از خانه رؤیایی تا جشن عروسی خالق فیس بوک

مارک زاکربرگ, زمانی که در دانشگاه هاروارد آمریکا تحصیل می کرد, کسب و کاری را خلق کرد که امروزه, یک چهارم فعالیت روزانه جمعیت کره زمین را به خود مشغول کرده است

بی شک، یکی از معماران عصر دیجیتال، عصری که قرن اینترنت و موج سوم تافلر و مظهر دهکده جهانی مک لوهانی هست، آقای مارک زاکربرگ می‌باشد که در اوایل قرن بیست و یکم میلادی، کسب و کاری را عرضه کرد که امروزه، وقت و فعالیت روزانه یک چهارم جمعیت کره زمین را به طور اعتیاد آوری، به خود مشغول کرده است. فیس بوک، غول شبکه‌های اجتماعی اینترنت، یکی از خلاقانه‌ترین کسب و کارهایی است که در فضای وب در یک دهه اخیر راه اندازی شده است و برای بسیاری از کاربران وب، اینترنت بدون فیسبوک و حتی اینستاگرام، تقریباً غیر ممکن هست. برای دیگران، اینترنت بدون گوگل و یاهو، معنی و مفهوم خاصی ندارد!

ناگفته پیداست که کسب و کاری که در حوزه کارآفرینی دیجیتالی، می‌تواند ظرف یک دهه، به صدها برابر قیمت اولیه خود دست یابد، یک کسب و کار معمولی با حجم خاصی از مخاطبان نیست. قطعاً، فکر و برنامه‌ای‌ که پشت راه اندازی و تأسیس چنین فعالیت گسترده ای صورت گرفته است، به اندازه شناخت خود برنامه، از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.فیسبوک را همه ما می‌شناسیم. شبکه اجتماعی نوآورانه‌ای‌ که شما را با صدها میلیون نفر در سراسر جهان آشنا می‌کند و شما می‌توانید در قالب گروه‌ها، صفحات شخصی و رویدادهایی که کاربران دران ایجاد و به اشتراک گذاشته‌اند، فعالیت مجازی کنید. روزگاری تنها ۱۰ میلیون نفر مخاطب این پرتال بودند. امروز، به برکت توسعه فعالیت‌های خلاق زاکربرگ و همکارانش در شرکت سهام عام فیس بوک، این پرتال توانسته‌اند بیش از ۱.۵ میلیارد کاربر ثبت شده فعال را در خود مشاهده کند که قریب به ۱ میلیارد نفر از این عدد، هر روز از این پرتال حتی به مدت ۱۰ دقیقه، استفاده می‌کنند. آمریکایی‌ها، یکی از معتادترین ملت‌ها به کسب و کاری آقای زاکربرگ هستند.

فیس بوک ظرف چند سال اخیر خدمات خود را مداوم به روز رسانی کرده است. حتی به مقولات روانشناسی و گرافیک هم روی آورده‌ات و کارهای جالبی کرده است. مثلاً لوگوی خود را تغییر داد. شکلک‌هایی که در بخش گروه‌ها معرفی می‌شد و تضاد جنسیتی را نمایان می‌کرد، تغییر داد. سیاست اسم ناشناس خود را که سبب می‌شد تا همه افراد نتوانند با اسم مستعار در این پرتال فعالیت کنند، تغییر داد.

علاوه بر این، سیستم‌های چت تصویری و متنی گسترده ای را در چند سال اخیر ارائه کرد تا کاربران بتوانند راحت تر از خدماتش استفاده کنند. توسعه اینترنت بالونی و پهپادی توسط فیس بوک و روی آوردن آقای زاکربرگ به خدمات جدید مانند واقعیت مجازی، از جمله مواردی هست که سبب می‌شود تا هر روز، از زاکربرگ و فیس بوک، بیش تر بشنویم.

اکنون هم که صحبت از تبلیغات ویدئویی در این شبکه مجازی شده است. به کسب و کار آقای زاکربرگ جوان، بارها اعتراضات و انتقادی وارد شده است که یکی از آن ها، توسط جولیان آسانژ، خالق ویکی لیکس صورت گرفت و ان را یکی از تنفر آمیز ترین ابزارهای جاسوسی در ‌جهان می‌نامد. موضوعی که بارها زاکربرگ ان را رد کرده است، اما به نظر می‌رسد، آسانژ، سخن به گزافه نگفته است!

کسب و کار آقای زاکربرگ همانند هر کسب و کار دیگری در فضای مجازی، با مخاطراتی همراه است و کاربران باید با حفظ حریم خصوصی و رعایت مسائل امنیتی، در استفاده از این شبکه‌ها مراقب باشند تا آسیب پذیری ان ها کاهش یابد.

مثلاً اطلاعات خصوصی خود و دیگران را در فیسبوک منتشر نکنند. دوستانشان را بدون اطلاع، بر روی صفحات و مطالب و تصاویر تگ نکنند. دقیق‌ترین مکان زندگی خود را منتشر نکنند. لحظه به لحظه از زندگی خود را فیس بوکی نکنند! معتاد لایک و کامنت و poke (تلنگر مجازی) نشوند! و البته خیلی مسائل دیگر که باید در نظر داشت!

مارک، برنامه نویس و کارآفرین دیجیتالی هست که در ۱۹۸۴ میلادی در نیویورک به دنیا آمد. فردی با ۳۱ سال سن، سال‌ها هست که در فهرست میلیاردرهای جهان قرار دارد. برندی که وی در قالب فیسبوک عرضه کرده است، ارزش بازاری ده‌ها میلیارد دلاری را بر اساس فهرست فوربس، در اختیار دارد. ارزشی به مراتب بیش تر از مرسدس بنز آلمان یا آل جی کره جنوبی! این قدرت خلاقیت دیجیتالی فیس بوک و توان فوق العاده رویای طلایی مارک زاکربرگ بود که توانست، سرزمین دیجیتالی ۱.۵ میلیارد نفری فیس بوک را به یکی از پر جمعیت‌ترین کشورهای دنیا، البته در دنیای مجازی، تبدیل کند.

قطعاً، فیس بوک، یکی از میراث‌های ماندگار بشر در دنیای مجازی هست که فرصت‌ها، قابلیت‌ها و امکانات فراوانی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم در اختیار صدها میلیون نفر در سراسر جهان قرار داده است.

به عنوان مدیرعامل فیسبوک، زاکربرگ تنها ۱ دلار در سال حقوق می‌گیرد. اما ثروتش، اوا را در فهرست باشگاه میلیاردرهای جهان قرار داده است. ادوارد ساورین و اندرو مک کلوم و حتی داستین ماکوویتز روس، که دوستان زاکربرگ بودند، هیچ گاه فکر نمی‌کردند که شبکه اینترنتی که در دانشگاه هاروارد راه اندازی کرده بودند، تبدیل به یکی از فعال‌ترین و پر بیننده‌ترین سایت‌های اینترنت، شود. زاکربرگ، درخواب گاه‌های هاروارد، همانند لری پیج که در گاراژ بر روی گوگل کار می کرد، بر روی این سایت فعال شد. سال ۲۰۰۷ میلادی بود که فیس بوک عمومی و گسترده شد و زاکربرگ به نخستین ۱ میلیارد دلار خود دست یافت.

زاکربرگ توسط جسی آیزنبرگ، به عنوان یک شخصیت سینمایی هم در فیلم شبکه اجتماعی یا social network معرفی شد که با استقبال مخاطبان اینترنت نیز همراه شد. زاکربرگ، پدرش دندان پزشک بود اما هیچ علاقه ای به پزشکی از خود نشان نداد و مستقیم به سمت رایانه رفت. سه خواهر زاکربرگ، راندی، دونا و آریل، به همراه، مارک، در دهکده‌ای‌ ۱۰ کیلومتری نیویورک زندگی می‌کردند، جایی که سرزمین یکی از معماران عصر دیجیتال امروز شد. زاکربرگ در دهه نود میلادی، برنامه نویسی آتاری بیسیک را از پدرش آموخت.

شاید شما فکر کنید که فیسبوک، نخستین پرتال و سرویسی بود که زاکربرگ عرضه کرد. در حالی که نخستین برنامه نرم افزاری که زاکربرگ ارائه کرد، برنامه ZuckNet بود که سبب می‌شد تا رایانه وی و پدرش در خانه، با رایانه‌ای که در مطلب پدرش قرار دارد، با هم در ارتباط باشند. بعضی‌ها، این نرم افزار را زمینه تولد مسنجر امریکن آنلاین می‌دانند.

آنتونیو وارگاس، از نویسنده‌های حوزه فناوری و سبک زندگی می‌گوید که بسیاری از بچه‌ها، بازی‌های رایانه ای را بازی می‌کنند، اما زاکربرگ از بچگی، به برنامه نویسی ان ها علاقه نشان داد. زاکربرگ از زمان کودکی، به فعالیت‌های ورزشی علاقه نشان داد و بارها در مدرسه خود در آمریکا، کاپیتان تیم‌های کلاسی شد.

یکی از نرم افزارهایی که زاکربرگ در زمان تحصیل در رشته علوم رایانه و روانشناسی در هاروارد نوشت، CourseMatch نام داشت که به دانشجویان کمک می‌کرد تا واحدهایی را انتخاب کنند، که بیش تر مورد استقبال و علاقه دانشجویان دیگر قرار گرفته است. یعنی نگاه شبکه ای و مشارکتی به همه چیز در فضای مجازی که بعدها، سبب تولید بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی جهان شد.

زاکربرگ در هاروارد، ابتدا سایت thefacebook.com در ژانویه ۲۰۰۴ راه اندازی کرد، اما بعداً، دامنه فیس بوک دات کام را جایگزین کرد.

در سال ۲۰۰۸، مجله فوربس او را جوان‌ترین میلیاردر که ثروتش را شخصاً کسب کرده معرفی کرد و ثروت او را ۱٬۵ میلیارد دلار تخمین زده است. هم اکنون وب‌گاه فوربس، دارایی‌های وی را ۶٬۹ میلیارد دلار اعلام کرده است. درسال ۲۰۱۰ او به عنوان شخص سال تایم از سوی مجله تایم انتخاب شد.

در سال ۲۰۱۰ فیلمی با عنوان شبکهٔ اجتماعی به کارگردانی دیوید فینچر در مورد مارک زاکربرگ و فیس‌بوک ساخته شد. این فیلم که براساس کتاب میلیاردرهای تصادفی نوشتهٔ بن مزریک تهیه شده، به نحوهٔ شکل‌گیری و تأسیس فیس‌بوک و مسائل و کشمکش‌های پیرامون آن می‌پردازد. قابل ذکر است که نه مارک زاکربرگ و نه هیچ‌کدام از شرکای نزدیک وی در تهیه و ساخت این فیلم همکاری نداشته‌اند.

سی‌ان‌ان تکنولوژی به مناسبت زادروز زاکربرگ٬ ۱۰ واقعیت جالب درباره زندگی او را برگزیده که در ادامه می‌خوانید:

۱) مارک زاکربرگ به کوررنگی مبتلاست؛ کوررنگی قرمز و سبز. او در دیدن و تشخیص این دو رنگ مشکل دارد و احتمالاً به همین خاطر است که رنگ غالب در پلت‌فرم فیس‌بوک٬ رنگ آبی است.

۲) وقتی او دبیرستانی بود کمپانی‌های مایکروسافت و AOL تلاش کردند تا او را استخدام کنند. او در آن روزها سینپس (Synapse) را راه‌اندازی کرده بود؛ برنامه‌ای که از هوش مصنوعی برای یادگیری از عادت‌های موسیقیایی کاربران بهره می‌گرفت.

۳) مارک تقریباً همه روزها همان تی‌شرت معروف خاکستری که لوگوی فیس‌بوک را هم دارد٬ بر تن می‌کند. او می‌گوید سرش به اندازه کافی شلوغ است و نمی‌تواند صبح‌ها وقت زیادی برای انتخاب لباس صرف کند. این موضوع حتی در کنفرانس‌ها و همایش‌هایی که شرکت می‌کند نیز مشاهده می‌شود.

۴) اگرچه او خیلی معمولی لباس می‌پوشد٬ اما گفته که در سال ۲۰۰۹ برای این‌که نشان دهد فیس‌بوک در روزگار رکود اقتصادی چقدر برای رشد و گسترش کار خود مصمم است٬ هر روز کراوات می‌زد.

۵) زاکربرگ گیاه‌خوار است و یک بار گفت که فقط در صورتی گوشت حیوانی را خواهد خورد که خودش آن حیوان را کشته باشد. اما در لیست صفحاتی که او در فیس‌بوک لایک کرده٬ نام «مک‌دونالد» را هم می‌توان دید.

۶) او با این‌که در طول ۴ سالی که عضو توییتر شده فقط ۱۹ توییت منتشر کرده٬ و آخرین توییتش هم مربوط به ۱۵ ماه پیش است٬ بیش از ۳۴۵ هزار دنبال‌کننده (فالوئر) در این شبکه اجتماعی دارد.

) در اکتبر ۲۰۱۰ به همراه گروهی از کارمندان فیس‌بوک رفت تا در سینما به تماشای فیلم "شبکه اجتماعی" بنشیند. پس از دیدن فیلم در ابراز نظرهای عمومی او از تصویری که در این فیلم از او ارائه شده انتقاد کرد و گفت ماجرا طوری روایت شده که انگار او فیس‌بوک را صرفاً به این خاطر به وجود آورده که منزلت اجتماعی کسب کند.

۸) مارک یک سگ پاکوتاه سفید و مشهور دارد که اسم Beast را برایش انتخاب کرده. سگ او در فیس‌بوک بیش از ۱/۵ میلیون فن دارد.

۹) سال گذشته بعضی‌ها از او انتقاد کردند که چرا موقع ازدواج با همسرش٬ پرسیلا چان٬ هدیه‌ای گران‌بهاتر از حلقه یاقوت ۲۵ هزار دلاری به وی نداده٬ اگرچه خودش همان زمان ثروتی ۱۹ میلیارد دلاری داشت.

۱۰) صفحه وی در فیس بوک که درنشانی www.facebook.com/zuck قرار دارد، بیش از ۲ میلیون مخاطب دارد.