تایم اوت چیست

«تایم اوت» به معنای یك «وقفه كوتاه» است كه هم در مسائل تربیتی تأدیب كودك به جای تنبیه بدنی و هم در مسائل ورزشی مانند هندبال, والیبال و فوتبال كاربرد دارد

این مفهوم دلالت بر نوعی تعلیق در برنامه هسته ای ایران دارد. از همین رو دو مسئله حائز اهمیت است یكی درخصوص زمان وقفه كوتاه است كه هنوز از سوی طراحان آن معین نشده اما گمانه زنی در این باره از دو هفته تا بالاتر از ۶۰ روز را مطرح كرده است.

«تایم اوت» به معنای یك «وقفه كوتاه» است كه هم در مسائل تربیتی (تأدیب كودك به جای تنبیه بدنی) و هم در مسائل ورزشی (مانند هندبال، والیبال و فوتبال) كاربرد دارد. كاربرد این عبارت در مورد فعالیت های هسته ای ایران به چه معناست؟

طرح «تایم اوت» یكی از راه حل های مسئله هسته ای ایران است كه در روزهای اخیر سوالات زیادی پیرامون آن مطرح شده است.

▪ در این باره چند نكته قابل توضیح است:

۱) «تایم اوت» به معنای یك «وقفه كوتاه» است كه هم در مسائل تربیتی (تأدیب كودك به جای تنبیه بدنی) و هم در مسائل ورزشی (مانند هندبال، والیبال و فوتبال) كاربرد دارد. كاربرد این عبارت در مورد فعالیت های هسته ای ایران به چه معناست؟

این مفهوم دلالت بر نوعی تعلیق در برنامه هسته ای ایران دارد. از همین رو دو مسئله حائز اهمیت است یكی درخصوص زمان وقفه كوتاه است كه هنوز از سوی طراحان آن معین نشده اما گمانه زنی در این باره از دو هفته تا بالاتر از ۶۰ روز را مطرح كرده است. جمهوری اسلامی ایران سابقا به آژانس پیشنهاد داده بود كه این آمادگی را دارد كه در عرض دو هفته تمام ابهامات و سوالات باقیمانده آژانس را پاسخ دهد.

طرح تایم اوت با این پیشنهاد به نوعی همزمانی پیدا كرده و برخی به این نتیجه رسیدند كه ایران تایم اوت را می پذیرد. در بند بعدی در این خصوص توضیح داده خواهد شد. دوم مربوط به كیفیت وقفه است كه برخی از آن به معنای تعلیق یاد می كنند و متعاقبا نوعی شبیه سازی با تعلیقی كه تیم هسته ای قبل در سال های ۸۲و۸۳ پذیرفته بود انجام می دهند اما عده ای دیگر این مفهوم را به معنای «فریز» یا «آتش بس» تلقی كرده اند. با این تلقی كه جمهوری اسلامی ایران در این خصوص دارد و آقای لاریجانی به صراحت در این باره سخن گفته، این است كه «تایم اوت البرادعی تعلیق نیست بلكه طرفین در جایی كه هستند توقف خواهند كرد. فلذا این طرح با بحث تعلیق متفاوت است» توضیحا باید گفت كه منظور از تایم اوت این است كه ایران با قبول این طرح، فعالیت های هسته ای اش را ادامه می دهد منتهی از این مرحله موجود پیشرفتی صورت نخواهد گرفت.

۲) طرح «تایم اوت» كه از سوی البرادعی مطرح شد و خواستار تعلیق همزمان فعالیت های هسته ای ایران و تحریم های شورای امنیت است، با استقبال متفاوتی از سوی بازیگران هسته ای مواجه شده است. اروپایی ها و روسیه و چین آن را پذیرفته و طرح مثبتی ارزیابی كرده اند اما ایران و آمریكا این طرح را رد كرده اند. آمریكا قبول این طرح را به معنای زیر پا گذاشتن قطعنامه های ۱۷۴۷و۱۷۳۷ می داند و اساسا پذیرش آن را نقض غرض و به معنای پذیرش و اذعان بر فناوری هسته ای در خاك ایران تلقی می كند. جمهوری اسلامی ایران نیز این طرح را به عنوان یك راه حل مناسب و اصلی نمی داند زیرا این طرح ممكن است بهانه ای برای دور جدید تعلیق باشد. مضافا اینكه زوایای این طرح مشخص نیست و هنوز از شفافیت لازم برخوردار نمی باشد. به همین جهت ایران معتقد است كه چنین طرح هایی باید در مذاكرات مورد بحث قرار گیرد نه به عنوان پیش شرط مذاكرات مطرح شوند.

۳) در برخی خبرها مطرح است كه طرفین مسئله هسته ای تایم اوت غیررسمی را پذیرفته اند ،اشاره به تعلیق ۶۰روزه اقدامات صدور قطعنامه تحریم سوم از یك سو و خبر كندشدن فعالیت های غنی سازی در نطنز از سوی البرادعی از سوی دیگر به عنوان علایم اجرای تایم اوت غیر رسمی یاد می شود.

اما واقعیت مسئله این است كه جمهوری اسلامی ایران نه فعالیت های هسته ای خود را متوقف كرده و نه راهبرد هسته ای خود را تغییر داده است. منتهی فرایند جدیدی كه در مسئله هسته ای شكل گرفته انتظاری را برای بازیگران هسته ای به وجود آورده كه بر اساس آن تعلیق یك طرفه ای از سوی گروه ۱+۵ درخصوص صدور قطعنامه سوم تحریمی صورت گرفته و بنابراین ایران نیز باید فعالیت های هسته ای خود را «فریز» نماید.

به نظر می رسد كه در شرایط كنونی شفافیت سازی در مواضع هم در بعد داخلی و هم در ابعاد خارجی لازم باشد.

نویسنده:سیامك باقری