سایه سنگین چشم بادامی ها در صنعت نفت ایران

نفت ایران یکی از مطمئن ترین راه های تامین انرژی برای چین است به همین دلیل روابط اقتصادی تهران ـ پکن در دو دهه اخیر متاثر از توسعه روابط نفتی دو کشور بوده است

نفت ایران یکی از مطمئن‌ترین راه‌های تامین انرژی برای چین است. به همین دلیل روابط اقتصادی تهران ـ پکن در دو دهه اخیر متاثر از توسعه روابط نفتی دو کشور بوده است.

از یک طرف ایران حجم عظیمی از تقاضای نفت چین را تامین می‌کند و از طرف دیگر، چین اقدام به سرمایه‌گذاری در منابع نفتی ایران می‌کند.

چینی‌ها در صنعت نفت ایران سایه‌ای سنگین دارند و این حضور در دهه ۸۰ شمسی بیشتر شده است.

از آنجا که خارجی‌ها برای ورود به بخش بالادستی (اکتشاف و تولید)‌ نفت ایران با مانع قانونی روبه‌رو هستند راهکار آنها برای حضور در این بخش از طریق قراردادهای بیع متقابل است (روشی که طرف خارجی ملزم به انجام تعهد کل سرمایه‌ای است و منافع و پاداش آن خدمات را پس از رسیدن به تولید دریافت می‌کند)‌، این قانون امکان فرصت حضور برای چینی‌ها را نیز فراهم کرده است.

هرچند چینی‌ها در اغلب پروژه‌هایی که در نفت به عهده گرفته‌اند با بدقولی و تاخیر مواجه شده، اما همچنان در نفت حضور دارند، حتی اگر هرازگاهی توسط وزیر نفت با اولتیماتوم مواجه شده یا از طرف قرارداد کنار گذاشته شوند.

شرکت‌های سینوپک، سی‌ان‌پی‌سی، سینوچم، ساینوپک و نانجینگ در بخش توسعه نفت و انواستیل در بخش تامین قطعات و تجهیزات ازجمله شرکت‌های چینی هستند که در حال حاضر در تعدادی از پروژه‌های نفتی ایران حضور دارند.

این شرکت‌ها قراردادهایی در بخش بالادستی و پایین‌دستی نفت در دست دارند ولی اغلب پروژه‌های آنها با تاخیر روبه‌رو بوده است.

تحریم صنعت نفت ایران یکی از دلایل حضور پررنگ چینی‌ها در این صنعت شده هر چند نتیجه‌ای از این حضور تاکنون حاصل نشده است.

این تحریم‌ها فرصت خوبی را برای شرکت‌های چینی فراهم کرده تا آنها با انجام آزمون و خطا، توان و قدرت تکنولوژیکی، مالی و اعتباری خود را بین شرکت‌های بزرگ نفتی در دنیا بالا ببرد.

حالا دیگر این شرکت‌ها چنان قدرتی پیدا کرده‌اند که خود را رقیب شرکت‌های بزرگ می‌دانند. حالا ببینیم چشم بادامی‌های به سرعت در حال پیشرفت با میادین نفتی ایران چه کرده‌اند.

پارس جنوبی یکی از ارزشمندترین پروژه‌های صنعت نفت است که این پروژه مهم و استراتژیک با وقت‌کشی چینی‌ها روبه‌رو شده است.

در این میدان، فاز ۱۱ وضعیتی بغرنج‌تر از سایر فازها دارد. این فاز به دلیل اهمیتی که داشته تاکنون با سرنوشتی مبهم و تراژیک مواجه بوده و دست به دست پیمانکاران خارجی و داخلی چرخیده و اکنون شرکت‌هایی از توتال و شل به چینی‌ها رسیده است که از مهر سال گذشته این پروژه با اولتیماتوم رستم قاسمی وزیر نفت مواجه بوده که در صورتی که طی وعده داده‌شده به اجرای پروژه نپردازند از قرارداد کنار گذاشته می‌شوند.

با این حال این پروژه فقط در مرحله گودبرداری و خاکبرداری قرار دارد.توسعه میدان گازی پارس شمالی نیز یکی از پروژه‌هایی است که قرارداد توسعه آن در سال ۸۶ بین ایران و چین به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا شد.

پس از گذشت پنج سال از کناره‌گیری چینی‌ها، اکنون زمزمه بازگشت مجدد آنها در این پروژه به گوش می‌رسد.

قرارداد توسعه قدیمی‌ترین مخزن نفتی ایران که اولین چاه نفت در آن زده شد یعنی مسجد سلیمان نیز با شرکت سینوپک چین به امضا رسید و پنج میلیارد دلار سرمایه‌گذاری را به دنبال داشت، ‌اما سال گذشته این شرکت از پروژه کنار گذاشته شد، زیرا در حین کار متخصصان داخلی ۲۰۰۰ اشکال از فعالیت آنها گرفتند.

توسعه میدان‌های نفتی آزادگان شمالی و یادآوران، پالایشگاه آناهیتا کرمانشاه، پالایشگاه‌های ستاره خلیج فارس، اصفهان، توسعه میدان نفتی رسالت و بلوک اکتشاف و توسعه گرمسار مهم‌ترین پروژه‌هایی است که طی سال‌های اخیر قرارداد آنها با چینی‌ها به امضا رسید، اما هیچ‌یک از آنها به نتیجه نرسیده است.

در مجموع، حجم قراردادهای امضاشده ایران و چین ۵۰ میلیارد دلار در حوزه صنعت نفت بوده که باید برای به ثمرنشستن آنها صبری طولانی پیشه کرد.

زیبا اسماعیلی