تکمیل کلکسیون برزیل, تنها قهرمانی انگلستان

”پله“ در جام جهانی ۱۹۶۶ نیز ناموفق بود و نتوانست به کسب سومین قهرمانی پیاپی تیم برزیل کمک کند, اما تیم انگلستان که توسط ”سر الف رمزی“ هدایت می شد, در دیدار پرتنشی که در ورزشگاه ویمبلی برگزار شد, آلمان غربی را با ۳ گل تاریخ ساز ”جف هورست“ و نتیجه ۲ بر ۴ شکست داد و قهرمان جهان شد در حالی که هنوز هم مناقشه در مورد عبور توپ از خط دروازه آلمان ادامه دارد

● نگاهی به جام‌های جهانی ۱۹۶۶ و ۱۹۷۰

از اولین دوره رقابت‌های جام جهانی که در سال ۱۹۳۰ در اروگوئه برگزار شد؛ محبوبیت، سطح کیفی و استقبال کشورها از این مسابقات به‌تدریج افزایش یافت تا جائی‌که به پرطرفدارترین و بزرگترین رویداد تک‌رشته‌ای جهان تبدیل شد.

”پله“ در جام جهانی ۱۹۶۶ نیز ناموفق بود و نتوانست به کسب سومین قهرمانی پیاپی تیم برزیل کمک کند، اما تیم انگلستان که توسط ”سر الف رمزی“ هدایت می‌شد، در دیدار پرتنشی که در ورزشگاه ویمبلی برگزار شد، آلمان غربی را با ۳ گل تاریخ‌ساز ”جف هورست“ و نتیجه ۲ بر ۴ شکست داد و قهرمان جهان شد؛ در حالی که هنوز هم مناقشه در مورد عبور توپ از خط دروازه آلمان ادامه دارد.

● آغاز دوران مدرن

انگلستان در جام جهانی ۱۹۶۶، گام دیگری به سمت موفقیت برداشت. قهرمانی تیم میزبان در خانه، موجب شد برخی حریفان احساس کنند مورد تبعیض واقع شده‌اند.

۱۶ تیم آفریقائی در اعتراض به قانون جدید فیفا که الزام داشت برنده دیدارهای مقدماتی قاره آفریقا باید نماینده آسیا یا اقیانوسیه را شکست دهد تا به جام جهانی راه یابد، رقابت‌های هشتمین دوره را تحریک کردند.

آفریقائی‌ها معتقد بودند رقابت در قاره خودشان برای صعود به جام جهانی کافی است. قانونی که سال ۱۹۶۴ وضع شده بود، ۴ سال بعد به سود آفریقا تغییر یافت که در نتیجه ۷۰ تیم در پیکارهای مقدماتی شرکت کردند که رکورد دیگری در نوع خود بود.

فیفا تصمیم گرفت ۱۰ تیم از اروپا، یک تیم از آسیا و یک تیم از آمریکای‌شمالی و مرکزی در جام جهانی حضور یابند.

یکی از اولین تیم‌هائی که به جام هشتم صعود کرد پرتغال بود که با چکسلواکی، فینالیست دوره قبل، همگروه بود. صعود تیم انگلستان به مرحله اصلی در حضور تماشاگران خودی و مقابل دوربین‌های شبکه بی.بی.سی کاملاً بدیهی بود.

این تیم بدون دریافت حتی یک گل به مرحله یک‌چهارم نهائی راه یافت که در این مسیر مقابل اروگوئه بدون گل متوقف شد، مکزیک را ۲ بر صفر شکست داد و فرانسه را با همین نتیجه مغلوب کرد، اما داغترین خبر رقابت‌های مرحله نخست، حذف مدافع قهرمانی یعنی برزیل بود.

رزیل بعد از غلبه بر بلغارستان، مقابل مجارستان و سپس تیم شگفتی‌ساز پرتغال تن به شکست داد، در حالی‌که کاری از دست‌ پله و هم‌تیمی‌هایش ساخته نبود. پله یک بار دیگر قربانی بازی فیزیکی و خشن مدافعان حریف شد. او در دیدار با بلغارستان مصدوم شد تا دیدار با مجارستان را از دست داده و دوباره مقابل پرتغال با برانکار از زمین خارج شود.

● قهرمان در خانه

یکی از تیم‌های راه یافته به مرحله دوم، کره‌شمالی بود که با غلبه بر ایتالیائی‌ها و سپس به توپ بستن دروازه پرتغال در مهیج‌ترین مسابقه جام، شگفتی‌ساز شد.

پرتغال موفق شد ۳ گل خورده را جبران کرده و با درخشش ”اوزه بیو“ که ۴ گل به ثمر رساند، کره‌شمالی را عقب بنشاند. هیچ دیدار دیگری نتوانست به این اندازه مهیج باشد.

تیم انگلستان که همه بازی‌هایش را در ویمبلی انجام می‌داد، با برتری ۴ بر ۲ مقابل آلمان غربی در وقت اضافه، قهرمان شد تا همراه با ”بایی ‌مور“ کاپیتان تیم، جام را از دست ملکه ”الیزابت“ دریافت کند.

● پرندگان جام هشتم

▪ قهرمان: انگلستان

▪ دوم: آلمان غربی

▪ سوم: پرتغال

▪ چهارم: شوروی سابق

▪ برنده کفش طلائی: اوره بیو از پرتغال با ۹ گل

● اسطوره‌های جام جهانی ۱۹۶۶

”بابی مور“ (انگلستان) تولد ۱۹۴۱ مرگ ۱۹۹۳ وی شاید به خاطر تکل‌های به موقع و پاس‌های دقیق خود آماده‌ترین مدافع تاریخ فوتبال انگلستان بود. پاس ”مور“ به ”جف هورست“ در وقت اضافه فینال جام جهانی ۱۹۶۶ در ورزشگاه ویمبلی، گل قهرمانی انگلستان را رقم زد.

مور به‌عنوان بهترین بازیکن این مسابقات انتخاب شد.

”جک اشتین“ مربی معروف اسکاتلندی در مورد این بازیکن گفت: ”باید قانونی برای وی وضع شود. او ۲۰ دقیقه قبل از هر کسی می‌داند چه اتفاقی خواهد افتاد“.

مور، ۱۰۷ مسابقه ملی برای تیم انگلستان انجام داد و وستهام را به قهرمانی در جام حذفی انگلستان و همچنین جام قهرمانان اروپا رساند.

وی فرد محترمی در سراسر جهان است و پس از درخشش در جام جهانی ۱۹۷۰ در مکزیک مورد تحسین پله قرار گرفت.

تمام جهان پس از مرگ مور (به‌دلیل سرطان) در سال ۱۹۹۳، از وی تجلیل کردند.

”جف هورست“ (انگلستان) تولد ۱۹۴۱

تنها بازیکنی است که توانسته در یک مسابقه فینال جام جهانی، ۳ گل به ثمر برساند.

وی همانند بسیاری از افسانه‌های جام جهانی، در ابتدای این مسابقات جزء بازیکنان اصلی تیم ملی کشورش نبود و پس از مصدومیت ”جیمی گریوز“ فرصت یافت نام خود را در تاریخ این مسابقات ثبت کند.

هورست در جریان پیروزی ۴ بر ۲ انگلستان برابر آلمان غربی ۳ گل به ثمر رساند.

دومین گل او در این مسابقه همچنان یکی از لحظات جنجالی تاریخ جام جهانی به‌شمار می‌رود.

مسابقه فینال جام جهانی ۱۹۶۶ هشتمین حضور هورست در تیم ملی کشورش بود. وی در مجموع ۴۹ مسابقه و ۲۴ گل در کارنامه خود برای تیم ملی انگلستان ثبت کرده است.

هورست در جریان پیروزی ۴ بر ۲ انگلستان برابر آلمان غربی ۳ گل به ثمر رساند.

دومین گل او در این مسابقه همچنان یکی از لحظات جنجالی تاریخ جام جهانی به‌شمار می‌رود.

مسابقه فینال جام جهانی ۱۹۶۶ هشتمین حضور هورست در تیم ملی کشورش بود. وی در مجموع ۴۹ مسابقه و ۲۴ گل در کارنامه خود برای تیم ملی انگلستان ثبت کرده است.

● ”اوزه بیو داسیلوا فریه‌را“ (پرتغال) تولد ۱۹۴۲

مهاجم موزائیکی‌الاصل، معروف به ”یوزپلنگ سیاه“ که قدرت شوتزنی پای راست او رعدآسا بود، گام‌های سریع و قدرت بدنی فوق‌العاده‌ای داشت.

وی با ۹ گل از جمله ۴ گلی کهدر دیدار پرتغال برابر کره‌شمالی به ثمر رساند، به‌عنوان برترین گلزن جام جهانی ۱۹۶۶ انتخاب شد.

پرتغال، این مسابقه را در ابتدا ۳ بر صفر عقب افتاده بود. قریه‌را، برزیل را در جریان پیروزی ۳ بر یک پرتغال به زحمت انداخت و یا سرزنش ”مورایس“ هم‌تیمی خود به‌دلیل خطای خطرنا روی پله، نام خود را در خاطره‌ها ثبت کرد.

این بازیکن به‌دلیل مهارت خیره‌کننده‌اش لقب دیگری به‌نام ”پله اروپا“ یافت.

وی در سال ۱۹۶۵ به‌عنوان بهترین بازیکن اروپا انتخاب شد و هنگام حضور در بنفیکا برای به فصل پیاپی در صدر گلزنان پرتغال قرار داشت.

● برترین گلزنان جام جهانی ۱۹۶۶

▪ اوزه بیو (پرتغال) ۹ گل

▪ هلموت هالر (آلمان غربی) ۵ گل

▪ فرانتس بکن باوئر (آلمان غربی) ۴ گل

▪ جف هورست (انگلستان) ۴ گل

▪ والری پورکویان (شوروی سابق) ۴ گل

● آیا می‌دانید؟

قطعاً هیچ رخدادی در تاریخ رقابت‌های جام جهانی به اندازه گل مشهور ویمیلی که انگلستان را به قهرمانی در جام جهانی ۱۹۶۶ نایل کرد، بین هواداران و دست‌اندرکاران فوتبال ایجاد اختلاف‌نظر و مناقشه نکرده است.

”جف هورست“ یا به ثمر رساندن گل سوم برای تیم انگلستان در وقت اضافه دیدار فینال مقابل آلمان، زمینه‌ساز قهرمانی آنان شد.

کمتر سالی است که در آن تکنولوژی تازه‌ای برای تشخیص عبور توپ از خط دروازه ارائه نشود. ”گوتفرید دینست“ داور سوئیسی که بعد از مشورت با کمک روسی خود تصمیم گرفت گل انگلستان را قبول کند، هنوز در خاطره علاقه‌مندان فوتبال جهانی باقی مانده است. نام او برای هواداران انگلیسی و آلمانی معنای ویژه‌ای دارد.

انگلستان که به‌عنوان میزبان به‌طور خودکار به جام جهانی صعود کرد، اولین کشور بریتانیائی بود که به این مسابقات راه یافت.

این مسابقات در ۸ ورزشگاه شامل اولدترافورد (منچستر)، ویلاپارک (بیومنگام)، آیرسام پارک (میدلزبرو)، راکر پارک (ساتدرلند)، گودیسون پارک (لیورپول)، ویمیلی و وایت سیتی (لندن)، هیلزبرو (شفیلد) برگزار شد.

انگلستان ۴ ماه بیش از قهرمانی، کاپ جام جهانی را گم کرد، اما سگی به‌نام ”پیکلس“ یک هفته بعد از ربوده شدن جام ژول ریمه هنگام نمایش آن در لندن، آن را دفن شده زیر بوته‌ای در جنوب این شهر پیدا کرد.

در گروه سوم مجارستان با پیروزی ۳ بر یک برابر برزیل، به ۱۳ مسابقه شکست‌ناپذیری این تیم پایان داد. در این مسابقه غیبت پله مصدوم کاملاً احساس می‌شد.

کره‌شمالی اولین گل جام جهانی خود را با زدن گل تساوی برابر شیلی توسط ”سئونگ زین“ ثبت کرد. ”آنتونیو کاراباخال“ دروازه‌بان مطرح مکزیک پس از تساوی بدون گل برابر اروگوئه با جام جهانی خداحافظی کرد. او در سن ۳۷ سالگی، پنجمین حضور خود در جام جهانی را تجربه می‌کرد.

در گروه چهارم کره‌شمالی با پیروزی یک بر صفر برابر ایتالیا شگفتی آفرید. ایتالیا حذف شد و کره‌شمالی به‌عنوان نخستین تیم آسیائی به مرحله یک‌چهارم نهائی راه یافت.

کره‌شمالی، پرتغال را نیز با گل دقیقه نخست ”پاک سئونگ زین“ شوکه کرد.

این تیم سپس ۳ بر صفر جلو افتاد اما اوزه بیو ۴ گل زد تا پرتغال در نهایت ۵ بر ۳ به پیروزی رسد.

● ترکیب بازیکنان انگلستان، قهرمانی جام جهانی ۱۹۶۶

دروازه‌بانان: گوردون بنکس، پیتر بونتی، رون اسپرینگت

مدافعان: جیمی آرمفیلد، جرالد بایرن، جک چارلتون، جورج کوهن، بابی مور (کاپیتان)، ری ویلسون.

هافبک‌ها: آلن بال، ایان کالاگان، بابی چارلتون، جورج ایستام، رون فلاورز، تورمن هانتر، مارتین پیترز، نابی استایلز.

مهاجمان: جان کونلی، جیمی گریوز، راجر هانت، جف هورست، تری پاین.

سرمبی: الف رمزی.

● جام جهانی ۱۹۷۰

▪ ژول ریمه به کلکسیون برزیل رفت

نهمین دوره رقابت‌های جام جهانی نقطه عطف دیگری از نظر پخش تلویزیونی مسابقات بود و حتی برای هماهنگی با شبکه‌های تلویزیونی، برخی دیدارها ۱۲ ظهر انجام شد.

این تصمیم با نارضایتی بسیاری از بازیکنان و سرمربیان مواجه شد! چون اگزیر بودند در گرمای شدید مکزیک در آن وقت ظهر، مسابقه دهند.

از خشونت‌ها و بازی فیزیکی که در دوره قبل جام جهانی دیده شده بود، خبری نبود. این دوره از رقابت‌ها بدون اخراج حتی یک بازیکن تمام شد که از این نظر با رکورد سال ۱۹۵۰ برابر است.

”پله“ با اینکه گفته بود هرگز در رقابت‌های جام جهانی بازی نمی‌کند، در این مسابقات حضور یافت و برزیل با ترکیب طلائی خود شامل کلودو آلدو، جرسون، ریوه‌لینو، توستائو، جرزینیو، پله و کارلوس آلبرتو، جام ”ژول ریمه“ را برای سومین بار به خانه برد.

● یک جام با ۳ قهرمان

جام جهانی ۱۹۷۰، ۳ قهرمان بزرگ داشت: نخست تیم برزیل که قهرمان جام شد، دوم اسطوره‌ای به‌نام پله که برای سومین بار (۱۹۵۸، ۱۹۶۲ و ۱۹۷۰) قهرمانی را جشن گرفت و سومی که خود فوتبال بود.

کسانی‌که از کیفیت رقابت‌های دوره قبل (۱۹۶۶ لندن) ناراضی بودند هیچ حرفی برای گفتن نداشتند؛ چون ”مسابقه زیبا“ حقیقتاً در بهترین شکل و درخشان‌ترین وجه آن به نمایش گذاشته شد. بزرگترین مسابقات فوتبال در حضور تماشاگران مشتاق این رشته برگزار شد که عبارت بودند از انگلستان - برزیل، انگلستان - آلمان‌غربی و البته مهیج‌تر از همه دیدار نیمه‌نهائی میان ایتالیا و برزیل.

قطعاً هیچ‌کس گل زیبای پله را که از فاصله ۵۰ متری، ”ویکتور“ دروازه‌بان چک را مقهور کرد، از یاد نخواهد برد. سپس تیم برزیل، تماشائی‌ترین تیم جام، با خط حمله‌ای نظیر خود شامل جرزینهو، توستائو، پله و ریوه‌لینو، در نهمین دوره پیکارهای جام جهانی سومین قهرمانی را جشن گرفت.

یک بار دیگر شمار شرکت‌کنندگان در این جام رکورد شکست. ۷۵ تیم در رقابت‌های مقدماتی شرکت کردند و بسیاری کشورهای باتجربه نظیر پرتغال، اسپانیا، فرانسه و مجارستان نتوانستند از مقدماتی صعود کنند، اما تیم‌های رژیم صهیونیستی، آرژانتین و مراکش به مرحله اصلی راه یافتند.

---