اشاره های ایرانی سفر هیلاری کلینتون به قفقاز جنوبی

سفر هیلاری کلینتون, وزیر امور خارجة امریکا به قفقاز جنوبی به فرصتی برای تحلیل نفوذ ایران در میان کشورهای این منطقه بدل شده است

سفر هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجة امریکا به قفقاز جنوبی به فرصتی برای تحلیل نفوذ ایران در میان کشورهای این منطقه بدل شده است. نیوزویک در گزارشی به بهبود روابط مسکو ـ واشنگتن و در پی آن روی آوردن گرجستان به کشورهای منطقه از جمله ایران پرداخت. نیوزویک در این گزارش نوشت: دوستی جدید واشنگتن با مسکو یک قربانی بسیار واضح دارد و آن گرجستان است. گرجستان در تابستان ۲۰۰۸ با روسیه وارد جنگ شد تا جمهوری‌های آبخازیا و اوستیای جنوبی را باز پس‌ گیرد و قدرت‌های غربی به ویژه آمریکا از آن حمایت کردند. وقتی روس‌ها این دو استان را اشغال کردند، دیک چنی ـ ‌معاون رییس‌جمهور آمریکا ـ به تفلیس رفت تا "تهاجم" روسیه را محکوم و از میخاییل ساکاشویلی ـ رییس‌جمهور گرجستان ـ که تحصیل‌کرده غرب است حمایت کنند.

جان مک کین ـ ‌کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا ـ فورا حاکمیت گرجستان بر این استان‌ها را اعلام کرد (همین کار را اندکی بعد اوباما انجام داد) اما امروز اوضاع متفاوت است. تلاش‌های جورج بوش برای ارتقای رژیم‌های حامی غرب در جمهوری‌های تازه استقلال یافته اتحاد جماهیر شوروی و افزون گرجستان و اوکراین به ناتو پایان یافته است. رییس‌جمهور اوباما در عوض به ‌آن چه مایکل مک فال، ‌دستیارش "رابطه کاری سالم با روسیه" خواند، تمایل نشان داده است. این دو کشور در زمینه همکاری هسته‌ ای‌، تحریم ایران و حتی دفاع موشکی فصل مشترکی یافته‌اند و نشست دوستانه اخیر مدودف و اوباما مهم‌ترین نقطه روابط آن‌ها در یک دهه گذشته بوده است.

در ادامه این گزارش با اشاره به اقداماتی که اوباما باید برای رسیدن به این مرحله انجام دهد، افزود: یک سخنگوی کاخ سفید ماه گذشته اعلام کرد که اشغال آبخازیا و استیای جنوبی به وسیله روسیه، دیگر نباید مانع تصویب توافق همکاری هسته ای آمریکا ـ روسیه باشد و کمیسیون ناتو ـ گرجستان هنوز هیچ هدف ملموسی را برای الحاق گرجستان به این اتحاد (احتمالی که مسکو را خشمگین خواهد کرد) تعیین نکرده است. این نشانه‌ای روشن از آن است که ناتو به خودی خود هیچ عجله‌ای برای تسریع این روند ندارد. در طرف روسی، سرگئی لاوروف ـ ‌وزیر امور خارجه روسیه ـ اخیرا به پارلمان روسیه گفت که معتقد است منشور شراکت استراتژیک آمریکا ـ گرجستان (طرح اولیه همکاری تجاری، ‌فنی و سیاسی) بازمانده سیاست‌های گذشته آمریکا است.

از سوی دیگر فرانسه نیز به تکمیل قرارداد فروش ناوهای دارای قابلیت حمل موشک به مسکو نزدیک شده است. نیروی دریایی روسیه قصد دارد از این ناوها در دفاع از آبخازیا استفاده کند. همه این‌ها موجب می‌شود تفلیس احساس منزوی شدن داشته باشد. پس جای تعجبی ندارد که ساکاشویلی به سمت همسایگانش سوق یابد تا به جلب حمایت در منطقه بپردازد. وی ماه گذشته، از رجب طیب اردوغان ـ نخست‌وزیر ترکیه ـ در پایتخت گرجستان استقبال کرد. آن‌ها درباره مسائلی فراتر از پروژه‌های اقتصادی مشترک مذاکره کردند. ترکیه در واقع بزرگ‌ترین شریک تجاری گرجستان است و دو کشور قصد دارند در سال جاری ویزا را برای رفت و آمد میان دو کشور حذف کنند. نیوزویک ادامه داد: اما جالب‌تر از این، رابطه رو به رشد گرجستان با تهران است. دیدارهای دیپلماتیک رو به رشد میان دو کشور در ماه ژوییه به دیدار منوچهر متکی ـ وزیر امور خارجه ایران ـ از تفلیس منتهی خواهد شد که در پی آن نیز سفر رسمی نیکلا گیلوری ـ نخست‌وزیر گرجستان ـ به تهران برای برپایی یک کمیسیون اقتصادی دو جانبه سفر خواهد کرد.

سرمایه‌گذاری ایران در بخش نیروگاه های برق، پروژه‌های انرژی بادی گرجستان در ایران و لغو صدور ویزا برای سفر میان دو کشور بر روی میز قرار دارد. هیچ‌کدام از پروژهای مذکور ناقض رژیم تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نیست. به گزارش ایسنا نیوزویک در ادامه مدعی شد: اما ایرانی‌ها که به برقراری روابط دوستانه در منطقه امیدوارند پیشنهاد سفر محمود احمدی‌نژاد ـ رییس‌جهمور ایران ـ به گرجستان را مطرح کرده‌اند که گرجی‌ها از بیم خصومت آمریکا تا کنون این موضوع را به تعویق انداخته‌اند. ایران در عوض از حق گرجستان بر استرداد جمهوری‌های مذکور از اشغال روسیه حمایت کرده است. تا کنون واشنگتن درباره روابط تفلیس ـ تهران اظهارنظری نکرده است و روابط اقتصادی گرجستان را مربوط به خود این کشور خوانده است.

الکساندر روندلی ـ رییس بنیاد مطالعات استراتژیک و بین‌الملل گرجستان ـ در تفلیس گفت: ممکن است واشنگتن از ایران خرسند نباشد، اما در سطح عمل‌گرایی، آمریکایی‌ها می‌دانند که گرجستان به داشتن روابط خوب با همسایگانش نیاز دارد. او افزود: ایران در این منطقه است و نمی‌توان به لحاظ جغرافیایی آن را نادیده گرفت. نینو کالاندادزه ـ معاون وزیر امور خارجه گرجستان ـ گفته است که مقامات گرجستان هم‌چنین تاکید می‌کنند که توسعه روابط گرجستان ـ ایران به هیچ وجه به معنای تغییر سیاست خارجی گرجستان نیست و با اهداف دارای اولویتش مبنی بر پیوستن به اتحادیه اروپا ناتو مغایر نیست.

در واقع بنا به گفته روندلی بخش عمده دلیل تعامل گرجستان با ایران تلاش برای خودداری از رویارویی میان واشنگتن و تهران است زیرا این خصومت اهرم بیش‌تری را در قبال واشنگتن در اختیار روسیه (که اوباما در شورای امنیت به رای آن شدیدا نیازمند است) قرار می‌دهد و این موضوعی است که گرجستان را بیمناک می‌کند. اما در عین حال تفلیس با پیدا کردن دوستان جدید در منطقه حتی اگر آن‌ها دوستان آمریکا نباشند، تلاش می‌کند گزینه‌های بیش‌تری را در اختیار داشته باشد و جلوی ضرر را بگیرد.

منبع: سایت - ایراس - تاریخ شمسی نشر ۱۵/۴/۱۳۸۹