شتر

شتر حیوان نشخوار كننده , بدون شاخ و زوج سمی است كه به گروه پستانداران تعلق دارد

شتر حیوان نشخوار كننده ، بدون شاخ و زوج سمی است كه به گروه پستانداران تعلق دارد . شتر دارای چهار اندام خلفی و قدامی بلند و قوی است كه هر كدام به كف پائی عریض و خشن منتهی می گردد كه دارای ناخن هائی ضعیف و رشد نایافته بوده و برای راه رفتن بر روی شن های صحرا سازگاری یافته است این حیوان دارای گردنی دراز و منحنی است .

سر شتر مستطیل شكل و لب های بالائی او شكافته است . دندان های پیش و نیش وی قوی و برنده است و توانائی گاز گرفتن عمیق را به حیوان داده است .

شتر آسیائی دو كوهانه است كه كوهان اول بر روی كمر و كوهان دوم بر روی كپل حیوان قرار دارد و شتر در آن اقدام به ذخیره سازی غذا می كند . رنگ پشم این گونه شترها سرخ – خاكستری است و پشم ها به صورت انبوه و بلند در پشت گردن و در اطراف بخش بالائی اندام های خلفی و قدامی رشد می كنند. تعداد زیادی از این گونه شترها در منطقه آسیای میانه وجود دارد كه برخی از آنها جهت سواری مورد استفاده قرار می گیرند.

گونه دیگر شتر ، شتر عربی یا یك كوهانه است كه این شتر در صحراهای كشورهای عربی و آفریقائی وجود دارد .

شتر حیوان مفیدی است وكاربردهای فراوانی دارد . این حیوان علاوه بر اینكه وسیله اصلی رفت و آمد ساكنین صحراست ، از سوئی دیگر می تواند غذای آدمی و وسایل مورد نیاز دیگر را به انسان عرضه كند و انسان می تواند بوسیله تغذیه با شیر شتر و گوشت شتر ، تا هفته ها در صحرا زنده بماند .

هم چنین می توان از چربی كوهان به جای كره استفاده كرد و پشم شتر را در ساختن خیمه ها ، پتو ، فرش ،‌لباس های پشمی ،‌طناب و ریسمان به كار برد . هم چنین می توان از مدفوع خشك شده شتر برای روشن كردن آتش استفاده كرد و پس از كشتار شتر می توان از پوست آن برای ساختن كفش ، و مشك و غیره ، ....استفاده كرد . شتر از حیواناتی است كه با محیط های خشك و بی آب و علف و صحرا سازگار شده واین سازگاری باعث شده است كه به خوبی قادرباشد آب و هوای گرم و خشك ، بی آبی و كم غذائی را تحمل نماید .

كوهان ، عضوئی قابل توجه در شتر است كه فقط از چربی و عضلات تشكیل شده و در آن استخوانی وجود ندارد و شتر درشرایط بی غذائی تا چندین روز می تواند با اعتماد به وجود این چربی و سوخت و ساز آن زنده بماند.

كف پای شتر حالت مخصوص به خود دارد و از دو بخش تشكیل شده است و كلفت و پهن است و مانع از این می شود كه پای شتر درشن های ریز صحرا فرو رود . چشم های شتر دارای مژگان های بلندی است كه به همراهی پلك ها ، چشم ها را از طوفان های شنی و از تابش شدید آفتاب محافظت می كند . منخرین شتر دارای شكاف های طولی است كه شتر در هنگام تنفس می تواند بینی را به خوبی از هم باز كند و بیشترین میزان هوا را وارد ریه های خود كند و در هنگام بروز طوفان های شنی بینی خود را ببندد .

هم چنین شتر دارای فك درازی است كه به طور جانبی حركت می كند و می تواند عمل جویدن را به خوبی انجام دهد . شتر می تواند بیشتر از هر حیوان دیگر بی آبی را تحمل كند ‌و اكنون آشكار شده است كه شتر به علت اختلاف زیاد درجه حرارت بدنش می تواند آب بدن خود را حفظ نماید . زیرا كه از این آب برای خنك كردن بدن استفاده نمی كند . درجه حرارت بدن شتر ثابت نیست و به آهستگی همراه با ارتفاع درجه حرارت محیط بالا میرود و این بدان معنی است كه شتر آب بدن خود را از دست نمی دهد تا بدن خود را سرد نگه دارد ( كه این كار در انسان از طریق عرق كردن صورت می گیرد ) و در هنگام شب ، هنگامی كه درجه حرارت محیط پایین می رود درجه حرارت بدن شتر نیز كاهش یافته و در هنگام صبح در پایین ترین درجه خواهد بود .

دمای بدن شتر می تواند در محدوده ۷ درجه فارنهایت بالا و پایین برود در حالی كه در انسان فقط در محدوده ۱ درجه فارنهایت بالا و پایین می رود .

● خصوصیات شتر

لب های شتر دارای وسعت حركتی خو بی است و لب بالائی به دو بخش تقسیم شده است و ملاحظه می گردد كه لب پایینی در شترهای مسن بوضوح آویزان است . در این حیوان نیز ، همانند سایر نشخوار كنندگان برروی فك پائینی شتر فقط دندان پیشین وجود دارد و این دندان ها در فك بالائی وجود ندارد .

دهان شتر همیشه باز است و حیوان صداهائ بلند و آزار دهنده ای از خود در می آورد و هنگامی كه حیوان چنین صداهائی از خود در می آورد اگر به دهان او بنگریم در موخره دهان می توانیم توده ای سرخ رنگ را ببینیم كه احیاناً تا بخش جلوئی دهان می رسد و به نظر می رسد كه وظیفه این توده مرطوب كردن ناحیه انتهایی حنجره است و در نتیجه كمك می كند حیوان در برابر تشنگی مقاومت كند . ( این توده با لاخص درهنگام فصل جفتگیری ، كه شتر نر مست بدون دلیل به دیگران حمله می كند ، و بیضه ها و مثانه و اجزای دیگر بدن را گاز می گیرد ، در خارج از دهان نیز مشاهده می گردد ) .

شتر در بالای پس سر خود غده ای نرم و مرطوب دارد كه وظیفه ترشحی آ‌ن در هنگام مستی شتر است . در حالی كه بقیه اجزای بدن كاملا خشك می باشد . در ناحیه مفصل پاها ‌،پوست شتر كلفت و خشن می گردد كه به آن پینه می گوئیم این پینه ها بیشتر در جاهائی از بدن مشاهده می گردد كه شتر بر روی آنها می نشیند تا باقی بدن خود رااز اصطحكاك با زمین محافظت نماید و هم چنین شتر در ناحیه جناغ سینه نیز پینه بزرگی دارد كه شتر را در هنگام نشستن بر روی زمین در حفظ تعادل كمك می رساند . كوهان شتر یك توده چربی است كه حجم آن بر حسب شتر ، سن وی و سلامتی یا بیماری وی تغییر می یابد .

پاهای شتر به گونه ای آفریده شده است كه حیوان را در هنگام راه رفتن بر روی شن های نرم یاری كند ، ولی به هر حال این پاها با هر گونه زمینی به جز زمینهای گل آلود مناسبت دارد . اما سم های حیوان واضح و آشكار نبوده و در داخل بافت كراتینه كف پا فرار گرفته است . كف پا محكم بوده و دارای ناخن های سخت و كوتاهی در مقدمه است و هنگامی كه كف پا بر روی زمین گذاشته می شود به خوبی منبسط می گردد و باعث تثبیت پا بر روی شن ها می گردد و این در حالی است كه شتر با سختی فراوان بر روی زمین های گلی و لغزنده راه می رود .

دستگاه گوارش شتر همچون سایر نشخوار كنندگان دارای معده چهارگانه است هر چند كه هزار لای شتر ، رشد وتوسعه چندانی نیافته است . شتر دارای رفتار خاصی است . این حیوان هر چند كه حیوانی بردبار و آرام است اما احیاناً وبه صورت ناگهانی مهاجم می گردد (بالاخص در فصل جفت گیری ) و به همین جهت بهتر است كه در هنگام كار ،‌شتران نرو ماده از هم جدا گردند در اوقات دیگر شترها مطیع و آرام هستند .

علی رغم اینكه در هنگام گرفتن افسار آنان و یا نهادن بار ، از خود صداهای بلند آزار دهنده در می آورند خطری نخواهند داشت و معمولا ً شتران اخته شده در مقایسه با شتران نر طبیعی آرام تر هستند . شتر نسبت به تحمل درد و در قبال بیماریها تا حدودی مقاوم تر از سایر دامها ست و هیچگونه علایم خستگی و ناراحتی از خود بروز نمی دهند . به همین جهت باید كه به دقت آن ها را تحت نظر داشت زیرا در هنگام بیماری نیزبدون هیچگونه اظهار ناراحتی هم چنان به كار خود ادامه می دهند .

---