لا اکراه فی الدین

مرحوم آیت الله مطهری در کتاب جهاد می فرماید:«مقصود از لا اکراه فی الدین این نیست که می شود دین را به مردم تحمیل کرد ولی شما نکنید بلکه بدین معناست که اصلاً دین اجبار پذیر نیست و …

مرحوم آیت الله مطهری در کتاب جهاد می فرماید:«مقصود از لا اکراه فی الدین این نیست که می شود دین را به مردم تحمیل کرد ولی شما نکنید بلکه بدین معناست که اصلاً دین اجبار پذیر نیست و در حد ذاتش زور بردار نمی باشد. دین و ایمان و انسانیت و رشد با اختیار حاصل می شود و نمی توان با زور در کسی به وجود آورد اما جنگ برای رفع مانع از ایمان و توحید جایز است، زیرا توحید،با سرنوشت بشریت بستگی دازد و یک مسئله ی ذوقی و شخصی و جزء امور خصوصی نیست و از نظر ما دین یعنی صراط مستقیم یعنی راه راست بشریت. در مورد دین بی تفاوت بودن یعنی در مورد سعادت و راه راست بشریت بی تفاوت بودن و اگر قرآن می فرماید جنگ برای تحمیل توحید جایز نیست یا ایمان اجبار پذیر نیست، بدین سبب است که ایمان مجذوب شدن است و مجذوب شدن به یک فکر یا مکتب دو رکن دارد، یک رکنش جنبه ی علمی مطلب است که فکر و عقل انسان بپذیرد و فکر و عقل انسان هم تابع منطق است و بضرب شلاق نمی توان آن را وادار به پذیرش یک مطلب خلاف منطق نمود؛ رکن دیگرش جنبه ی احساساتی آن است که باید دل انسانی گرایش داشته باشد و البته گرایش و محبت به چیزی هم به زور حاصل نمی شود.ایمان باید در قلب نفوذ کند آنجا که ما زور را بکار می بریم به خاطر ریشه کن کردن فساد و عقاید ناسالم است تا مردم بتوانند آزادانه فکر کنند و با منطق و استدلال راه خویش را انتخاب نمایند.

انسان یک قوه ای دارد به نام قوه ی تفکر که در مسائل می تواند حساب کند و با منطق و استدلال انتخاب کند، اما عقیده به معنای بستگی و گره خوردگی است؛ ای بسا عقیده هایی که هیچ مبنای فکری ندارند و صرفاً مبنایش تقلید است، تبعیت است، عادت است، حتی مزاحم آزادی بشر است آنچه بشر باید در آن آزاد باشد، فکر کردن است و الّا عقیده هایی که کوچکترین ریشه ی فکری ندارد و فقط یک انعقاد و یک انجماد روحی است که نسل به نسل آمده است، عین اسارت است. جنگیدن برای از بین بردن این عقیده ها جنگ در راه آزادی بشر است نه جنگ علیه آزادی بشر. کسی که بُتی را می پرستد، اگر یک ذره فکرش تکان بخورد، چنین کاری را انجام نمی دهد. چنین فردی را باید به زور از این زنجیر درونی آزاد ساخت تا بتواند فکر بکند.

ناصر آسیابانی