لاک پشت سنج سرعت اینترنتی

در حالی که در کشور های چون کره جنوبی, انگلستان, آمریکا, نروژ و صحبت از انتقال اطلاعات با سرعت مگابیتی و استفاده از راه های متنوع برای اتصال به شبکه اینترنت وجود دارد در ایران کاربران برای استفاده از اینترنت, با سرعت پایینی چون ۱۲۸ کیلو بیت در ثانیه باید متحمل سختی های فراوانی شوند

در حالی که در کشور‌های چون کره جنوبی، انگلستان، آمریکا، نروژ و.... صحبت از انتقال اطلاعات با سرعت مگابیتی و استفاده از راه‌های متنوع برای اتصال به شبکه اینترنت وجود دارد در ایران کاربران برای استفاده از اینترنت، با سرعت پایینی چون ۱۲۸ کیلو بیت در ثانیه باید متحمل سختی‌های فراوانی شوند.

روزی نیست که هر کدام از ما با سرعت نامطلوب اینترنت و قطعی‌های متناوب آن دست و پنجه نرم نکرده باشیم. در حالی که هر روز بر تعداد ناراضیان نسبت به سرعت شبکه اینترنت کشور بیشتر می‌شود، اما مسوولان دولتی و از جمله وزیر ارتباطات همین سرعت ۱۲۸ کیلو بیتی را نیز برای کاربران کافی می‌دانند و بر این باورند که هنوز کاربران نیاز به سرعت بالا را حس نکرده‌اند، اما از طرف دیگر همین مسوولان وقتی پای مجلس و شکایت مجلسیان نسبت به وضعیت اینترنت کشور و نرسیدن به برنامه‌های توسعه‌ای باز می‌شود، پیشرفت اینترنت پرسرعت در کشور را کند دانسته و مقصران این شرایط را هم شرکت‌های بخش خصوصی معرفی می‌کنند.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکنون برنامه‌های مختلفی را برای سروسامان دادن به بازار اینترنت کشور ارائه داده است. فراخوان برای کاهش قیمت اینترنت، قرار دادن جایگاه ویژه‌ای در سایت سازمان تنظیم مقررات برای جمع‌آوری شکایت‌های کاربران مبنی بر کم فروشی اینترنت و... از جمله فعالیت‌های مسوولان این وزارتخانه در حوزه اینترنت پرسرعت ظرف چند سال گذشته بوده است؛ که به نوعی می‌توان گفت هیچ یک از این برنامه‌ها باعث پیشرفتی در حوزه ارائه اینترنت پرسرعت در کشور نشده است. در آخرین اقدام نیز شرکت فناوری اطلاعات با قرار دادن سامانه سرعت‌سنج در سایت خود کاربران را دعوت به سنجش سرعت خود کرده تا از این طریق بتوان مقصران اصلی را شناسایی کرد.

● ۱۱سرور در ۷ استان

تقریبا در بهمن ماه سال ۸۷ بود که شرکت فناوری اطلاعات به عنوان یکی از چند متولی حوزه آی‌تی کشور، در سایت خود به آدرس ITC.IR بخشی را با عنوان سنجش اینترنت را به صورت آزمایشی راه‌اندازی کرد تا از این طریق کاربران سرعت اینترنت خود را در حال استفاده، به صورت وب‌بیس اندازه‌گیری کنند.

این بخش نمایش‌دهنده نقشه ایران با استان‌های تفکیک شده است و استان‌هایی را که دارای سرور برای اندازه‌گیری سرعت اینترنت هستند با ستاره نمایش داده است. طبق آنچه در این نقشه دیده می‌شود و نیز به گفته مسوولان، تاکنون ۱۱ سرور در ۷ استان کشور برای این منظور راه‌اندازی شده است که سه سرور در استان تهران، ۲ سرور در استان خراسان رضوی، ۲ سرور در استان اصفهان و در استان‌های قزوین، خوزستان، فارس و هرمزگان هر کدام یک سرور قرار دارد. کاربران باید از بین نقاط مشخص شده نزدیک‌ترین سرور را انتخاب کنند.

با توجه به توافق‌نامه‌ای که میان شرکت فن‌آوری اطلاعات و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی منعقد شده است، مقرر شده تا از این سرورها به عنوان مرجع اندازه‌گیری سرعت و کیفیت استفاده شود.

محمدرضا توکلی، کارشناس معاونت توسعه و مدیریت شرکت فن‌آوری اطلاعات ایران، هدف از ایجاد امکان سرعت‌سنجی اینترنت برای کاربران خانگی فرهنگ‌سازی این موضوع دانست و افزود: «طبق یک اصل هرقدر در شبکه شفافیت بیشتر باشد، مشکلات بیشتر مشخص می‌شوند، پس راحت‌تر می‌توان آنها را حل کرد. سرعت‌سنجی اینترنت یکی از راه‌های شفاف‌سازی بهره‌مندی از بستر حضور در فضای مجازی و ارتباطات داخلی و بین‌المللی برای پیشبرد امور در تمام زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.»

وی همچنین تصریح کرد که استفاده از این سرعت‌سنج کاربردهای بسیاری دارد از جمله این که شبهه ایجاد شده برای کاربر مبنی بر کم‌فروشی ISPها را از بین می‌برد.

وی در ادامه اظهار کرد که در صورتی که کم‌فروشی از طریق سرعت‌سنجی اینترنت برای کاربران ثابت شود، کاربر یک هیت (اشاره) به ISP ارسال می‌کند و آن را از این که از کم‌فروشی اطلاع دارد، باخبر می‌سازد و یک رونوشت الکترونیکی هم برای سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ارسال می‌کند که به‌عنوان تقاضا برای رفع یک مشکل است که این عمل تیکتینگ نامیده می‌شود؛ با توجه به تیکتی که ایجاد می‌شود سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مورد را پیگیری می‌کند.

● شکایت‌های بی‌نتیجه

طبق اعلام مسوولان هر کدام از ISDPها یا ISPهایی که احساس می‌کنند سرویس‌های خود را با کیفیت مناسبی به کاربران ارائه می‌کنند، می‌توانند یکی از این سرورها را روی سیستم خود قرار داده و امکان اندازه‌گیری سرعت را برای کاربران فراهم کنند.

محمود رضا خادمی، رییس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در خصوص استفاده از این سرعت‌سنج‌ها می‌گوید: ‌«قبل از ارائه این نرم‌افزار توسط شرکت فناوری اطلاعات ما برنامه‌ای در کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای داشتیم که در آن به اعضا پیشنهاد کردیم تا سامانه‌ای را راه‌اندازی کنیم که در آن کاربران بتوانند به کیفیت و سرعت ارائه شده به آن‌ها دسترسی داشته باشند، اما بعد از ارائه این سرویس توسط شرکت فناوری اطلاعات این برنامه به تعویق افتاد.» به اعتقاد خادمی هرچند سنجش سرعت اینترنت شرکت فناوری اطلاعات ممکن است آن‌چنان که باید دقیق نباشد، اما راه خوبی است برای اینکه کاربر بداند که سرعت واقعی اینترنت او به چه میزانی است.

در همین زمینه علی توسلی، مدیرعامل شرکت نیونت می‌گوید: «این سیستم در صورتی می‌تواند مفید باشد که در مقدمه آن مجموعه کارهایی انجام شده باشد. از جمله اینکه به طور شفاف مشخص شود که چه میزان پهنای باند وارد کشور می‌شود و چه میزان از آن به ارائه‌کنندگان خدمات اینترنتی داده می‌شود. در کل اگر این سیستم به درستی طراحی شده باشد که کاربر بتواند سرعت خریداری شده خود را براساس SLA که فروشنده به او ارائه کرده است، کنترل کند می‌تواند مفید باشد.» اگر تا به حال از سیستم سنجش سرعت اینترنت شرکت فناوری اطلاعات استفاده کرده باشید، حتما متوجه این موضوع شده‌اید که سنجش سرعت شما در زمان‌های مختلف متفاوت است. به باور کارشناسان، متفاوت بودن سرعت اینترنت در زمان‌ها و مکان‌های مختلف به پارامترهای گوناگونی از جمله کیفیت خدمات دهنده سرویس، خطوط مورد استفاده (مسی یا Dailup بودن)، بارندگی، کیفیت سایت مورد استفاده و ... بستگی دارد. بنا بر اظهارات خادمی وقتی کاربر اینترنت پرسرعت، با سرعت ۱۲۸کیلوبیتی می‌خرد، هیچ‌گاه نباید انتظار داشته باشد که در هر مکان یا هر زمانی که از اینترنت استفاده می‌کند، سرعت آن از ۱۲۸کیلوبیتی بالاتر برود؛ چراکه بسته به پارامترهای مختلف سرعت اینترنت کاهش پیدا می‌کند.

اما نکته جالب در این زمینه این است که کاربران ایرانی هیچ گاه طعم سرعت واقعی را که خریداری کرده‌اند، نچشیده و همیشه با کاهش و قطعی سرعت اینترنت رو‌به‌رو بوده‌اند. توسلی در این زمینه می‌گوید: «این شرایط هیچ گاه برای شرکت‌های بخش خصوصی پیش نمی‌آید؛ یعنی این شرکت‌ها براساس تعهد خود خدمات مورد نیاز کاربر را ارائه کرده‌اند. اگر هم در این بین کاربر نتوانسته از سرعت واقعی خود استفاده کند به مشکلاتی از جمله زیرساخت شبکه یا عدم ارائه پهنای باند کافی از سوی مخابرات به عرضه‌کنندگان برمی‌گردد. به عنوان مثال در چند هفته گذشته و به اذعان مسوولان سرعت اینترنت کشور با افت ۲۰ درصدی مواجه بود که به نظر من این افت بالا ۵۰ درصد بود. در چنین شرایطی سرعت پایین و قطع وصل اینترنت ربطی به شرکت‌های بخش خصوصی ندارد، ولی از آنجا که کاربران با ما در ارتباط هستند شکایت‌های خود را با ما مطرح می‌کنند.»

براساس اظهارات این فعال حوزه اینترنت، ۸۰ درصد مشکلاتی که کاربران در زمینه اینترنت با آن مواجه هستند به بسترها یا حجم پهنای باندی برمی‌گردد که مخابرات در اختیار عرضه‌کنندگان می‌گذارد. به باور وی شرکت‌های فعال در این حوزه تمام پیش‌بینی‌های لازم را برای از بین بردن مشکلات احتمالی می‌کنند، اما وقتی که مخابرات، همکاری لازم را به عمل نمی‌آورد و پهنای باند مورد نیاز را در اختیار فعالان این بازار نمی‌گذارد کاری از دست بخش خصوصی بر نمی‌آید.

به گفته فعالان حوزه اینترنت در این بین تنها کاری که کاربران می‌توانند انجام دهند این است که با سنجش سرعت اینترنت خود شکایت خود را به شرکت‌های مربوطه ارائه کنند تا در صورتی که این مشکل مربوط به شرکت‌های خدمات‌دهنده باشد خسارت را با توجه به تعهدات موجود پرداخت کنند.

در حالی که قرار است طی یک برنامه ۵ ساله تنها کاربران تهرانی بتوانند به اینترنت پرسرعت ۱۲۸کیلوبیتی دست پیدا کنند. در اکثر کشورهای پیشرفته و حتی کشورهای منطقه خاورمیانه صحبت از اینترنت با سرعت بالای ۴ مگابایت است. مقایسه بیشتر سرعت اینترنت ایران با کشورهای دیگر چیزی جز افسوس برای کاربران به دنبال نخواهد داشت، اما می‌توان این امید را داشت که حداقل تا ۵ سال آینده کاربران بتوانند به اینترنت پرسرعت با همان محدودیت قبلی دسترسی داشته باشند و با سنجیدن سرعت اینترنت خود شکایات خود را به مراکز ذی‌ربط انتقال دهند، اما در نهایت جوابی را نیز دریافت نکنند و به نتیجه خاصی هم نرسند.

● سازمانی غیر پاسخگو

برای پیگیری از مراحل شکایت کاربران و میزان گزارش‌های ارسالی به سازمان تنظیم مقررات و نتیجه گزارش‌های ارسالی بارها با روابط عمومی این سازمان تماس گرفتیم، اما طبق روال همیشگی مدیریت این روابط عمومی یا در جلسه حضور داشتند یا از ارائه پاسخی روشن امتناع می‌کردند.

نویسنده: سونیتا سراب‌پور