مشارکت در ریاست جمهوری

ریاست جمهوری در ایران یکی از مهمترین ارکان نظام است رئیس جمهور نماد سیاسی , فرهنگی و هویتی ایران در سطح ملی و جهانی است

ریاست جمهوری در ایران یکی از مهمترین ارکان نظام است. رئیس جمهور نماد سیاسی ، فرهنگی و هویتی ایران در سطح ملی و جهانی است. از طرف دیگر، شرایط و ابزارهای موجود که در اختیار شخص رئیس جمهور است، منشا تصمیم گیری های مهم است که می تواند موجب تغییرات عمده در حوزه های گوناگون باشد.

با توجه به اهمیت این نقش گروه های سیاسی برای کسب این موقعیت در رقابت دائم به سر می برند. تلاش عمده در کسب این موقعیت و اثرگذاری در ساختار سیاسی داخلی و جهانی است.

تلاش گروه های سیاسی و اجتماعی و رقابت های موجود حکایت از واقعی و مهم بودن این حوزه و نقش دار بودن کنشگران و نهاد های اجتماعی در ساختن رئیس جمهور دارد.

به عبارت دیگر، کمتر شرایطی در ایران می تواند وجود داشته باشد که شخص رئیس جمهور از قبل معلوم بوده و نیازی به تلاش در کسب موقعیت برای او یا رقیبش صورت نگرفته باشد. در این صورت، این فرض که عده ای از قدیم مطرح می کنند که مشارکت یا عدم مشارکت مردم در تعیین رئیس جمهور نقشی نداشته و رئیس جمهور از قبل معلوم است، بی معنی است. این سخن را معمولاکسانی مطرح می کنند که قصد مشارکت ندارند.

این مشارکت کنندگان کسانی هستند که برای بی فایده بودن مشارکت دیگران و تبرئه خود به طرح این ادعا می پردازند ولی مشارکت کنندگان در انتخابات در هر سطحی کمتر به طرح این ادعا می پردازند زیرا اگر معتقد بودند که رای دادن یا رای ندادن آنها بی حاصل است، برای رای دادن تلاشی نمی کردند.

بطور کلی در هر جامعه، معمولاً افراد و گروه های زیر در انتخابات شرکت می کنند:

۱- افراد معتقد به نظام و فعال در مسائل سیاسی موافق نظام

۲- اشخاصی که فکر می کنند با رای دادن به یکی از کاندیداهای خاص، می توانند وضع خود و جامعه را بهبود بخشند.

۳- کسانی که شرکت در انتخابات، مانند سایر امور زندگی، برایشان امر عادی است که باید انجام گیرد.

۴- افرادی که وضعیت شغلی و اجتماعی آنها ایجاب می کند تا در انتخابات شرکت کنند.

ولیکن بعضی از افراد بنا به دلایل زیر گاهی در انتخابات شرکت نمی کنند:

۱- افرادی که تفاوتی بین کاندیداها نمی بینند.

۲- اشخاصی که نقش انتخابات را در تغییر سیاست های کشور خنثی می دانند.

۳- کسانی که نسبت به سرنوشت سیاسی کشور بی تفاوت هستند و خودشان را باشرایط موجود وفق می دهند.

۸- افراد و گروه هایی که به دلیل مخالفت با نظام، انتخابات را تحریم کرده تا مشروعیت نظام را از بین برده یا به خطر اندازند.

طبیعی است که چهار گروه اول، معمولاً در انتخابات شرکت می کنند و در جامعه ما حداقل بین ۵۰ تا ۶۰ در صد حائزین شرایط رای دادن را تشکیل می دهند.

افراد بی تفاوت، گاه در موج های ایجاد شده به میدان می آیند و رای می دهند و گاه هم، به رغم موج های ایجاد شده، توجهی به مسائل جامعه ندارند. گرچه باید با آگاهی بخشی، در این قشر از جامعه، احساس مسوولیت را ایجاد کرد، اما این فرهنگ سازی در طول زمان امکان پذیر است.

در خصوص اندیشه گروه اول و دوم نیز باید بیان داشت، گرچه کاندیداها در یک قالب خاصی باید حرکت کنند که عدول از آن مجاز نیست و به همین خاطر، نمی توان از آنها انتظار معجزه یا تغییرات اساسی و بنیادی را داشت، ولی دوره های متعدد انتخابات و حضور افراد مختلف در امور حکومتی نشان داد که تفاوت زیادی بین آنها از لحاظ طرح ها، برنامه ها و سیاست های داخلی و خارجی وجود دارد؛ تا بدانجا که به قول کرین برینتون، با انقلاب های متعدد در درون خود، خویش را احیا می سازد. پس دیدگاه عدم تفاوت یا خنثی بودن نقش انتخابات و افراد در کشور می تواند مردود باشد.

اما نکته مهم آنکه؛ عده ای می خواهند با عدم شرکت در انتخابات، به مشروعیت نظام خدشه وارد کنند. همان طور که بیان شد، معمولاً کمتر از ۵۰ درصد افراد جامعه در انتخابات شرکت نمی کنند و بقیه افراد به هر دلیل موجه یا غیرموجه، در انتخابات حضور دارند و عدم شرکت کمتر از ۵۰ درصد کل حائز شرایط در انتخابات، در جهان امری طبیعی است و این افراد نمی توانند با عدم شرکت در انتخابات، مشروعیت نظام را به چالش کشند؛ ضمن آنکه این افراد باید بدانند به یقین، رای ندادن آنها عین رای دادن است، چون از یک سو، چالشی را برای نظام و مشروعیت آن ایجاد نمی کنند و از سوی دیگر، عدم مشارکت آنها به نفع یکی از کاندیداها تمام خواهد شد که شاید با حضورشان، به فرد مذکور رای نمی دادند.

نتیجه آنکه، افراد چه موافق و چه مخالف نظام و سیاست های آن باشند، شرکت در انتخابات برای آنها امری ضروری خواهد بود تا بتوانند به عنوان مخالف، بین بد و بدتر، بد را انتخاب کرده و بین خوب و خوب تر، خوب تر راانتخاب کنند و بدین طریق با شرکت خود در انتخابات، گامی را در بهبود زندگی خویش و جامعه شان بردارند و آگاه باشند که حکومت در واقع، تراکم و تجمیع رفتار، اندیشه و احساس مسوولیت مردم جامعه است.

زیرا فردی که در آینده رئیس جمهور کشور خواهد بود از طریق مشارکت و اثرگذاری افراد و گروه ها و نهادهای اجتماعی متعدد شکل می گیرد.

ازسوی دیگر اینکه یادآوری این نکته هم حائز اهمیت است که در عصر کنونی، عدم شرکت در انتخابات، بدترین شیوه برای تعیین سرنوشت سیاسی کشور محسوب می شود.