جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
هدایت و گمراهی انسان بدست خود اوست نه خداوند
بحث هدایت انسان توسط خداوند از مباحثی است که در سه بخش قابل طرح است :
۱- هدایت خدا یا خود شخص ؟
۲- تاثیر خواست شخص چگونه است ؟
۳- مقدمات هدایت چیست ؟
۱- هدایت خدا یا خود شخص ؟
آبات زیادی در قرآن وجود دارد که بسیاری از مترجمین و مفسرین ، هدایت و ضلالت انسان را بر اساس خواست و اراده خداوند تعبیر کرده اند .
از جمله آنها آیه زیر است :
...فَإِنَّ اللَّهَ یُضِلُّ مَنْ یَشاءُ وَ یَهْدِی مَنْ یَشاء... ۱
... خداوند هر کس را بخواهد گمراه می سازد و هر کس را بخواهد هدایت میکند ...
اما از آنجا که خود قرآن ، مفهوم و معنای خودش را در دل خود به مخاطب القا میکند ، بر اساس آیات مشابه دیگر ، این معنا نه تنها درست نبوده که نقض غرض هدایت الهی است .
هر چند از نظر ترجمه نیز به نظر می رسد مترجم دچار اشتباهی عجیب شده است چرا که ؛
ضمیر فاعلی مستتر در" یشائ " را به " الله " منتسب کرده ، در حالیکه منطقا باید به اسم نزدیکتر به خود که " من " هست ارجاع داده شود .
و از طرف دیگر جمله اسمیه " من یشائ ، " مفعول " یضل " و " یهدی " است که خودش از نظر معنا کامل بوده با این مفهوم که خداوند گمراه و یا هدایت می کند ، هر کس را که گمراهی و یا هدایت بخواهد .
بنابر این ترجمه درست تر چنین است :
پس اگر کسی خواهان گمراهی باشد ، خدا او را گمراه می کند و همچنین اگر هدایت بخواهد ، خدا او را هدایت می کند .
تذکر : مفهوم آیه چنین است که خدا ( سنت حاکم بر هستی ) به خواست شخص ، اثر می بخشد .
به همین دلیل است که حتی خواست پیامبر نیز در هدایت شخص بی تاثیر خواهد بود آنجا که خداوند در قرآن می فرماید :
إنّک لاتهدی من أحببت و لکنّ اللّه یهدی من یشاء و هو أعلم بالمهتدی ۲
تو نمیتوانی کسی را که دوست داری هدایت کنی ؛ ولی هر کس بخواهد خداوند او را هدایت میکند؛ و او به هدایت یافتگان آگاهتر است!
و اگر کسی به غیر این معتقد باشد نه تنها از انسان سلب مسئولیت کرده است که خداوند را موجودی خودسر که مخلوقات خود را به گمراهی می کشد و سپس به عذاب گمراهیشان دچار می کند معرفی کرده است !!
در حالی که خود خداوند در قرآن می فرماید :
ولو شاء الله لجعلکم امة واحدة و لکن یضل من یشاء و یهدی من یشاء و لتسئلن عماکنتم تعملون ۳
اگر خداوند می خواست ، همه شما را امت واحده ای قرار می داد ولی هر کس خودش هدایت یا گمراهی بخواهد ، خداوند به خواست او اثر می بخشد و ( بدانید ) قطعا از آنچه که خودتان عمل کنید مورد سوال واقع خواهید شد .
۲- تاثیر خواست شخص چگونه است ؟
بنابراین ، طبق تعبیر فوق ، خود شخص باید هدایت را بخواهد تا هدایت خداوند به او برسد ؛ اما این خواستن ، چگونه خداوند را قانع می کند و به هدایت او می رساند ؟
بر اساس آیه :
و الذین جاهدوا فینا لنهدینّهم سبلنا ۴
ما راه هایمان را به افرادی که تلاش گرانه در مسیر رسیدن به حقیقت حرکت می کنند نشان خواهیم داد .
پس شرط هدایت خداوند ، تهیه مقدمات آن توسط خود شخص انسانی می باشد که در دو چیز بیان شده است :
خواست درونی شخص ( عدم مقاومت در مقابل حقیقت )
جستجو و تلاش برای رسیدن به حقیقت
۳- مقدمات هدایت چیست ؟
خداوند مقدمات هدایت را طبق آیه زیر :
فبشر عباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه ، اولئک الّذین هدئهم اللّه و اولئک هم اولوا الالباب.۵
پس بندگان مرا بشارت ده! همان کسانی که سخنان را میشنوند و از نیکوترین آنها پیروی میکنند؛ آنان کسانی هستند که خدا هدایتشان کرده ، و آنها صاحبان خردند.
در دو چیز معرفی کرده است :
مواجهه با نظریه ها و اقوال مختلف در هر زمینه
تبعیت از بهترین نظریه ( که می تواند یکی از آنها و یا تلفیقی از آنها و یا حتی نظریه جدیدی باشد )
بر اساس آیه فوق ، کسی که مقدمات مذکور را فراهم کند ، گویی شامل هدایت الهی شده است و همانها هستند که خداوند بعنوان صاحبان خرد و اندیشه می شناسد و نتیجتا در گروه بندگان و عباد خاص خود معرفی می نماید .
و کسی که در زمره عباد خداوند قرار گیرد ، همنشین او در محفل انسش خواهد شد ، در حالیکه هم او و هم خداوند از بودن با یکدیگر شادمان هستند .
آنجا که خداوند می فرماید :
یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیة مرضیة فادخلی فی عبادی وادخلی جنتی ۶
ای جان آرام یافته ، به سوی پروردگارخویش بازگرد در حالی که تو از او خشنود و او از تو خشنود است . پس در میان بندگان من درآی و در بهشت من داخل شو .
۴- در یک کلام :
برای مشمول هدایت خداوندی شدن ، سه مرحله زیر الزامیست :
۱- خواست و اراده شخص مبنی بر نیاز به هدایت
۲- تلاش برای تهیه مقدمات آن
۳- مواجهه و شنیدن اقوال مختلف و تبعیت از بهترینها ، بعنوان مقدمات هدایت .
۵- سه یادآوری :
۱- خداوند را باکی نیست که بنده اش پس از هدایت ، بدلیل اختیاری که دارد ، به راه مستقیم قدم گذارد و یا راه به بیراهه برود آنجا که میفرماید :
انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا ۷
ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد (و پذیرا گردد) یا بر آن چشم بپوشد !
چرا که خداوند است که بی نیاز از هر کفر و ایمان بنده اش بوده و لیکن بنده حتی در بودنش محتاج خداست آنجا که میفرماید :
یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید ۸
ای مردم شما (همگی) نیازمند به خدائید ؛ تنها خداوند است که بینیاز است و شایسته هر گونه حمد و ستایش .
۲- کتب پیامبران ، بعنوان یک نگاه توحیدی به هستی ، کتاب هدایت بوده ۹ که در صورتی که شخص ، در کنار دیگر نظریه های جهان بینی بشری ، تلاشگرانه و حقیقت جویانه به آنها نگاه کند ، قطعا راه های رسیدن به حقیقت را ، در آنها خواهد یافت ، همانطور که اگر بر مبنای عقل ، و بدون هیچگونه تعصب و یا عناد ، تلاشش را برای یافتن حقیقت بکار گیرد هدایت شده و به آن خواهد رسید . ۱۰
۳- هستند کسانی که در پی جستجوی حقیقت وجودی خود ، که همان خداوند هستی است ، پای در راه کشف شهودی میگذارند و عاشقانه مراقبه نفس میکنند . اینها عارفانه میزبان حضور حضرتش میگردند و جز وصال او نه لذتی مینوشند و نه ماسوایی میبینند و اینان کمیابانند که عشق را مذهبند و دل را کوتاهترین راه برگزیدند .
محمد صالحی
زیر نویسها :
۱- فاطر آیه ۸
۲- قصص ۵
۳- بطور مثال : زمر آیه ۳ و غافر آیه ۲۸ و ...
۴- عنکبوت آیه ۶۹
۵- زمر – آیات ۱۷ و ۱۸
۶- سوره فجر آیات ۲۷ تا ۳۰
۷- انسان آیه ۳
۸- فاطر آیه ۱۵
۹- انّا انزلنا التوراة فیها هدیً و نور (مائده/ ۴۴) ؛ و آتیناه الانجیل فیه هدیً و نور (مائده/۴۶ (؛ان هذا القران یهدی للتی هی اقوم ( اسرا / ۹ )
۱۰- و قالوا لو کنا نسمع او نعقل ما کنا فی اصحاب السعیر (سوره ملک – ۱۰ ) و ( زیانکاران در آخرت ) اعتراف می کنند که اگر در دنیا به سخن پیامبران و شرایع آنها گوش سپرده بودیم ، و یا در فهم و مدیریت سرنوشت خود ، راه عقلانی را پیش گرفته بودیم ، اکنون از جهنمیان نبودیم .
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
اسرائیل ایران رئیس جمهور مازندران توماج صالحی رئیسی دولت سیزدهم مجلس شورای اسلامی دولت مجلس شورای نگهبان تعطیلی شنبه ها
سیل مشهد سیل مشهد هواشناسی تهران خراسان رضوی بارش باران پلیس فضای مجازی قوه قضاییه شهرداری تهران قتل
خودرو قیمت خودرو قیمت طلا چین قیمت دلار بازار خودرو مالیات مسکن ایران خودرو بانک مرکزی دلار تعطیلی شنبه
لیلا حاتمی علی حاتمی زری خوشکام نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران کتاب تلویزیون سریال ازدواج فردوسی سینمای ایران سینما
رژیم صهیونیستی غزه روسیه آمریکا فلسطین جنگ غزه حماس اوکراین ترکیه یمن نوار غزه حزب الله لبنان
فوتبال استقلال پرسپولیس جام حذفی مس رفسنجان سپاهان لیگ برتر تراکتور بازی لیگ برتر ایران باشگاه استقلال جواد نکونام
جنگ گوگل هوش مصنوعی آیفون اپل اینترنت سامسونگ باتری تبلیغات سرعت اینترنت عیسی زارع پور
خواب چای بارداری دیابت کاهش وزن چاقی سرماخوردگی