اندومتریوز؛ بیماری شایع زنانه

اندومتریوز بیماری مزمن و شایعی است که بسیاری از زنان از آن رنج می‌برند. این در حالی است که به خاطر علائم غیر اختصاصی این بیماری اکثر مواقع تشخیص داده نمی‌شود. این بیماری براثر …

اندومتریوز بیماری مزمن و شایعی است که بسیاری از زنان از آن رنج می‌برند. این در حالی است که به خاطر علائم غیر اختصاصی این بیماری اکثر مواقع تشخیص داده نمی‌شود. این بیماری براثر جایگزین شدن بافت داخلی رحم (اندومتر) در مکان‌هایی غیرطبیعی مثل تخمدان، لوله‌های رحمی و لگن به وجود می‌آید. علت این بیماری جابه‌جایی خون و بافت داخل رحمی هنگام عادت ماهانه و از طریق لوله‌های رحمی به داخل لگن است. به همین دلیل این بیماری در کسانی که خونریزی شدید و طولانی در دوره عادت ماهانه دارند و همچنین با فواصل کمتری پریود می‌شوند (یعنی زودتر از ماهی یک‌بار) بیشتر رخ می‌دهد. همین طور گفته می‌شود برخی سلول‌های داخل لگن براثر برخی هورمون‌ها رشد کرده و به شکل ضایعات این بیماری در می‌آید.

علامت شایع این بیماری دردهای هنگام عادت ماهانه است بخصوص در کسانی که از ابتدای شروع عادت‌های ماهانه این دردها را نداشته و بعد از چند سال دچار چنین دردهایی می‌شوند.

از علائم شایع دیگر اندومتریوز درد لگنی، درد هنگام نزدیکی، بروز کیست‌های شکلاتی در تخمدان، نازایی و وجود خون در ادرار یا مدفوع هنگام عادت ماهانه است.

این بیماری مزمن است و می‌تواند سال‌ها از شروع هر یک از این علائم بگذرد اما فرد از نوع بیماری خود اطلاعی نداشته باشد، زیرا این علائم می‌تواند در بیماری‌های دیگری هم دیده شود.

وجود اندومتریوز یا بافت رحمی در مکانی غیر طبیعی می‌تواند به اشکال مختلف باشد و براساس میزان گستردگی آن، بیماری انواع خفیف، متوسط یا شدید دارد. این ضایعات می‌تواند تنها به صورت لکه‌های کوچک به رنگ آبی، صورتی، قرمز یا قهوه‌ای داخل شکم و روی رحم و تخمدان‌ها و دیگر بافت‌های لگنی باشد. در انواع شدیدتر موجب ایجاد چسبندگی داخل لگن و شکم و چسبندگی لوله‌های رحمی و حتی ایجاد چسبندگی در روده‌ها می شود. در مواردی باعث ایجاد کیست‌های تخمدانی تو پر می‌شوند که در سونوگرافی گاهی به عنوان کیست شکلاتی خوانده می‌شود.

به دلیل شکل خاص بیماری، گاهی حتی استفاده از راه‌های تشخیص معمولی مثل سونوگرافی و ام‌آر‌آی هم کمک‌کننده نیست و بهترین راه تشخیص قطعی، لاپاراسکوپی و دیدن ضایعات بیماری با چشم و نمونه‌برداری از آنهاست.

از آنجا که در تحقیقات، ارتباط این بیماری با هورمون‌های تخمدانی اثبات شده یکی از درمان‌های این بیماری مصرف قرص‌های جلوگیری است. از درمان‌های دیگر بخصوص در کسانی که کیست تخمدانی یا نازایی دارند، جراحی است. با وجود این درمان‌ها همیشه امکان عوداند و متریوز وجود دارد اما در یائسگی به دلیل نبودن هورمون‌ها این ضایعات دیگر رشد نکرده و بتدریج از بین می‌روند.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان