درود بر میوه ها و سبزی ها

مطالعه های مختلفی نشان داده رژیم غذایی افراد تحت تاثیر وضعیت اقتصادی آنهاست یعنی الگوی تغذیه افراد با وضعیت اقتصادی آنها ارتباط تنگاتنگی دارد

مطالعه‌های مختلفی نشان داده رژیم غذایی افراد تحت تاثیر وضعیت اقتصادی آنهاست یعنی الگوی تغذیه افراد با وضعیت اقتصادی آنها ارتباط تنگاتنگی دارد. طبقاتی از اجتماع که درآمد کمی دارند، بیشترین کالری دریافتی خود را از کربوهیدرات‌ها تامین می‌کنند و در برنامه‌غذایی طبقات مرفه جامعه، بیشتر منابع پروتئینی وجود دارد...

این قضیه دلایل روشنی دارد؛ از آنجا که منابع غذایی حاوی کربوهیدرات‌ها ارزان‌تر و در دسترس‌تر هستند، افراد کم‌درآمد به این گروه غذایی روی می‌آورند. بارها بیان شده تغذیه سالم

۳ شرط اساسی دارد؛ تنوع (یعنی از همه گروه‌های غذایی مصرف شود)، تعادل (یعنی در مصرف موادغذایی مختلف تعادل برقرار باشد و زیاده‌روی نشود)، تناسب (یعنی موادغذایی متناسب با وضعیت فیزیولوژیک بدن مصرف شوند.)

دسترسی به این ۳ اصل در صورتی قابل تحقق خواهد بود که حداقل‌های اقتصادی برای خانواده‌ها فراهم باشد. زمانی که درآمد خانواده‌ای زیر خطر فقر است، تمام معادلات به هم می‌خورد و همه تلاش خانواده فقط برطرف کردن گرسنگی است و اینکه چه کار کنیم تا سیر شویم. در این صورت دیگر ارزش غذایی خوراکی‌ها در نظر گرفته نمی‌شود و میزان املاح?و ویتامین موادغذایی اهمیت خود را از دست می‌دهد و بیشتر غذاها شکم پرکن خواهند بود. نتایج مطالعه‌های مختلف هم در کشور ما و هم در دنیا نشان داده شیوع چاقی و اضافه‌وزن در طبقات پایین جامعه بیشتر دیده می‌شود و یکی از مهم‌ترین عوامل آن وضعیت اقتصادی خانواده است. در این گروه مصرف مواد پرکالری و فقیر از نظر مواد مغذی بسیار بالاست و این رژیم غذایی بد باعث شیوع و ابتلا به انواع بیماری‌های واگیردار و غیرواگیر خواهد شد. اگر دقت کنیم، درمی‌یابیم در طبقات پایین اجتماع، تراکم افراد و تعداد اعضای خانواده نیز بیشتر است و تغذیه نامناسبی که سیستم ایمنی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، شیوع بیماری‌های عفونی را افزایش می‌دهد.

نتایج مطالعه‌ها نشان داده برخی از عفونت‌ها عوارض بیماری‌های واگیردار را بیشتر می‌کند بنابراین سیاست‌ها باید به گونه‌ای باشد که به این قشر از جامعه که تعدادشان کم نیست، آسیب‌ کمتری وارد شود. اگر با دید اقتصاد کلان نیز به موضوع نگاه کنیم، در درازمدت این وضعیت هزینه درمان و سلامت افراد را بیشتر می‌کند.

بحث دیگری که در سبد غذایی مطرح است، انتخاب گروه‌های غذایی است. توصیه می‌شود اگر خانواده حداقل درآمد مکفی را دارد، از گروه‌های اصلی غذایی یعنی لبنیات، گوشت، حبوبات، تخم‌مرغ، نان، غلات، چربی‌ها و شیرینی‌های مفید در حد لازم استفاده کند.

گروه نان و غلات شامل انواع نان، سیب‌زمینی، ماکارونی و ذرت است و این گروه نشاسته زیادی دارند. باید بدانید ارزش غذایی این مواد تقریبا یکسان است و می‌توانید با توجه به شرایط اقتصادی خود آنها را انتخاب کنید.

گروه پروتئین‌ها یا گوشت‌ها شامل انواع گوشت‌ سفید یا قرمز و حبوبات است حتی پنیر و سفیده تخم‌مرغ نیز به دلیل پروتئین بالا در این تقسیم‌بندی جای می‌گیرند.

از آنجا که قیمت گوشت بالاست، می‌توان مصرف آن را به هفته‌ای یک تا دو بار محدود و به جای آن از حبوبات و سویا استفاده کرد. سویا منبع خوب فیبر، آهن و استروژن‌های گیاهی و بسیار مناسب است و باید تحت هر شرایطی جزو سبد غذایی خانوار قرار ‌گیرد.

در گروه لبنیات شیر و ماست کم‌چرب باید استفاده شود. به افرادی که به هر دلیلی نمی‌توانند آنها را مصرف کنند، توصیه می‌شود تحت نظر پزشک متخصص از مکمل کلسیم استفاده کنند. خوشبختانه ارزش غذایی سبزی‌ها و میوه‌ها تابعی از قیمتشان نیست یعنی برخی از میوه‌ها قیمت پایینی دارند ولی ارزش غذایی آنها پایین نیست و می‌توان آنها را مطابق شرایط اقتصادی انتخاب کرد.

چربی‌ها و شیرینی‌‌های مضر نیز تحت هر شرایط اقتصادی باید در کمترین میزان ممکن مصرف شوند.

برخی از عادت‌های بد غذایی در بین مردم وجود دارد که بیشتر مربوط به صبحانه است. مثلا برخی افراد در وعده صبحانه، آبمیوه و کیک یا یک شیرکاکائو با بیسکویت را ترجیح می‌دهند، در حالی که این صبحانه هم گران‌تر است و هم ارزش غذایی کمتری از لبنیات دارد، بنابراین توصیه می‌شود چنین عادت‌های غذایی نادرستی را که از هیچ لحاظ به صرفه نیست، کنار بگذارید.

نگاه متخصص تغذیه و رژیم درمانی

دکتر تیرنگ نیستانی

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی