حتی طولانی ترین شب ها نیز به خورشید می رسد

مروری بر کارنامه سینمای ایران در سال ۱۳۸۹

سینمای ایران در گردونه سیاسی کشور در دهه اخیر به عنوان نمای بیرونی ایدئولوژی حاکم بر فضای مدنی نقش بارزی داشته است.

در چند ساله اخیر دیدگاه ها،عقاید و شیوه گفتمان و بیان سینما همراه با تغییر فضای سیاسی،دستخوش تغییر شده است.در این پروسه تحول،تنها چیزی که سهم هنر هفتم ایران شده است،آسیب اجتماعی ومسدود شدن روزنه های فکری متفکران عرصه هنر در کشور بوده است.

در زمینه اجتماعی ، سینمای ایران جدی ترین آسیب را دیده است،به شکلی که سینمای مبتذل وسرمایه سالار این روزها مخاطبان سینما را نسبت به کلیت سینما و هنر بدبین و بد دل کرده است.

سینمای سال ۱۳۸۹مثال ناطق بحران ماهیت در چند ساله اخیر سینمایی ایران بوده است.

در سال ۱۳۸۹سینمای ایران از بعد محتوا فاقد معنای شماتیک و قابل ادراک بود.سینمای کپی شده فارسی دهه ۴۰ایران همراه با بازیگران و کارگردان های محدود وشناخته شده ،سینمای کشور را قرق کرده بود.

افراطی ها،یه جیب پر پول،شیر و عسل،هر چی خدا بخواد،یه اشتباه کوچولو وفاصله ،سلم بر عشق،از ما بهترون،ازدواج در وقت اضافه،داماد خجالتی،دردسر بزرگ،شکلات داغ،استوخونای بابام و راز دشت تاران نمونه های بارز این فیلم ها بوده اند.

فکر اولیه این قبیل فیلم ها بر بازرگانی و تجارت بسته شده بود و دست اندرکارن تهیه این فیلم ها سینما را با اتاق فکر بازرگانی اشتباه گرفته بودند.

از ۶۳فیلم اکران شده در سال ۱۳۸۹؛قریب به ۳۷ فیلم در این دسته فیلم جای می گیرند.

عمق فاجعه اجتماعی را می توان از این آمار درک کرد.

اما در بحبوحه تجارت و شهرت، بودند کارگردانانی که فرهنگ را زنده می پنداشتند و شخصیت مخاطب برایشان از اهمیت بالایی برخوردار بود.

ملک سلیمان(شهریار بحرانی)،کیفر(حسن فتحی)،عصر روز دهم(مجتبی راعی)،پرسه در مه (بهرام توکلی)،آتشکار(امیر محسن یوسفی)،آل(بهرام بهرامیان)،چهل سالگی(علیرضا رئیسیان)،سن پطرزبورگ(بهروز افخمی)،به رنگ ارغوان(ابراهیم حاتمی کیا)،طلا ومس(همایون اسعدیان)هفت دقیقه تا پائیز(علیرضا امینی) از نمونه های فاخر سینمای ایران در سال ۱۳۸۹ بوده است.

این گونه فیلم ها برخلاف فضای حاکم بر کلیت سینما در سال ۱۳۸۹ با دیدی انسان گرایانه و معنا شناختی ساخته شدند و در بعد محتوا سینمای ایران را از سقوط قطعی در نجات دادند.

در این بین ملک سلیمان نقطه عطف سینمای این سال و یا حتی می توان کل سینمای ایران به حساب آورد.این فیلم به عنوان یک فیلم دنباله دار سینمایی که در سال ۲۰۱۰ اولین بخش از سه‌گانهٔ آن به روی پرده سینماهای ایران رفته‌است، روایتگر مقطعی از زندگی حضرت سلیمان است که در آن از فناوری‌های پیشرفته CGI و DI استفاده شده‌است. که نتیجه آن اینست که این فیلم از نخستین تجربه‌های حرفه‌ای فیلمسازی دیجیتال در سینمای ایران به شمار می‌رود. فیلمنامه این فیلم بر اساس سوره‌های قرآن روایت شده‌است.

در ادامه و برای روشن شدن ماهیت سینمای ایران در سال ۸۹ به عنوان ،کارگردان و فروش کلی فیلمها تأملانه نظر می کنیم:

۱) «ملک سلیمان»، شهریار بحرانی،۱ میلیارد و ۵۹۰ میلیون تومان.

۲) «پوپک و مش ماشاءالله»، فرزاد موتمن، ۹۰۷ میلیون تومان.

۳) «پسرآدم، دختر حوا»، رامبد جوان، ۸۹۸ میلیون تومان.

۴) «افراطی‌ها»، جهانگیر جهانگیری، ۷۳۵ میلیون تومان.

۵) «سن‌پطرزبورگ»، بهروز افخمی، ۷۳۰ میلیون تومان.

۶) «تسویه‌حساب»، تهمینه میلانی، ۷۲۷ میلیون تومان.

۷) «دموکراسی تو روز روشن»، علی عطشانی، ۶۲۹ میلیون تومان.

۸) «به‌رنگ ارغوان»، ابراهیم حاتمی‌کیا، ۵۴۰ میلیون تومان.

۹) «چهل‌سالگی»، علیرضا رئیسیان، ۴۹۸ میلیون تومان.

۱۰) «چراغ‌قرمز»، یعقوب‌غفاری، ، ۴۶۷ میلیون تومان.

۱۱) «هفت دقیقه تا پاییز»، علیرضا امینی، ۴۳۷ میلیون تومان.

۱۲) «آدمکش»، رضا کریمی ، ۴۲۰ میلیون تومان.

۱۳) «طلا و مس»، همایون اسعدیان، ، ۴۱۳ میلیون تومان.

۱۴) «یک جیب پر پول»، قدرت‌الله صلح‌میرزایی، ، ۳۷۹ میلیون تومان.

۱۵) «سلام بر عشق»، اصغر نعیمی، ، ۳۴۸ میلیون تومان.

۱۶) «شیر و عسل»، آرش معیریان، ، ۳۳۹ میلیون تومان.

۱۷) «بعد از ظهر سگی‌‌سگی»، مصطفی کیایی، ۳۲۶ میلیون تومان.

۱۸) «طهران، تهران»، مهدی‌کرم‌پور و داریوش مهرجویی، ، ۲۵۸ میلیون تومان.

۱۹) «هرچی‌خدا بخواد»، نوید میهن‌دوست ، ۲۵۷ میلیون تومان.

۲۰) «هیچ»، عبدالرضا کاهانی، ، ۲۵۶ میلیون تومان.

۲۱) «از ما بهترون»، مهرداد فرید ، ۲۴۹ میلیون تومان.

۲۲) «لج و لجبازی»، سید مهدی برقعی، ، ۲۴۲ میلیون تومان.

۲۳) «خاله‌سوسکه»، نادره ترکمانی، ، ۲۴۰ میلیون تومان

۲۴) «ازدواج در وقت اضافه»، سعید سهیلی، ، ۲۳۹ میلیون تومان.

۲۵) «لطفاً مزاحم نشوید»، محسن عبدالوهاب، ۲۳۰ میلیون تومان.

۲۶) «نفوذی»، احمد کاوری، مهدی فیوضی، ، ۲۲۵ میلیون تومان.

۲۷) «آل»، بهرام بهرامیان، ، ۲۲۳ میلیون تومان.

۲۸) «یک اشتباه کوچولو»، محسن دامادی، ، ۲۱۹ میلیون تومان.

۲۹) «داماد خجالتی»، آرش معیریان، ، ۱۹۰ میلیون تومان.

۳۰) «فاصله»، کامران قدکچیان، ، ۱۸۹ میلیون تومان.

۳۱) «دردسر بزرگ»، مهدی گلستانه ، ۱۷۴ میلیون تومان.

۳۲) «کیفر»، حسن فتحی ، ۱۵۴ میلیون تومان.

۳۳) «آتشکار»، محسن امیریوسفی، ، ۱۳۵ میلیون تومان

۳۴) «شکلات‌داغ»، حامد کلاهداری، ۱۲۷ میلیون تومان.

۳۵) «حوالی‌اتوبان»، سیاوش اسعدی، ، ۱۲۱ میلیون تومان.

۳۶) «آناهیتا»، عزیز الله حمیدنژاد، ، ۱۰۶ میلیون تومان.

۳۷) «کارناوال‌مرگ»، حبیب‌الله کاسه‌ساز ، ۱۰۳ میلیون تومان.

۳۸) «نخودی»، جلال فاطمی، ۹۱ میلیون تومان.

۳۹) «عروسک»، ابراهیم وحیدزاده، ، ۹۱ میلیون تومان.

۴۰) «دختران»، قاسم جعفری، ، ۸۰ میلیون تومان.

۴۱) «پرسه در مه»، بهرام توکلی، ، ۷۳ میلیون تومان. (اکران همچنان ادامه دارد)

۴۲) «بیداری‌رویاها»، محمدعلی باشه آهنگر، ، ۷۰ میلیون تومان.

۴۳) «خاطره»، نادر طریقت، ، ۶۸ میلیون تومان.

۴۴) «ناسپاس»، حسن هدایت، ۵۹ میلیون تومان.

۴۵) «عصر جمعه»، مونا زندی‌حقیقی، ۴۶ میلیون تومان.

۴۶) «راز دشت‌تاران»،هاتف علیمردانی، ، ۴۲ میلیون تومان.

۴۷) «مقلدشیطان»، افشین صادقی، ، ۴۱ میلیون تومان.

۴۸) «خروس‌بی‌محل»، حسین قاسمی‌جامی، ۳۸ میلیون تومان

۴۹) «دیگری»، مهدی رحمانی، ، ۳۶ میلیون تومان.

۵۰) «طبقه‌سوم»، بیژن میرباقری، ، ۳۵ میلیون تومان.

۵۱) «خواب‌های‌دنباله‌دار»، پوران درخشنده، ، ۳۰ میلیون تومان.

۵۲) «برخورد خیلی‌نزدیک»،اسماعیل میهن‌دوست، ۲۷ میلیون تومان.

۵۳) «عصر روز دهم»، مجتبی راعی، ۸ ،۲ ، ۲۹ آذر، ۲۶ میلیون تومان.

۵۴) «استخون‌های‌بابام»، سیدمهدی رضازاده‌فخاری ، ۲۵ میلیون تومان

۵۵) «… و آسمان آبی»، غزاله سلطانی، ۲۴ میلیون تومان.

۵۶) «کلانتری‌غیرانتفاعی»، یدالله صمدی، ، ۲۲ میلیون تومان

۵۷) «طاووس‌های‌بی‌پر»، جواد مزدآبادی، ، ۱۵ میلیون تومان.(اکران همچنان ادامه دارد)

۵۸) «باد در علفزار می‌پیچد»، خسرو معصومی، ۱۳ میلیون تومان.

۵۹) «صبح روز هفتم»، مسعود اطیابی ، ۶ میلیون تومان.

۶۰) «زخم شانه‌حوا»، حسین قناعت، ، ۵ میلیون تومان.

۶۱) «موج سوم»، آرش سجادی‌حسینی، ، ۴ میلیون تومان.

۶۲) «فرود در غربت»، سعید اسدی، ۴ میلیون تومان.

۶۳) «کودک و فرشته»، مسعود نقاش‌زاده، ، ۳میلیون تومان.

می بینید که اکثر این فیلم ها را می توان به راحتی ندید و به سینما نرفت.

با این وجود ؛پرسه در مه،کیفر،طلا ومس،ملک سلیمان و به رنگ ارغوان را می توان به عنوان بهترین فیلم های سال۱۳۸۹ به حساب آورد.

با تمام فراز و فرودهای سینمای کشور در سال ۱۳۸۹،جشنواره فیلم فجر و سینمای سال ۹۰این نوید را می دهد که رونق سینما در سال ۱۳۹۰ دوباره از سر گرفته شود

احسان انصاری