مفهوم واقعی استار و سوپراستار در سینمای ایران چیست

نگاهی به بازی محمدرضا گلزار در فیلم در امتداد شهر

من همیشه به مثابه مخاطبِ پیگیر تلاش کرده ام در حد توانم مسائل سینما و به خصوص سینمای ایران را دنبال کنم. سعی هم می کنم فیلم ها را تا وقتی که ندیدم درباره شان قضاوت نکنم. چون درفضای پرسوء تفاهم و درِگوشی سینما، دوستان مایلند هر جوری شده مچ منتقد را بگیرند و بگویند فلانی فیلم را ندیده و همین طوری قضاوت می کند! پس برایم حیاتی ست که اول فیلم را ببینم و بعد آن را تحلیل کنم. برایم هم فرقی نمی کند فیلم تجاری باشد و هنری و غیره. بالاخره فیلم را باید دید. با این نگاه جمعه شب سراغ فیلمی رفتم با بازی محمدرضا گلزار. حوصله نداشتم. می خواستم فیلمی ببینم که به قولی لذت ببرم و به چیزی هم فکر نکنم. فیلمِ در امتداد شهر بود .کافی بود تصویر قدی گلزار در عکس های فیلم این فرصت را برایم فراهم کند که سراغ یک فیلم تجاری می روم و قس علیهذا. وارد سالن شماره ۳ سینما عصر جدید شدم. سالن سینمای خاطره انگیزم. البته خدا روز بد نیاورد که سالن شماره ۳ هیچ چیزش استاندارد نبود. خلاصه گفتم اشکالی ندارد و بالاخره رنج فیلم دیدن هم خودش دنیایی دارد. فیلم شروع شد ... هر چه پیشتر می رفتم متوجه داستان فیلم نشدم.

گفتم اصلاً مهم نیست. واقعاً به فیلمنامه و کارگردانی کاری نداشتم. گفتم ان شاءالله گلزار همه مسائل را حل می کند. کلاً این جوری شده که یک سوپر استار قرار است حتی فیلم بد را نجات بدهد. دست کم اگر سوپر استار به درد هیچ چیزی نخورد، بالاخره آدم پس از فیلم دلش نمی سوزد که پول بلیط داده. مخصوصاٌ برخی کارشناسان اعتقاد دارند که مخاطبان سینما فقط به خاطر دیدن محمدرضا گلزار پول بلیط می دهند و به سینما می روند. سابقه مثبت ذهنی ام از بازی محمدرضاگلزار دو فیلم هم بیشتر نیست؛ اول از همه فیلم بوتیک که نقش حمید نعمت الله و گلشیفته فراهانی مهم بود.گلزار در این فیلم زیاد صحبت نکرد و مشکلات لحن و بیانش خیلی آشکار نشد.

از ژست هایش خبری نبود. ضمناً به لحاظ فیزیکی به اصطلاح «تو فرم» بود و در نماهای لانگ شات فیلم تماشایی. فیلم دیگر هم آتش بس بود که خب میلانی از توانایی های او در مسیر فیلم استفاده درستی برد. یعنی بی برو برگرد نقش کارگردان در بازی گلزار کارساز بود. اما متاسفانه در فیلم در امتداد شهر نه تنها حضور گلزار موثر نبود، بلکه ضرر هم رساند. همین جا بگویم مثل همیشه از او توقع بازی آن چنانی نداشتم. دست کم به عنوان یک «استار» می خواستم آرتیست بازی از او ببینم. حالا یعنی چه؟ یعنی بتواند بدود، ژست بگیرد. کنش و واکنش های هیجانی داشته باشد. به عبارت دقیق تر کاری کند که جذاب شود و دهان بنده باز بماند. همین! حالا در این فیلم حادثه ای و یا درست تر بگویم در سکانس پرحادثه پایانی که جناب گلزار توسط سارق بخت برگشته ربوده و به سمت مغازه کشانده می شد واقعاً شاهکار بود!!!! خیلی دوست داشتم واکنش سوپراستارمان را ببینم. به خصوص در فیلم قبلی همین فیلمساز یعنی دموکراسی تو روز روشن حضور کوتاه ولی پر سروصدا و حساب شده تری داشت. در لحظه حساس که امیرحسین آرمان یعنی سارق بی گناه یقه گروگان فداکار ما را می گیرد، نمی دانم شبیه کی شد ولی دیدم که اصلاً ایشان بلد نیست حتی تکان بخورد، چه برسد که بدود و یا اکشن بازی دربیاورد. بدون این که تحرکی داشته باشد توسط سارق کشانده می شود. فقط همین!! توی طلافروشی هم فقط حرف می زند و مثل بچه ها نصیحت می کند بدون این که کنشی داشته باشد. یعنی آقای گلزار حتی بلد نیست خودش را هم بازی کند؟ تراژدی روزگار این است در فیلم سوپر استار بازی نکرد تا مبادا خودش تداعی شود. بعد حالا در فیلمی که نقشِ خود ِ خودش است، بلد نیست خودش باشد.

اصلاً با چه معیاری ما به گلزار و امثالهم می گوییم سوپراستار؟ هنرپیشگان ما که برند جهانی نیستند که بتواند با سوپراستارهای جهانی هم پای خود رقابت کنند. پس آقای گلزار که روز به روز از فرم می افتد. به صورتش که رحم نمی کند و به جراحی بینی دست می زند. ایشان که عضو تیم والیبال هستند عاقبتش این می شود؟ حتی در صحنه های پرجنب و جوش از یک حرکت پوینده وا می ماند. دیگرمخاطب با چه دلخوشی به دیدن فیلم های بعدی اش می رود؟ اصو لاً موضع بنده در مورد بازیگر سینما این است که خوش چهره – به معنای ایجاد همدلی در دل و ذهن تماشاگر – دارای اسلوب، ورزیده چه در سطح فیزیک و چهره، بلکه در زمینه صدا، حرکت چشمان باشد. پس مخالف بازیگر به اصطلاح خوش چهره نیستم. اما همچنان با این توضیحات موجز می گویم اصلاً با چه معیاری ما به گلزار و امثالهم می گوییم سوپراستار؟ مفهوم واقعی استار و سوپراستار در سینمای ایران چیست؟

فرانک آرتا