کورتون و عوارض آن

کورتون‌ها داروهای بسیار محبوبی بین پزشکان و بیماران است.زیرا علائم را بخوبی کاهش می‌دهد و بسیار نیز پر استفاده است. اما متاسفانه گاهی بدون توجه به عوارض آن به صورت بی‌رویه …

کورتون‌ها داروهای بسیار محبوبی بین پزشکان و بیماران است.زیرا علائم را بخوبی کاهش می‌دهد و بسیار نیز پر استفاده است. اما متاسفانه گاهی بدون توجه به عوارض آن به صورت بی‌رویه استفاده می‌شود. این مساله تا جایی پیش‌رفته که دگزامتازون (نوعی کورتون) تزریقی شایع‌ترین داروی تجویزی در کل نسخ دارویی کشور است و کمیته کشوری تجویز و مصرف منطقی داروی وزارت بهداشت معتقد است این میزان تجویز دگزامتازون با جمعیت کشور و وضعیت اپیدمولوژیک بیماری همخوانی ندارد. اما این داروهای محبوب می‌توانند عوارض جانبی زیادی داشته باشند. عوارض داروهای کورتونی به میزان و مدت مصرف آنها بستگی دارد. هرچه مقدار و مدت درمان بیشتر باشد عوارض آن بیشتر خواهد بود. در زیر برخی از عوارض این داروها آورده شده است. توجه داشته باشید پزشکان با توجه به منافع و زیان‌های دارو تصمیم به تجویز آن می‌گیرند بنابراین هیچ‌گاه دارو را سرخود مصرف نکنید و هیچ‌گاه نیز درخواست تجویز دارو از پزشک خود نکنید.

۱۰ عارضه کورتون

۱) پوکی استخوان: کورتون مانع فعالیت سلول‌هایی می‌شود که در استخوان سازی و رسوب کلسیم در استخوان‌ها نقش دارند. از سوی دیگر از جذب کلسیم در روده جلوگیری می‌کند. در نتیجه کلسیم از استخوان‌ها برداشته می‌شود و به درون خون راه می‌یابد. این دو فرآیند موجب پوکی استخوان می‌شوند. در افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند لازم است برای پیشگیری از بروز عوارض، مصرف لبنیات در رژیم غذایی وجود داشته باشد و در صورت نیاز از مکمل‌های کلسیم هم استفاده شود.

۲) چاقی: افزایش بی رویه اشتها از دیگر عارضه‌های جانبی کورتون است و به همین دلیل به کسانی که تحت درمان با کورتون قرار دارند توصیه می‌شود که غذاهای کم کالری مصرف کنند.

۳) تورم: کورتون‌ها اغلب موجب دفع پتاسیم و جذب سدیم می‌شود. مصرف نمک سدیم در این بیماران می‌تواند موجب ادم و تورم شدید شود. رژیم غذایی چنین فردی باید در حد امکان بدون نمک طعام باشد.

۴) مشکلات چشمی:‌ مصرف طولانی کورتون شانس ابتلا به آب مروارید و گلوکوم (آب سیاه) را نیز زیاد می‌کند.

۵) اختلال حافظه: مطالعات جدید نشان داده است بامصرف کورتون فعالیت‌های مربوط به حافظه درازمدت مانند استعداد یادگیری، یادآوری سریع و یادآوری با تاخیر کاهش می‌یابد‌.‌ بیشتر این فعالیت‌ها در طول ‌۱۰ ‌روز بعد از قطع دارو به حالت اول برمی‌گردد‌.‌ اگرچه زمان بیشتری به طول می‌انجامد تا یادآوری سریع به حالت عادی برگردد‌.‌

۶) قرمزی پوست: استفاده از پمادهای حاوی کورتون شاید به سرعت التهابات پوستی را درمان کند اما استفاده طولانی از آن موجب قرمزی پوست می‌شود. استفاده طولانی مدت از کورتون باعث نازک شدن پوست و گشاد شدن رگ‌های زیرپوست می‌شود که پیامد آن قرمزی پوست است.

۷) یکی از عوارض استفاده زیاد از کورتون‌ها افزایش میزان چربی است. این حالت به علاوه تورم بدن باعث پف کردن فرد شده و علامتی به نام صورت ماه ایجاد می‌کند. البته صورت از لحاظ زیبایی مثل ماه نمی‌شود بلکه مثل ماه گرد می‌شود.

۸) استفاده مکرر از کورتون باعث تحلیل رفتن عضلات می‌شود. به دلیل تخریب پروتئین‌های بدن، پروتئین غذایی فرد باید حتی الامکان بالا باشد.

۹) استفاده از مقادیر بالای کورتون موجب افزایش احتمال نوع خاصی از بی‌نظمی‌ ضربان قلب که یکی از عوامل اصلی سکته مغزی است، می‌شود.

۱۰) علاوه بر اینها استفاده از کورتون می‌تواند موجب سردرد، سرگیجه، عصبانی شدن، افسردگی، هیجان‌پذیری، اختلال خواب، جوش غرور، رشد موهای زاید، ناراحتی معده، افزایش فشار خون، تأخیر در بهبودی بیماری‌های عفونی و زخم‌ها، درد یا ضعف عضلانی، افزایش تعریق، تشنگی شدید، کبودشدگی غیرطبیعی و اختلال در قاعدگی زنان نیز بشود.

دکتر علی اخوان