشکیل شد.

این انجمن‌ها هیئت‌های نمایندگی متفاوتی داشتند که آنها را در عرصه‌های مختلفی از جمله صنایع حمایت می‌کرد و از طریق مبحث نظام راهبری شرکتی می‌توانستند ابزاری برای راهنمائی شرکت‌هائی که می‌خواستند در بازار استرالیا سرمایه‌گذاری کنند فراهم آورند.

نوع و اندازه (وسعت) و توانائی که شرکت‌ها داشتند متفاوت بود زیرا همه ساختار یکسانی نداشتند و این امر تعهداتی را برای شرکت به‌وجود می‌آورد که اصولی را بپذیرد و اگر شرکتی نمی‌پذیرفت باید دلایل قانع‌کننده‌ای ارائه می‌داد.

این موضوع سبب شد چاره‌جوئی طراحی شود که براساس آن نظام راهبری شرکتی در استرالیا مورد توجه قرار گیرد، به همین دلیل انجمن نظام راهبری شرکتی در بازار اوراق بهادار استرالیا کمیته‌ای شامل تعدادی از سرمایه‌گذاران تشکیل داد در این کمیته که هر گروه یک انجمن مجزا داشت و هر گروه اسناد و مدارک خاصی ارائه کردند.

● تعریف نظام راهبری شرکتی در استرالیا

طبق تعریف این کمیته، نظام راهبری شرکتی سیستمی است که به‌وسیلهٔ آن بر سازمان‌های مالی و اقتصادی نظارت می‌شود و براساس آن شرکت‌های سهامی کنترل و حوزه مسئولیت مدیران آنها مشخص می‌شود. اینکه چه عواملی باید جایگزین شوند که شرکت‌ها بتواند نتایج درست و صحیحی کسب کرده و خطرات و مشکلات ریسک را کنترل کنند، از جمله مسائل مدنظر اصول حاکمیت شرکت است. از نظر این کمیته به‌طور کلی بهترین ساختار برای نظام راهبری شرکتی فراهم کردن سبک‌هائی برای نوآوری، تحقیق و توسعه در سازمان‌های اقتصادی و مالی است.

طبق این تعریف نظام راهبری شرکتی باید بتواند شرایط و اوضاع و احوال یک شرکت را متحول و شرایط مناسبی در مورد نحوه برخوردها و رفتارها طراحی کند. بهترین آن، حالتی است که باعث تحول و توسعه در خود استرالیا و همچنین نواحی اطراف آن شود، البته تا آن زمان مدل مناسبی از نظام راهبری شرکتی ارائه نشده بود، اما یک‌سری اصول بیان شد که انجمن نظام راهبری شرکتی اوراق بهادار استرالیا می‌توانست براساس آن شکل بگیرد.

انجمن نظام راهبری شرکتی در بازار اوراق بهادار استرالیا برای سهولت کار سهامداران بر این اساس ساز و کاری طبق تعریف این انجمن طراحی کرد که در آن پیوست‌ها و منابع مفیدی برای کسب اطلاعات وجود داشت.

اصولی که بر پایه آن یک شرکت می‌تواند استوار بماند عبارت بودند از:

▪ شناسائی اصول اساسی و استوار و انتشار قوانین و وظایف در چارچوب مدیریتی

▪ ایجاد شرایط اخلاقی مناسب (مدیران و مهره‌های اجرائی یک شرکت باید از استانداردهای اخلاقی درست و اصولی برخوردار شوند).

▪ راهنمائی کردن درست و اصولی سهامداران (تشکیل جلسات و دعوت سهامداران در آن جلسه‌ها و رفع موانع و مشکلات آنها)

▪ بیان کردن خطرات ریسک به‌طور شفاف

▪ مدیریت باید در یک چارچوب مشخص با تشویق سبب افزایش راندمان کار شود.

▪ شناساندن وظایف قانونی به سهامداران

▪ حسابرسان شرکت‌ها باید فرم‌های مخصوصی تنظیم کنند که بیانگر وضعیت شرکت باشد و هر زمان که از شرکت بازدید می‌شود در آن یادداشت کرد. که این عمل به بهبود وضعیت شرکت کمک می‌کند و پس از بازرسی از شرکت گزارش‌هائی براساس آنها تهیه و در اختیار سهامداران قرار داده شود تا سهامدار با مطالعه آنها بتواند بهتر از وضعیت شرکت مطلع شود.

● طراحی یک سیستم بی‌عیب از نظارت تؤام با مدیریت و کنترل داخلی از نظر بخش حاکمیت شرکتی استرالیا

این سیستم در زمان طراحی باید دو مسئله را در نظر داشته باشد:

▪ شناسائی، ارزیابی و کنترل مدیریت ریسک

▪ مطلع ساختن سرمایه‌گذاران از تغییراتی که در واحد تجاری آنها صورت می‌گیرد.

این می‌تواند باعث بهبود فعالیت واحد تجاری شود و در خلق کردن فرصت‌های سرمایه‌گذاری بسیار مثمرثمر واقع شود.

● اهداف هیئت بررسی

طبق نظر انجمن حاکمیت شرکت‌های استرالیا، هیئت بررسی باید سیاست‌های پرمخاطره و مدیریت کارآمد را تعریف و طرح‌ریزی می‌کرد، به‌ویژه کار هیئت بررسی باید برای شرکت‌های بزرگ، ساز و کاری کارآمد و کامل طراحی می‌کرد. مدیریت و نظارت و سرپرستی پرمخاطره و کنترل داخلی را مورد توجه قرار می‌داد. طبق نظر انجمن هیئت بررسی ممکن بود یک هیئت حسابرسی یا هیئت مدیریت ریسک و یا هر هیئت مرتبط دیگر مناسب باشد. بر این اساس موجودیت و ماهیت هیئت بررسی نباید در یک بخش یا مسئولیت به‌خصوص دیده شود، بلکه باید در تمام اجزاء و قسمت‌های شرکت حاکم باشد.

● استقرار نظارت و سرپرستی سیستم مدیریت ریسک

بر این اساس بخشی از فعالیت‌های هیئت بررسی برپایه بازدیدهای مؤثر و کارآمدی که به‌صورت سالانه از واحد تجاری به‌عمل می‌آید، شکل می‌گیرد.

● ریسک تجاری

از سوی دیگر اعلام شد، ریسک‌های تجاری باید رویه‌های اصولی ریسک واحد تجاری (شرکت) را تبیین کند، طبق این تعریف ریسک‌های تجاری شامل هر نوع موضوع مادی و غیرمادی در واحد تجاری می‌شود. این نوع ریسک‌ها باید به‌صورت منظم و از طریق آخرین گزارش‌ها بررسی شود، مدیریت باید ابزار و شیوه‌های مورد نیاز برای تشخیص و برآورد و اداره ریسک‌های مادی برای یک واحد تجاری را تعریف کند.

یک شرکت نیازمند ابزارهای زیادی برای تجزیه و تحلیل کارا، مدیریت ریسک، قوانین داخلی، سیستم کنترل و شیوه انجام مؤثر و کارآمد آنها است، به‌خصوص برای شرکت‌های بزرگ باید کار حسابرسی داخلی به‌طور دقیق تأیید شود.

اعمال و فعالیت‌های انجام شده توسط یک حسابرس داخلی باید توسط یک حسابرس مستقل مورد تأیید قرار گیرد، و سپس گزارش حسابرس داخلی به مدیر ارجاع شود.

مدیران واحد اجراءکننده باید با دانش و اطلاعاتی که آنها در زمان پاسخگوئی به مسئولیت‌های مؤثر و کارا (چه به‌صورت منفرد و چه به‌صورت گروهی) به‌طور منظم نیاز دارند، مجهز شوند.

انجمن تأکید کرد: عملکرد هیئت بررسی هر واحد اجرائی باید به‌طور منظم و پیوسته بررسی شود و تمام علامت‌های کیفی آن مورد توجه قرار گیرد، هیئت بررسی منتخب باید بتواند ارزیابی درستی از عملکرد واحدها داشته باشد.

● فوائد و مزایای آموزش

طبق نظر انجمن استرالیا، در صورتی‌که مدیر، اطلاعات خوب و مناسبی در مورد شرکت و صنعت و نحوه عمل و فعالیت آن نداشته باشد نمی‌تواند به‌صورت مؤثر و کارا فعالیت کند.

ایجاد و طرح‌ریزی یک برنامه دقیق توانائی مدیر را برای انجام فعالیت‌های زیر ارزیابی می‌کند:

▪ فعالیت‌های مالی واحد تجاری ـ استراتژی ـ عملکرد و مدیریت ریسک

▪ درستی اعمال و فعالیت‌ها و حسابرسی واحدهای مسئول

▪ قوانین و مقررات هیئت بررسی

در ادامه تأکید شد، هیئت مدیره باید با اطلاعاتی که برای ارزیابی فعالیت‌ها و مسئولیت‌های واحدهای مختلف نیاز دارد آشنا و بر آنها مسلط باشد، این اطلاعات ممکن است از طریق جلساتی که در شرکت برگزار می‌شود استخراج شود و یا اطلاعات ممکن است یک رویه مورد قبول برای مدیران مستقل در مورد هزینه‌های شرکت داشته باشد، ارزیابی عملکرد برای هیئت مدیره و اعضاء آن در گزارش‌های دوره‌ای ارزیابی می‌شود.

● افشاء حقایق

استرالیا برای گسترش رفتار حاکمیت شرکتی به یک چارچوب مناسب نیاز دارد که در آن موارد زیر دیده شود:

▪ افشاء سیاست‌های مورد نیاز و مرتبط مانند ارزش قیمت سهام و دیگر پرداخت‌ها در پایان دوره مالی

▪ افشاء قوانین براساس موازین و استانداردهای حسابداران رسمی

▪ تراز دقیق از مبالغ موجود در شرکت‌ها و افشاء اطلاعات مورد نیاز سهامداران

▪ وجود یک سیستم پاداش و تشویق برای مدیران و واحدهای اجراءکننده و بخش‌های مرتبط گام مهمی برای بهبود عملکرد آنها و در نتیجه اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع به سهامداران می‌باشد.

انجمن معتقد است، برای شرکت‌های بزرگ‌تر وجود چنین سیستمی باعث بهبود رفتار نظام راهبری شرکتی و افزایش بهبود و عملکرد افراد می‌شود. نظام پاداش و تشویق واحد اجراءکننده نباید در یک بخش و یا قسمت خاصی شود، بلکه باید در تمام بخش‌ها یا واحدهای تصمیم‌گیرنده مسئول وجود داشته باشد.

اعضاء کمیته‌هائی که می‌توانند پاداش دهند:

حداقل از سه عضو تشکیل شده است که اکثریت آنها مدیران مستقل می‌باشند و مسئولیت آنها برعهده یک مدیر مستقل است.

هیئت تشویق مسئولیت‌های زیر را به‌عهده دارد:

▪ بررسی سیاست‌های تشویقی شرکت‌ها

▪ نظام پاداش و تشویق برای مدیران رده بالاتر شرکت

▪ طرح‌ریزی انگیزه

▪ ترکیب بازنشستگی

▪ چارچوب پاداش برای مدیران

شناسائی حقوق و وظایف قانونی سهامداران:

شرکت‌ها، یک مجموعه قوانین و مقررات از حقوق وظایف سهامداران، کارفرمایان و مشتریان دارند که این قوانین باعث افزایش عملکرد مدیران و ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌شود، عملکرد مدیران از نظر شناسائی موقعیت‌های سرمایه‌گذاری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.

شرکت‌ها دائماً با شماری از نیازهای حقوقی روبه‌رو هستند که رعایت آنها باعث قابلیت هدایت شرکت می‌شود. این قوانین مانند خرید و فروش منصفانه، حفاظت از حقوق مصرف‌کننده، قوانین استخدامی، رابطهٔ پنهانی، کار درمانی، مساوی بودن فرصت‌های استخدامی، بازنشستگی و کنترل‌های مناسب محیط و... است.

مدیریت ریسک مناسب و مورد قبول با وظایف قانونی شرکت، باعث افزایش شهرت شرکت می‌شود. مدیران باید در گفتار خود صادق باشند تا سهامداران هرگونه شکایتی را بدون ترس و تردید در اختیار آنها قرار دهند.

راضیه بشارتی

زهرا شاقوزائی

منابع:

www.ecgi.org

www.questia.com

corporate overnance in Australia, Agust, ۲۰۰۲